Geri Dön

Polipropilen malzemelerde mekanik özellikler ve geometrik boyutlandırma için proses parametrelerinin deney tasarımı, duyarlılık analizleri, istatistiksel analizi ve optimizasyonu

Design of experiments, sensitivity analysis, statistical analysis and optimization of process parameters for mechanical properties and geometric dimensioning in polypropylene materials

PDF İndir

  1. Tez No: 783965
  2. Yazar: YASİN BALLI
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ OĞUZ ALTAY
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Makine Mühendisliği, Mechanical Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Makine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Katı Cisimlerin Mekaniği Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 199

Özet

Günümüz endüstrisinde ve yaşamımızda sağladığı avantajlar ve çeşitli üztünlükleri ile plastik malzemeler hayatımızın büyük bir bölümünde yer almaktadır. Plastik sektörünün sunduğu ürünlere olan ilginin büyümesiyle beraber plastik malzemelerin üretimleriyle alakalı teknolojilere yönelik çalışmalar artmış ve farklı avantajlar sağlayan üretim yöntemleri geliştirilmiştir. Plastik enjeksiyon kalıplamanın sağladığı üretim kolaylığı ve yüksek adetlerde seri üretim olanakları ile verdiği imkanlar sayesinde en çok tercih edilen üretim yöntemlerinden biri olmuştur. Granül halde bulunan plastik hammaddenin eriyik hale getirilerek, doldurduğu kapalı hacmin şeklini alması esasına dayanan plastik enjeksiyon kalıplama yönteminde ürün katı hale geldiğinde üretim süreci tamamlanmış olur. Eriyik malzemenin katılaşarak bulunduğu şekli aldığı yapı ise enjeksiyon kalıbı olarak adlandırılmaktadır. Her ürün için tasarlanan kalıbın farklı olmasıyla beraber kalıplar farklı enjeksiyon tezgahlarında kullanılabilmektedir. Kalıp tasarımı son üründe istenen kaliteye bağlı olarak farklı çeliklerden imal edilebilmektedir. Özet olarak; enjeksiyon kalıbı içerisinde istenen parçanın formuna sahip boşluğun bulunması ve bu boşluğa eriyiğin hızlı ve uniform şekilde enjekte edilmesi, soğutulması ve kalıp dışına çıkarılması beklenmektedir. Kalıptan çıkan ürünün geometrik boyutları, mekanik özellikleri ve istenen kalitesi açısından kalıp içerisinde ve enjeksiyon tezgahında gerçekleşen sürecin etkisi büyüktür. Bundan dolayı, son ürünün istenen özelliklerinin sağlanabilmesi için sürecin kontrol altında tutulabilmesi gerekmektedir. Süreci kontrol edebilmek için kullanılan parametrelerin ürün üzerinde etkisinin anlaşılması ve sürecin doğasının anlaşılması gerekmektedir. Günümüzde çeşitli simülasyon programları ile bu süreçler modelleniyor olmasına rağmen modeller ile gerçek ürünün eşlenik davranmadığı görülebilmekte ve parça boyutlarının büyük olması durumunda bu yaklaşımda sapmaların daha fazla olduğu görülmektedir. Önden yüklemeli çamaşır makinaları günümüz dünyasında yaygın olarak kullanılmaktadır. Sağladığı kapasiteler ve sıkma devirleri ile müşteri isterlerini karşılamayı amaçlamakta ve gün geçtikçe eklenen yeni teknolojiler ile müşteri memnuniyeti ve ürün talepleri artmaktadır. Artan taleplerin karşılanması için üreticiler kapasite artışlarına gitmekte ve yeni üreticilerin ortaya çıkmaksıyla rekabetçi piyasa gün geçtikçe zorlaşmaktadır. Bundan dolayı üreticiler kendilerini güncel teknoloji ve üretim standartlarına uyumlu şekilde güncellemelidirler. Yapılan bu çalışmada da üretim konusunda iyileştirme sağlayarak rekabetçi piyasada ön plana çıkmak hedeflenmiştir. Çamaşır makinası üç ana grupta incelenebilir, bunlardan ilki olan görünüş grubu olarak yükleme kapağı, tekmelik ve panoyu içermektedir. Bu fonksiyon grubundaki parçalar ile müşteri direkt temas halindedir. Yıkama program seçimi, program süreleri, sıcaklık, devir gibi değişkenler buradan seçilebilmektedir. Gövde grubu içerisinde kalan parçalar tahrik grubu altında incelenebilmektedir. Çalışma esnasında tahrik grubunda oluşan salınımlar amortisörler ve yaylar ile sönümlenmektedir. Burada oluşan titreşimler bu sistem sayesinde gövde grubuna aktarılmadan sönümlenmekte ve müşteriye rahatsızlık vermemektedir. Körük ile tahrik grubu ve gövde grubu bağlanarak arada sızdırmazlık sağlanmaktadır. Aynı zamanda gerekli mesafeler bırakılarak dönen parçalar bulunan tahrik grubu