Geri Dön

Çağdaş Türk sanatında bir ifade biçimi olarak mitolojik kaynaklı hayvan üslubu

Mythological animal style as a form of expression in contemporary Turkish art

  1. Tez No: 784687
  2. Yazar: RAMAZAN CAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ALEV ÇAKMAKOĞLU KURU
  4. Tez Türü: Sanatta Yeterlik
  5. Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Gazi Üniversitesi
  10. Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Resim Ana Sanat Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 249

Özet

Türklerin sanata karşı olan eğilimlerinin bir parçası olan Hayvan Üslubu Orta Asya'nın bozkırlarında göçebe hayatı yaşayan, Proto-Türkler olarak adlandırılan topluluklarda görülmeye başlanmış ve ardından Orta Avrupa'ya ve Ön Asya'ya kadar yayılmıştır. İlk insanın kendinden daha güçlü bir varlık olan boğa, geyik, kurt vb. gibi hayvanların bedenleriyle özdeşleşerek onun gücünü ele geçirdiğini düşünerek görüntüsünü mağaranın duvarına resmetmesiyle başlayan bu sürecin günümüze kadar uzanması bu üslubun sadece süsleme olmadığının kanıtıdır. Hun, Göktürk ve diğer Türk topluluklarında sıkça kullanılan hayvan motifleri, Uygurların devlet kurduğu döneme kadar geçen surede çeşitli değişiklikler göstererek özellikle Uygur döneminde özgün örnekler vermiştir. İslamiyet'ten sonraki Türk sanatında da çoğu kez politik gücün sembolü olarak devam etmesi de Türk Sanatının konularının devamlılığına işaret etmesi bakımından oldukça önemlidir. Hayvan Üslubuna ait bu tasvirler Karahanlı Gazneli, Büyük Selçuklu ve Osmanlı devirlerinde ana tema olmasa da temel sembolik anlamlarını koruyarak varlığını sürdürmüştür. Örneğin Selçuklu mimari yapılarında, Çinilerde, Minyatürlerde, Firdevsi'nin Şahname'sinde, Kelile ve Dinme yazmalarında, Varka ve Gülşah gibi aşk teması işleyen eserlerde, hatta halı kilim motiflerinde bile hayvan üslubunun örneklerini görmek mümkündür. Haliyle bünyesinde Hayvan Üslubuna ait motifleri barındıran geniş bir görsel hazineden söz etmek yanlış olmayacaktır. Dolayısıyla oluşan tüm bu görsel hazine bu coğrafyada yaşayıp üreten Çağdaş Türk sanatçılarını etkilemektedir. Merkezine Hayvan Üslubunu almış bu tezde Hayvan Üslubunun tarih sahnesinde var olduğu günden başlanarak günümüz Türk Sanatına kadar olan aralık, konunun kavramsal çerçevesini oluşturmak amacıyla belli başlı örneklerle incelenmiştir. Bu bağlamda ele alınan her örnek ait olduğu dönemin sosyolojik değerleri göz önünde bulundurularak açıklanmaya çalışılmış, meselenin sadece bir süsleme unsuru olmadığının altı çizilmek istenmiştir. Gelinen son noktada Hayvan Üslubuna ait motiflerin günümüz Türk Sanatçısını nasıl etkilediği örneklerle sunulmuştur.

Özet (Çeviri)

The genre of using animal figures in art, which has been a part of the tendency of Turks towards art, first appeared in Turkish communities who lived a nomadic life in Central Asia and were called as Proto-Turks. Afterwards, this genre spread throughout Central Europe and Asia Minor. This process started when early people identified themselves with the bodies of animals stronger than humans such as bull, deer and wolf and they depicted the figures of these animals on the walls of the caves as they thought that they had captured the power of those animals. The fact that this process has continued so far suggests the evidence that it was not just a kind of ornamentation. The animal motifs, which were commonly used by Huns, Gokturks and other Turkish communities, underwent some changes until the time when Uighurs founded a state and especially during their time, original artworks were produced. The continuation of this tradition in post-Islam Turkish art, mostly as the symbol of political power, is an important fact as it indicates the continuity of the main themes in Turkish art. Even though these depictions of animal images did not constitute the main theme of art during the eras of Karakhanids, Ghaznavids, Great Seljuks and Ottomans, they continued to exist by retaining their symbolic meaning. For example, it is possible to see the examples of this artistic genre in the architectural buildings, tiles and miniatures of Seljuks, in the literary work of Firdevsi“Şehname”, in the writings of Kelile and Dinme, in literary works that deal with the theme of love like Varka and Gülşah, and even in the motifs of carpets and rugs. Consequently, it would not be wrong to mention about a large visual treasure that includes the motifs of animal images. This visual treasure influences the contemporary Turkish artists who live in this geographical area and produce artworks. In this thesis study, in which the genre of using animal figures in art is at the center, particular examples have been examined in order to form the conceptual frame of the subject, by beginning from the time when animal images first appeared in history until the current Turkish art. In this sense, each piece of artwork chosen for the study was tried to be explained by considering the sociological values of the given age and it was aimed to emphasize that this artistic genre is not only a kind of ornamentation. Finally, some examples were provided to show how the motifs of animal images affect today's Turkish artists.

Benzer Tezler

  1. Çağdaş Türk resim sanatında metaforik ve alegorik yaklaşımlar

    Metaphorical and allegorical approaches in modern Turkish painting art

    SEVDA YENİPINAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Güzel SanatlarSelçuk Üniversitesi

    Resim Ana Sanat Dalı

    PROF. İBRAHİM ÇOBAN

  2. Bir ifade biçimi olarak ağaç imgesinin Türk resim sanatında kullanımı

    The usage of the image of tree in Turkish art as an expression

    EMRE ŞEN

    Sanatta Yeterlik

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Güzel SanatlarGazi Üniversitesi

    Resim Ana Sanat Dalı

    PROF. DR. ALAYBEY KAROĞLU

  3. Büyü ve tılsım imgelerinin çağdaş Türk resim sanatındaki yansımaları

    Reflections of magic and talism images in contemporary Turkish painting

    HAKİM KİYE

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Güzel SanatlarVan Yüzüncü Yıl Üniversitesi

    Resim Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HALİT YABALAK

  4. Türk resim sanatında biçim kavramı ve Mübin Orhon'un resimlerinde soyutlama anlayışı

    The concept of from in Turkish art and abstraction concept in Mübin Orhon's paintings

    GÜNAY BAKIRCILAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Güzel SanatlarKütahya Dumlupınar Üniversitesi

    Resim Ana Sanat Dalı

    DOÇ. DR. PELİN AVŞAR KARABAŞ

  5. 1980 sonrası çağdaş Türk resim sanatında ironinin ifade biçimi olarak irdelenmesi

    Discussion of sarcasm as a form of expression in contemporary Turkish painting art after 1980

    İLKEM GÜNERİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Güzel SanatlarAkdeniz Üniversitesi

    Resim Ana Sanat Dalı

    DOÇ. UMUT KAYAPINAR