Çocukluk çağında farmakolojik dozda glukokortikoid kullanımına bağlı adrenal baskılanma ve buna etkiyen unsurların incelenmesi
Evaluation of adrenal suppression and affecting factors DUE to USE pharmacological doses of GCS during childhood, Hacettepe University Faculty of Medicine, Department of pediatrics
- Tez No: 790140
- Danışmanlar: PROF. DR. ZEYNEP ALEV ÖZÖN
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, Endocrinology and Metabolic Diseases, Child Health and Diseases
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 79
Özet
Glukokortikoidler (GK), adrenal bezin korteksinde zona fasiculata bölgesinde üretilen steroid yapıdaki hormonlardır ve anti inflamatuvar özelliklerininkeşfedilmesiyle birlikte birçok hastalığın tedavisinde faydalı olduğu saptanarak klinik kullanımı yaygınlaşmıştır. GK tedavisinin en önemli ve hayatı tehdit edici yan etkilerinden birisi adrenal yetmezliktir. Egzojen GK'ler, hipotalamo-hipofiz-adrenal (HHA) eksen üzerine negatif geri beslemeyle baskılanma oluşturarak endojen GK yapımına engel olur. Bu çalışmada farklı nedenlerle sistemik yolla uygulanan GK tedavileri ve hastaların özellikleri karşılaştırılarak, HHA ekseninin iyileşme süresine etkiyen unsurları belirlemeyi amaçladık. Çalışmamızda farklı nedenlerle farmakolojik dozda GK tedavisi almış ve Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İhsan Doğramacı Çocuk Hastanesi Çocuk Endokrinoloji Bilim Dalı'na Ocak 2017 ile Aralık 2020 tarihleri arasında glukokortikoid ilişkili adrenal yetmezlik açısından yönlendirilen hastalar geriye dönük incelendi. Çalışmaya dahil edilen hastaların tanıları, tedavi başlangıç yaşı, tedavi başlangıcındaki antropometrik ölçümleri, GK tedavi türü, tedavi süresi, kümülatif ve ortalama günlük dozu, fizik muayenede Cushingoid bulguların varlığı incelendi. Çalışmaya dahil edilen 186 hastadan 99'u (%55,5) erkek, 87'si (%45,5) kızdı. Hastaların 19'unun iki (17'si ALL, birisi hematolojik hastalık, birisi solunum yetmezliği tanısıyla), birisinin (nörolojik hastalık tanısıyla) üç farklı zamanda GK tedavisi aldığı toplamda 207 olgu çalışmaya dahil edildi. Olguların yaşlarının ortancası 6,8 yıl idi. Çalışmaya dahil edilen 207 olgunun 168 (%81)'ine MPZ/PDZ, 39 (%19)'una DXM tedavisi uygulanmıştı. Olguların GK tedavi süresi ortanca 52 gündü, günlük GK dozu ortanca 94 mg/m2 HC eş değeri idi, HHA ekseni baskılı olduğu süre ortanca 95 gündü. Çalışmamızda tedavi süresi uzun olan olgularda HHA ekseninin iyileşmesi daha uzun sürmüştü, ancak bu ilişki küçüktü (p=0,051; r=0,194). Bununla birlikte HHA ekseni daha erken iyileşen ve daha geç iyileşen olguların kümülatif GK tedavi dozu ortanca değerleri arasında istatistiksel anlamlı farklılık (sırasıyla 5420, 6800 mg/m2; p=0,112) saptanmadı. Kümülatif doz, tedavi süresiyle doğrudan ilişkili bir parametre olsa da bulgularımız HHA ekseninin iyileşme süresine farmakolojik GK uygulama süresi kadar etkimediğini düşündürmekte idi. Çalışmamızda GK türlerinin HHA ekseni baskılanması üzerine etkisini değerlendirmek amacıyla iki aydan kısa süreyle MPZ/PDZ ve DXM tedavisi kullanan olgular karşılaştırıldı. Tedavi süreleri benzer bu iki gruptan DXM kullananlarda bazal kortizol düzeyleri düşük olmasına karşın HHA ekseninin iyileşme süresi arasında anlamlı farklılık saptanmadı (p=0,483). ALL hastası 25 bireyde BFM protokolü gereği önce protokol 1'de PDZ ve daha sonra protokol 2'de DXM kullanan olgular karşılaştırıldı. DXM protokolünde tedavi süresi PDZ protokolüne kıyasla daha kısa olmasına karşın (sırasıyla ortanca 31 ve 37 gün; p
Özet (Çeviri)
