Uluslararası tarımsal emtia fiyatlarının pay senedi piyasası üzerindeki etkisinin ekonometrik analizi: Türkiye üzerine bir uygulama
Econometric analysis of the effect of international agricultural commodty prices on the stock market: An application on Turkey
- Tez No: 789865
- Danışmanlar: DOÇ. DR. KENAN İLARSLAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Maliye, İşletme, Economics, Finance, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Afyon Kocatepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Muhasebe Finansman Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 100
Özet
Dünya'daki milyarlarca insanın temel beslenme kaynağı tarımsal ürünlerdir. Tarımsal ürünler aynı zamanda bazı sanayi dalları için hammadde ve yarı mamul olarak da kullanılmaktadır. Tarım endüstrisinin bu önemli rolünün yanı sıra dünya genelinde önemli bir istihdam alanı sağlamaktadır. Dünya nüfusunun artması, küresel ısınma, su kaynaklarının tükenmesi, ekilebilir tarım arazilerinin azalması ulusal ve uluslararası zeminde güvenlik sorunlarını da beraberinde getirmektedir. Küresel anlamda tarım arz ve talebinde ortaya çıkması muhtemel dengesizlikler tarımsal ürünlerin fiyatlarında artış sağlayabilir niteliktedir. Bu açıdan geleceğin stratejik ürünleri olarak adlandırılan tarımsal ürünlerin uluslararası fiyatları ekonomik ve finansal göstergeler üzerinde önemli sonuçları olabilecek potansiyele sahiptir. Pay senedi piyasaları üzerinde etkisi olabilecek unsurların belirlenmesi, incelenmesi ve aralarındaki ilişkinin saptanması piyasa katılımcıları için oldukça önemli bir konudur. Bu doğrultuda çalışmanın amacı uluslararası tarımsal emtia fiyatlarının borsa endeksi üzerindeki etkisinin incelemesi olarak ifade edilebilir. Çalışmada BIST100 fiyat endeksi değişkeni bağımlı değişken olarak kullanılmış ve T.C Merkez Bankası resmi internet sitesinden elde edilmiştir. Bağımsız değişkenler ise et, tomruk, pirinç, kauçuk, şeker, çay, buğday ve soya yağının uluslararası fiyatları olup Dünya Bankası resmi internet sitesinden derlenmiştir. Veriler yıllık olup 1986-2019 dönemini kapsamaktadır. ARDL Sınır testi çerçevesinde yapılan analizler sonucunda BİST100 endeksi ile et, tomruk, pirinç, kauçuk, şeker, çay, buğday ve soya yağının uluslararası fiyatları arasında uzun dönemli bir denge ilişkisinin olduğu söylenebilir. Pirinç, kauçuk ve soya yağının uluslararası fiyatlarındaki artış BİST 100 endeksinde istatistiksel olarak anlamlı artış meydana getirmektedir. Buna karşın, şeker, çay ve buğdayın uluslararası fiyatlarındaki artış ise BİST 100 endeksinde istatistiksel olarak anlamlı azalış meydana getirmektedir. Et fiyatlarının borsa endeksi üzerinde negatif, tomruk fiyatlarının da pozitif bir etkisi olmakla birlikte bu bulgular istatistiksel olarak anlamlı değildir.
Özet (Çeviri)
The basic source of nutrition for billions of people in the world is agricultural products. Agricultural products are also used as raw materials and semi-finished products for some industries. In addition to this important role of the agricultural industry, it provides an important employment area around the world. The increase in the world population, global warming, depletion of water resources, and decrease in arable land bring along security problems on national and international grounds. The possible imbalances in agricultural supply and demand in the global sense can increase the prices of agricultural products. In this respect, international prices of agricultural products, which are called the strategic products of the future, have the potential to have important consequences on economic and financial indicators. Identifying and examining the factors that may have an impact on the stock markets and determining the relationship between them is a very important issue for market participants. In this direction, the aim of the study can be expressed as the examination of the effect of international agricultural commodity prices on the stock market index. In the study, the BIST100 price index variable was used as the dependent variable and was obtained from the official website of the Central Bank of the Republic of Turkey. The independent variables are the international prices of meat, logs, rice, rubber, sugar, tea, wheat and soybean oil, compiled from the official website of the World Bank. The data are annual and cover the period 1986-2019. As a result of the analyzes made within the framework of the ARDL Boundary test, it can be said that there is a long-term equilibrium connection between the BIST100 index and the international prices of meat, logs, rice, rubber, sugar, tea, wheat and soybean oil. The increase in the international prices of rice, rubber and soybean oil creates a statistically significant increase in the BIST 100 index. Moreover the increase in the international prices of sugar, tea and wheat causes a statistically significant decrease in the BIST 100 index. Although meat prices have a negative effect, timber prices have a positive effect on the stock market index, these findings are not statistically significant.
Benzer Tezler
- Tarımsal emtia fiyatlarının belirleyicileri: Regülize edilmiş kernel bazlı tahminciden kanıtlar
Determinants of agricultural commodity prices: Evidence from kernel-based regularized least squares (KRLS)
ZEHRA AKEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
EkonomiNecmettin Erbakan Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET ŞAHBAZ
- Ürün ihtisas borsasının odun dışı orman ürünlerine uygulanabilirliği üzerine bir araştırma: Çam balı örneği
Research on the applicability of a specialized products exchange to non-wood forest products: A case of pine honey
EMRE GÖKSU
- Trade opportunity of potential agricultural commodities between Turkey and Indonesia
Turkiye ve Endonezya arasında tarımsal emtıalara dayalı ticaret fırsatları
HARİ HARYADİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
ZiraatSelçuk ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENNET OĞUZ
- Modeling co-movements among financial markets: Applications of multivariate autoregressive conditional heteroscedasticity with smooth transitions in conditional correlations
Finans piyasaları arasındaki ortak hareketlerin modellenmesi: Koşullu korelasyon denkleminde yumuşak geçişe sahip çok değişkenli ARCH uygulamaları
MEHMET FATİH ÖZTEK
Doktora
İngilizce
2013
EkonometriOrta Doğu Teknik Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NADİR ÖCAL
- Old commodity, new terrains: Changes in agrifood landscape of Konya wheat flour milling industry
Eski meta, yeni alanlar: Konya buğday unu sanayisinin tarımsal gıda peyzajında değişimler
CANER MURAT DOĞANÇAYIR
Doktora
İngilizce
2024
CoğrafyaYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YİĞİT EVREN