ile statik halde bulunan gövde arasındaki teması engelemektedir. Körük grubunun bağlı olduğu plastik parçalar çalışma şartları altında zamanla şekil değiştirebilmekte ve dönen sistem ile statik halde bulunan yapılar arasında bırakılan mesafenin azalmasına neden olmaktadır. Bu mesafenin azalması ile statik halde bulunan körük ile döner halde olan tambur arasında temas meydana gelmekte ve bunun sonucu olarak aşınmalar oluşmaktadır. Aşınma esnasında duman oluşumu, müşteri yüküne zarar verme gibi durumlar oluşmaktadır. Bu çalışma ile çamaşır makinası için tahrik grubu ile gövde grubu arasında bağlantı sağlayan körük ile olan temasın oluşmaması için tahrik gurubu içerisinde bulunan plastik parçanın üretim koşullarının iyileştirilmesi amaçlanmıştır. Tahrik grubu içerisinde bulunan plastik parçaların üretimsel şartlar altında göstermiş olduğu davranışın mekaniksel etkileri ile çalışma koşulları altında gösterdiği tepkilerin optimizasyon yaklaşımı ile incelenmesi, birbirleri ile kıyaslanması ve üretim parametrelerinin optimize edilerek en uygun numunenin alınması amaçlanmıştır. Bu sayede parça üzerinde mekanik davranışın ve geometrik boyutlarda değişimin optimize edilerek müşterinin karşılaşabileceği aşınma, çamaşır yırtma ya da duman oluşumu gibi durumların ortadan kaldırılması hedeflenmiştir. Tez kapsamında optimizasyon çalışmaları ve parametrelerin etkisi Minitab programıyla oluşturulan deney tasarımları üzerinden ilerletilmiştir. Deneysel tasarım; en az bir girdisi olan durumlarda, bir deney tasarımı yapılarak, girdilerdeki parametrelerde kasıtlı değişiklikler ile çalışmalar gerçekleştirip çıktıların gözlemlendiği bir dizi deney dizisini içermektedir. Ürüne etkiyen bileşenler ve süreç koşulları belirlendikten sonra üretilebilirlik, güvenilirlik, kalite ve saha durumu için iyileştirme çalışmaları tetiklenebilir. Minitab genellikle planlama, süreç karakterizasyonu, optimizasyon ve doğrulama olarak 4 aşaması olan deneysel tasarımlar için tarama deney tasarımları, faktöriyel deney tasarımları, cevap yüzeyi deney tasarımları, karma deney tasarımları ve Taguchi deney tasarımları olarak farklı yaklaşımları sağlamaktadır. Çalışma için oluşturulan deney tasarımı cevap yüzeyi deney tasarım metodu ile oluşturulmuştur. İncelemeler Minitab'in sunduğu istatiksel yaklaşımlar ve ilişkleri ile gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonucunda ortaya koyulan parametreler ve çıktılar arası etkileşimler değerlendirilerek belirli amaçlar doğrultusunda optimizasyon çalışması gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonunda elde edilen çıktılar çalışma öncesinde bulunan durum ile kıyaslanmış ve iyileştirme seviyeleri ortaya koyulmuştur. Boyutsal değişimlerde en etken tekil parametrenin enjeksiyon hızı olduğu ortaya çıkarılıp, bunu takiben sırayla soğutma süresi, tutma basıncı ve hız basınç geçiş konumu etkisinin azaldığı gösterilmiştir. En etken ikili ilişkinin ise soğutma süresi parametresi ile tutma basıncı parametresinin çarpımı olduğu belirlenmiştir. Benzer oranda soğutma süresi parametresi ile enjeksiyon hızı parametresinin çarpımının etkileşimininde etken olduğu gösterilmiştir. Mekanik özellikler üzerinde en etken tekil parametrenin hız-basınç geçiş konumu olduğu gösterilip, bunu takiben sırayla enjeksiyon hızı, tutma basıncı ve soğutma süresinin etkisi belirlenmiştir. En etken ikili ilişkinin ise soğutma süresi parametresi ile hız-basınç geçiş konumu parametresinin çarpımının olduğu ortaya çıkarılmıştır. Tüm isterler göz önüne alındığında ise en etken tekil parametrenin enjeksiyon hızı olduğu gösterilmiş, sonrasında hız-basınç geçiş konumunun etkinliği oransal olarak belirtilmiştir. En etken ikili ilişkinin ise soğutma süresi parametresi ile tutma basıncı parametresinin çarpımı olduğu ortaya çıkarılmıştır. Boyutsal değişimlerde belirli bölgelerde değişken oranlarda iyileşme görülürken bazı bölgelerde değerlerin istenmediği bölgeye gittiği görülmüştür. Mekanik özelliklerde en fazla iyileşme elastisite modülünde %11 mertebelerinde görülürken darbe enerjisinde kayda değer fark görülmemiştir. Optimizasyon öncesi ve sonrası proses durumu karşılaştırıldığında proses çevrim süresi 73,5 saniyeden 63,1 saniyeye düşürülerek %14 iyileşme sağlanmıştır.

