Sentetik biyoloji ve etik: Bir sistematik derleme
Synthetic biology and ethics: A systematic review
- Tez No: 790025
- Danışmanlar: PROF. DR. BERNA ARDA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Biyoteknoloji, Deontoloji ve Tıp Tarihi, Biotechnology, Medical History and Ethics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tıp Tarihi ve Etik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 161
Özet
Sentetik biyoloji en genel tanımı ile biyolojik araçların ve sistemlerin yararlı amaçlar için tasarlanması ve oluşturulmasıdır. Biyoteknoloji, moleküler biyoloji, biyofizik, biyokimya, biyoinformatik gibi biyolojiye ilişkin bilgiler ile mühendislik, matematik, bilgisayar bilimleri, elektronik mühendisliği gibi farklı disiplinlere ait bilgiler kullanılmaktadır. Bu bağlamda hem bir bilim dalı hem de bir teknoloji olarak kabul edilmektedir. Sentetik biyolojinin kapsamı, mevcut organizmaların yeni özellikler kazanması amacıyla yapılan modifikasyonlardan, canlı olmayan bileşenlerden canlı bir organizmanın yaratılmasına kadar değişmektedir. Sentetik biyoloji, enerji, kimya, tıp, çevre, tarım, ulusal güvenlik ve nanoteknoloji gibi önemli sektörlerde farklı uygulama alanlarına sahiptir. Sentetik biyolojinin gelişimi etik ve sosyal tartışmaları da gündeme getirmektedir. Bu tez çalışması etiğin sentetik biyoloji alanındaki yerini belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda, sentetik biyolojinin gelişiminin görece daha hızlı olduğu 2000'li yıllardan 2020 yılına kadar olan dönemde sentetik biyolojiye ilişkin kuramsal etik tartışmalar, sistematik derleme yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Analiz sonucunda ortaya çıkan bulgulardan yola çıkılarak, alan ile ilgili temel etik sorunlar, gelecekte ortaya çıkması muhtemel sorunlar ve bu sorunlara çözüm önerilerine yer verilmiştir. Araştırmanın veri toplama aşaması protokollere bağlı olarak yürütülen, planlama, tarama, seçme ve değerlendirmeyi içeren bir literatür taramasını içermektedir. Sonraki aşamada ise analiz ve sentezleme süreci gerçekleştirilmiş; sentetik biyoloji ve etik alanına ilişkin temel temalar ortaya konulmuştur. Taramalar Web of Science, Scopus, PhilPapers ve MEDLINE veri tabanlarında gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya 2020 yılının sonuna kadar hakemli dergilerde yayımlanmış kuramsal araştırma makaleleri ve derlemeler dahil edilmiştir. Yayın dili olarak İngilizce kullanılmıştır. İlk verilere göre dört veri tabanından toplam 1453 yayın elde edilmiştir. Dahil etme ve hariç tutma ölçütleri göz önünde bulundurularak 58 yayın çalışmaya dahil edilmiş ve analizleri yapılmıştır. Sentetik biyolojiye ilişkin çok farklı konularda ve geniş yelpazede etik tartışmaların yürütüldüğünü söylemek mümkündür. Bu bağlamda etik tartışmalar bu tez çalışmasında sentetik biyoloji ürününün ahlaki konumu, sentetik biyoloji ve yaşamın ne'liği, sentetik biyoloji ve metaforlar, sentetik biyoloji ve bilgi ve sentetik biyolojiye ilişkin beklentiler, kaygılar ve sorun çözme yolları olmak üzere beş temada incelenmiştir. Tez çalışması temelde betimleyici olsa da sistematik derlemelerde tekrarlayan biçimde ortaya çıkan önerileri de bulmak mümkündür. Bu öneriler normatif bir anlama da sahip olabilir. Bu bağlamda, tez kapsamında ortaya konulan öneriler, tezin araştırmasında ortaya çıkan ve etik açıdan önemli pratik öneriler ve bizim bunlara katkılarımızdan oluşmaktadır.
