Erken Cumhuriyet Döneminde bir demokrasi denemesi: Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın kuruluş sebepleri ve kapanışına giden süreç
A democracy trial in the Early Republic Period: The reasons for the foundation of the Liberal Republican Party and the processes leading to closing
- Tez No: 782288
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA EKİNCİKLİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Siyasal Bilimler, Tarih, Türk İnkılap Tarihi, Political Science, History, History of Turkish Revolution
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 172
Özet
Serbest Cumhuriyet Fırkası, Türkiye Cumhuriyeti'nin ikinci muhalif fırkasıdır. Ekonomik, siyasi ve diğer birtakım şikayetlere çözüm getirmek amacıyla Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın teşvikiyle Fethi Bey tarafından 12 Ağustos 1930 tarihinde resmi olarak kurulan fırka liberal bir siyaset benimsemiştir. Serbest Cumhuriyet Fırkası, kuruluşunu fırka lideri Fethi Bey ve Gazi Mustafa Kemal Paşa arasında gerçekleşen mektuplaşma ile halka duyurmuştur. Bu mektuplarda Fethi Bey'in fırkasını kurmak için müsaade istemesi göze çarparken Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın ise kendisinin Cumhuriyet Halk Fırkası'nın Umumi Reisi olduğu hususunu vurgulaması dikkat çekmektedir. Kuruluşunu tamamladıktan sonra programını yayınlayan Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın bu programı 11 maddeden oluşmuştur. Genel anlamda vergi, inhisarlar, bürokrasi gibi çeşitli konulara değinen programda aslında hükümetin politikalarına yönelik eleştiriler yapılmıştır. Fırka kuruluşunu tamamladıktan sonra teşkilatlanma çalışmalarına başlamış ve özellikle kıyı kesimlerde azımsanmayacak sayıda taraftar toplamıştır. Kuruluş sonrası gazetelere de çeşitli beyanlar veren fırka lideri Fethi Bey, genel anlamda hükümetin ekonomi politikasına eleştirilerde bulunmuş ve fırkasının yapacağı siyaset tarzı hakkında açıklamalarda bulunmuştur. Fırka kurulduktan sonra bazı illere teşkilatlanma çalışmalarını yerinde görmek amacıyla giden Fethi Bey'in bu gezilerinden en önemlisi İzmir gezisidir. Fethi Bey, İzmir'de yapmış olduğu konuşmasında İsmet Paşa'nın Sivas'ta yaptığı konuşmaya cevap vermiştir. Fethi Bey'in İzmir konuşmasını 50 bin kişinin dinlediği gazetelerde aktarılmıştır. Fethi Bey'in İzmir konuşması Serbest Cumhuriyet Fırkası için hayati bir dönüm noktasıdır. Çünkü İzmir konuşması öncesinde yaşanan olaylar fırkayı sona götüren yolu açmıştır. Bunun yanında Serbest Cumhuriyet Fırkası 1930 yılında yapılan Belediye Seçimlerine katılmıştır. Bu seçimlerde Serbest Cumhuriyet Fırkası 502 seçim bölgesinden 31'inde kazanmıştır. Seçimlerin ardından seçimlerde şaibe olduğunu iddia eden Fethi Bey, bu konu hakkında Meclise gensoru önergesi vermiş ve uzun süren tartışmalar sonucunda Fethi Bey Gazi Mustafa Kemal Paşa ile karşı karşıya gelmek istemediği için Serbest Cumhuriyet Fırkası'nı feshetme kararı almıştır. Böylelikle Serbest Cumhuriyet Fırkası 17 Kasım 1930 tarihinde tarih sahnesinden ayrılmıştır.
Özet (Çeviri)
Free Republican Party was the second opposition party of the Republic of Türkiye. The party, which was officially established by Fethi Bey on 12 August 1930 upon the encouragement of Gazi Mustafa Kemal Pasha with the aim of finding solutions to economic, political and some other complaints, adopted a liberal policy. Free Republican Party publicized its establishment by the correspondence between its leader Fethi Bey and Gazi Mustafa Kemal Pasha. While Fethi Bey's request of permission for the Party's establishment was drawing attraction in the letters, it was also notable that Gazi Mustafa Kemal Pasha underlined that he was the leader of the Republican Public Party. After completing its establishment, Free Republican Party published its program composed of 11 articles. In the program which generally touched upon tax, monopoly bureaucracy and such topics, it also criticized government policies. After completing establishment, the party started its organization and attracted a considerable amount of supporters especially in coastal areas. After establishment, party's leader Fethi Bey who also made some statements to the newspapers, criticized the government's economy policy in general manner and explained his party's future politics style. Fethi Bey visited some provinces after party's establishment in order to see organizations on site, and İzmir trip was the most important one. During his speech that he made in İzmir, Fethi Bey answered İsmet Pasha's speech that he made in Sivas. It was narrated in the newspapers that Fethi Bey's İzmir speech was listened by 50 thousand people. Fethi Bey's İzmir speech was a critical turning point for Free Republican Party. Being that, the incidents happened before the speech paved the way for Party's coming to the end. Besides, Free Republican Party took part in municipal elections held in 1930. In those elections, Free Republican Party won in 31 of 502 electoral districts. After the elections, Fethi Bey tabled a motion of censure in the Parliament by claiming that there was cast doubt on the elections, and after long lasting debates, Fethi Bey decided to abolish Free Republican Party as he did not want to face off against Mustafa Kemal Pasha. Thus, Free Republican Party went out of existence on 17 November 1930.
Benzer Tezler
- Atatürk Döneminde genel milletvekili seçimleri: Çanakkale örneği (1923?1938)
General parlimentary elections during Atatürk Period: Çanakkale case (1923?1938)
ERHAN ACAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Siyasal BilimlerÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MİTHAT ATABAY
- Çok partili hayata geçişin Türk basınındaki yansıması, (1945-1950 Vatan Gazetesi örneği)
Turkish press in passing to much party time, (1945-1950 Vatan Newspaper example)
BETÜL DEMİR KARCI
- Türkiye'de farklılıkların yönetiminde bir anayasal tasarım: Ortaklıkçı demokrasi
A constitutional design for the management of diversity in Turkey: Consociational democracy
BAHAR ÖNGÜÇ
- Erken Cumhuriyet Dönemi aydını Sabiha Zekeriya Sertel'in fikir yazılarında modernleşme bağlamında kadın, toplum ve siyaset
Women, society and politics in the writings of Sabiha Zekeriya Sertel
BURCU ERTUNA BİÇER
Doktora
Türkçe
2008
Siyasal BilimlerMarmara ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü
PROF. DR. AYŞEGÜL YARAMAN
- The historical process of social democracy in Turkey
Türkiye'de sosyal demokrasinin tarihi
GAMZE AKKUŞ İLGEZDİ
Doktora
İngilizce
2020
Siyasal BilimlerYeditepe ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FEROZ AHMAD