Özet (Çeviri)

Plastic materials are in a large part of our lives with the advantages and various disadvantages they provide in today's industrial components. With the growing interest in the products offered by the plastics industry, studies on technologies related to the production of plastic materials have increased and production methods that provide different advantages have been developed. It has become one of the most preferred production methods thanks to the ease of production provided by plastic injection molding and the possibilities it provides with mass production possibilities in high quantities. In the plastic injection molding method, which is based on the principle that the plastic raw material in granular form is melted and takes the shape of the closed volume it fills, the production process is completed when the product becomes solid. The structure in which the molten material solidifies and takes the shape it is in is called the injection mold. Although the mold designed for each product is different, the molds can be used in different injection machines. Mold design can be manufactured from different steels depending on the desired quality in the final product. In summary; it is expected that there is a cavity in the form of the desired part in the injection mold and that the melt is injected into this cavity in a fast and uniform manner, cooled and taken out of the mold. The effect of the process that takes place in the mold and on the injection bench is great in terms of the geometric dimensions, mechanical properties and desired quality of the product coming out of the mold. Therefore, the process must be kept under control in order to provide the desired properties of the final product. In order to control the process, it is necessary to understand the effect of the parameters used on the product and to understand the nature of the process. Although these processes are modeled with various simulation programs today, it can be seen that the models and the real product do not act conjugately, and it is seen that there are more deviations in this approach if the part sizes are large. In the studies conducted in the literature, they mentioned that real PvT variation diagrams cannot be measured during part production with plastic injection molding and they aimed to examine the effect of process conditions on distortion and PvT variation diagrams based on PvT measurements made under standard conditions. During the study, the injection temperature, the holding pressure, the temperature at the end of the holding pressure and the cooling liquid flow rate were investigated with an experimental design at 4 levels. Simulation was carried out with the generated DOE and it was claimed that while the injection temperature had a high effect on the specific volume, it had little effect on the distortion, and the specific volume decreased non-linearly due to the decrease in the cooling flow. In another study, it was aimed to determine the best alternative for plastic injection moldability index with polypropylene raw material. For the DOE created in the study, using the Taguchi and FAHP methodology, the case of warping, cloaking and underfilling on the piece was examined. The study was carried out in a simulation environment for a 1 mm thick plate and was experimentally controlled. The runner inlet type, injection time, cooling time, ironing pressure and melt temperature were controlled at 3 levels, and it was claimed that the moldability index of 10 trials for simulation and 5 trials in experimental trials was high in 18 trials. In the study carried out in 2020, life calculation under static and dynamic loads under notched and unnotched condition with short fiber reinforced PA6-20CF raw material on a thin-walled piece was investigated. The study was carried out by comparing simulation and experimental studies with two different model proposals. After the study, it was observed that there was a 13.7% deviation between the simulation and experimental trials. Front-loading washing machines are widely used in today's world. It aims to meet customer demands with the capacities and spin cycles it provides, and customer satisfaction and product demands are increasing with new technologies added day by day. In order to meet the increasing demands, the producers are increasing their capacity and the competitive market is getting harder day by day with the emergence of new producers. Therefore, manufacturers should update themselves in accordance with current technology and production standards. In this study, it is aimed to come to the forefront in the competitive market by improving production. With this study, it is aimed to improve the production conditions of the plastic part in the drive group in order to avoid contact with the bellows, which provides the connection between the drive group and the body group for the washing machine. It is aimed to examine the mechanical effects of the behavior of the plastic parts in the drive group under production conditions and the reactions they show under operating conditions with an optimization approach, to compare them with each other and to optimize the production parameters and take the most suitable sample. In this way, it is targeted to optimize the mechanical behavior and the change in geometric dimensions on the part, and to eliminate the situations such as abrasion, laundry tear or smoke formation that the customer may encounter. When the process parameters studied in the literature research and the previous studies of our production unit are evaluated, the parameters to be examined in this study are determined as cooling time, ironing pressure, injection speed and speed-pressure transition time. The lower and upper limits determined for the cooling time were 40 sec and 50 sec. It was observed that when the pressure was taken under 40 seconds, the part was bled, and when it was exceeded 50 seconds, the cycle time was unnecessarily prolonged. Ironing pressure limits are determined as 60 bar and 75 bar. When the production is made under 60 MPa, the volumetric shrinkage has distorted the part size. The injection speed was chosen between 30 mm/s and 38 mm/s. Incomplete injection occurred when the pressure was below the lower limit, and when the pressure was over 38 mm/s, burns occurred on the part. It is determined as 45 mm and 60 mm for the velocity-pressure transition position. The experimental design undertaken in this study was created by the response surface experimental design method. The analyses were carried out with the statistical approaches and relations obtained by Minitab. Optimization study was carried out in line with certain objectives by evaluating the parameters and the interactions between the outputs as a result of the study. The outputs obtained at the end of the study were compared with the situation before the study and the improvement levels were revealed. It is an experimental design used to determine the most important factors that are effective during a process. With the scan design, fewer attempts can be made to isolate fewer parameters that affect process quality. They are experimental designs that include the estimation of complex relationships among the identified factors and the main factor effects. The importance of factors and interactions can be understood with full factorial designs. In the experimental design known as response or response surface designs, instead of linear models to make the outputs more understandable, curvilinear models are created depending on the factors used and the surface optimization of the response output can be performed. The most commonly used response surface is the experimental design. Center response surface designs are factorial or fractional factorial design with center points enriched with a group of axial points (also called star points) that allow you to estimate curvature. The Box-Behnken design is a type of response surface design that does not include the previously studied factorial design. In the simplest mixing test, the response (product quality or performance according to some criteria) depends on the relative proportions of the ingredients (ingredients). A Taguchi design is a designed experiment that allows you to choose a product or process that works more consistently in the work environment. Taguchi designs recognize that not all factors that cause variability can be controlled. These uncontrollable factors are called noise factors. Taguchi designs attempt to identify controllable factors (control factors) that minimize the influence of noise factors. It has been revealed that the most effective single parameter in dimensional changes is the injection speed, and it has been shown that the effect of cooling time, holding pressure and velocity-pressure transition position respectively decreases. It was determined that the most effective bilateral relationship was multiplication of cooling time parameter and holding pressure parameter. It has been shown that multiplication of cooling time and injection rate is a factor in the interaction at a similar rate. It has been shown that the most effective single parameter on the mechanical properties is the velocity-pressure transition position, followed by the effect of injection speed, holding pressure and cooling time, respectively. It has been revealed that the most effective dual relationship is multiplication of cooling time and speed-pressure transition position. When all the requirements are taken into consideration, it has been shown that the most effective single parameter is the injection speed, and then the efficiency of the speed-pressure transition position is stated proportionally. It has been revealed that the most effective bilateral relationship is multiplication of cooling time and holding pressure. In the dimensional changes, it was observed that the values went to the undesirable region in some regions, while an improvement was observed at variable rates in certain regions. While the greatest improvement in mechanical properties was observed in the modulus of elasticity by 11%, no significant difference was observed in the impact energy. When the process duration before and after optimization is compared, the process cycle time was reduced from 73.5 seconds to 63.1 seconds, resulting in 14% improvement.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    593947