Özet (Çeviri)
Synthetic biology is the design and creation of biological tools and systems for useful purposes. Biology-related information such as biotechnology, molecular biology, biophysics, biochemistry, and bioinformatics and information from different disciplines such as engineering, mathematics, computer science, and electronic engineering is used. In this context, it is accepted as a science and a technology. The scope of synthetic biology ranges from modifying existing organisms to acquiring new properties, from non-living components to creating a living organism. It has different application areas in essential sectors such as synthetic biology, energy, chemistry, medicine, environment, agriculture, national security and nanotechnology. The development of synthetic biology also raises ethical and social debates. This thesis aims to determine the place of ethics in synthetic biology. In this context, the theoretical ethical debates regarding synthetic biology from the 2000s until 2020, when the development of synthetic biology was relatively rapid, were analyzed using the systematic review method. Based on the findings basic ethical problems related to the field, possible problems that may arise in the future and solutions to these problems are included. The data collection phase of the research includes a literature review that includes planning, screening, selection and evaluation, carried out under the protocols. The analysis and synthesis process and the basic themes related to synthetic biology and ethics were revealed in the next stage. Searches were carried out in Web of Science, Scopus, PhilPapers and MEDLINE databases. Theoretical research articles and reviews published in peer-reviewed journals in English until the end of 2020 were included in the study. A total of 1453 publications were obtained from four databases. According to inclusion and exclusion criteria, 58 publications were included in the study and analyzed. Ethical discussions are carried out on very different topics and in a wide range of synthetic biology. In this context, ethical debates are examined in five themes in this thesis: the moral status of the synthetic biology product, synthetic biology and the nature of life, synthetic biology and metaphors, synthetic biology and knowledge, and expectations, concerns and problem-solving ways regarding synthetic biology. Although the thesis is descriptive, it is possible to find suggestions that appear recursively in systematic reviews. These recommendations may also have a normative meaning. In this context, the suggestions put forward within the scope of the thesis consist of ethically important practical suggestions that emerged in the research of the thesis and our contributions to them.
Benzer Tezler
- Envisioning plural futures through narratives and design
Anlatılar ve tasarım ekseninde çoklu gelecek tahayyülleri
ELİF GÖZDE ÖZTOPRAK
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PELİN DURSUN ÇEBİ
- Levamizolün model organizma Galleria mellonella'nın tüm gelişim evreleri ve antioksidan enzim aktiviteleri üzerine etkisi
The effect of levamisole on developmental stages and antioxidant enzyme activities of model organism Galleria mellonella
VOLKAN KELEŞ
Doktora
Türkçe
2022
BiyokimyaZonguldak Bülent Ecevit ÜniversitesiMoleküler Biyoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ENDER BÜYÜKGÜZEL
- Application of human mesenchymal stem cells to 3D silk fibroin scaffolds for cardiac tissue engineering
İnsan mezenkimal kök hücrelerinin 3B ipek fibroin yapı iskelelerine uygulanarak kardiyak doku mühendisliğinde kullanılması
GİZEM MERVE ŞAHİN
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
Biyomühendislikİstanbul Teknik ÜniversitesiMoleküler Biyoloji-Genetik ve Biyoteknoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA NEŞE KÖK
DR. YÜKSEL ÇETİN
- Investigation of chondrogenic properties of bone marrow derived mesenchymal stem cells on pamam dendrimer incorporated chitosan scaffolds
İnsan kemik iliği kaynaklı mezenkimal kök hücrelerinin pamam dendrimer eklenmiş kitosan doku iskeleleri üzerindeki kondrojenik özelliklerinin incelenmesi
NUSEYBE AĞIRMAN
- Radyoterapi gören implantların kapsül kontraktürü gelişiminde titanyum kaplı prolen mesh ve asellüler dermal matriks etkinliğinin karşılaştırılması
Comparison of the effects of titanium coated prolene mesh and acellular dermal matrix on radiation-induced peri-implant capsular contracture
NECİP SEFA ÖZDEN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Plastik ve Rekonstrüktif CerrahiAnkara ÜniversitesiPlastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKİ CAN