    Çekirdekleştiricilerin polipropilen nihai ürün özelliklerine etkilerinin incelenmesi

    Examination of the effects of nucleatings on polypropylene final product properties

    MESUT KANDEMİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Polimer Bilim ve TeknolojisiYalova Üniversitesi

    Polimer Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ İDRİS KARAGÖZ

  2. Tez No

    841807

    Plastik enjeksiyon kalıplarında soğutma sisteminin üretilen parça kalitesi üzerine etkileri

    Effects of the cooling system in plastic injection moldson the quality of the produced parts

    HASRET YAVUZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Metalurji MühendisliğiSakarya Üniversitesi

    Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ALİ OSMAN KURT

  3. Tez No

    126531

    Farklı yapı ve özelliklere sahip termoplastiklerin kırılma davranışlarında numune boyutu ve deney hızına bağlı değişimlerin incelenmesi

    The Investigation of changes depending on specimen size and test speed in the fracture behaviour of thermoplastics which have different structure and properties

    KENAN BÜYÜKKAYA

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2002

    Metalurji MühendisliğiMarmara Üniversitesi

    Metal Eğitimi Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. HALİL DEMİRER

  4. Tez No

    46073

    Polipropilenin enjeksiyonla kalıplanmasında kalıp deformasyonunun giderilmesi

    Reducing the mould deformation of the polypropylene in the injection moulding

    MUSTAFA ÖKSÜZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1995

    Makine MühendisliğiMarmara Üniversitesi

    DOÇ.DR. HÜSEYİN YILDIRIM

  5. Tez No

    365451

    Farklı duvar ve harç malzemeleri ile üretilen duvarların mekanik özelliklerinin belirlenmesi

    Defferent walls and mortar materials produced wi̇th determination of mechanical properties of walls

    BEHCET DÜNDAR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Teknik EğitimGazi Üniversitesi

    Yapı Eğitimi Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. HANİFİ TOKGÖZ

Geri Dön