Glucocorticoids (GCs) are hormones produced in the zona fasiculata region of the adrenal cortex and have been widely used in the treatment of various diseases since the discovery of their anti-inflammatory properties. One of the most important and life-threatening side effects of GC treatment is adrenal insufficiency. Exogenous GCs inhibit the production of endogenous GCs by creating negative feedback suppression on the hypothalamus-pituitary-adrenal (HPA) axis. In this study, we aimed to identify the factors that influence the recovery time of the HPA axis by comparing the characteristics of patients and systemic GC treatments administered for different reasons. In this retrospective study, we included patients who received pharmacological doses of GC treatment and were referred to the Pediatric Endocrinology Department of Hacettepe University Faculty of Medicine Children's Hospital for adrenal insufficiency related to GCs between January 2017 and December 2020. The diagnoses, age at the onset of treatment, anthropometric measurements at the onset of treatment, type, and duration of GC treatment, cumulative and average daily doses, and the presence of Cushingoid features on physical examination were analyzed for the included patients. Of the 186 patients included in the study, 99 (55.5%) were male and 87 (45.5%) were female. Of the patients, 19 (17 with ALL, one with a hematological disease, and one with a respiratory failure diagnosis) received GC treatment at three different times, thus a total of 207 cases were included in the study. The median age of the cases was 6.8 years. Of the 207 cases included in the study, 168 (81%) received MPZ/PDZ treatment and 39 (19%) received DXM treatment. The median duration of GC treatment was 52 days, the median daily GC dose was 94 mg/m2 HC equivalent, and the median duration of HPA axis suppression was 95 days. In our study, the recovery of the HPA axis took longer in cases with a longer duration of treatment, but this relationship was weak (p=0.051; r=0.194). However, no statistically significant difference was found between the median cumulative GC treatment doses of the cases with the earliest and latest recovery of the HPA axis (5420 and 6800 mg/m2, respectively; p=0.112). Although cumulative dose is a parameter directly related to the duration of treatment, our findings suggest that the dose of pharmacological GC use does not affect the recovery time of the HPA axis as much as duration. In our study, we also compared cases using MPZ/PDZ and DXM treatment for less than two months to evaluate the effect of GC types on the suppression of the HPA axis. There was no significant difference in the recovery time of the HPA axis between the two groups using GC for similar treatment duration, although basal cortisol levels were lower in the DXM group (p=0.483). In 25 ALL patients, cases that used PDZ in Protocol 1 and DXM in Protocol 2 were compared. Despite the shorter treatment duration in the DXM protocol compared to the PDZ protocol (median 31 and 37 days, respectively; p
Benzer Tezler
- Mazı meşesi (quercus infectoria) toplarının ishale sebep olan gıda kaynaklı bakteriler üzerindeki antimikrobiyal etkisinin incelenmesi
Investigating the antimicrobial effects of galls (quercus infectoria) on food- borne bacteria causing diarrhea
MURAT ALTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Beslenme ve DiyetetikAnkara ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FUNDA PINAR ÇAKIROĞLU
- Ergenlik döneminde görülen 'Borderline kişilik özelliklerinin' yordayıcı faktörleri
Predictive factors of 'Borderline personality traits' in adolescents
ESRA KAYGISIZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
PsikiyatriAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET FATİH CEYLAN
- Çocukluk çağında lansoprazolün sitokrom P450 2C19 için fenotipleme belirteci olarak kullanılması ve genotip-fenotip ilişkisinin incelenmesi
The evaluation of lansoprazole as a probe for cytochrome P450 2C19 phenotyping and genotype-phenotype correlation in childhood
ERSİN GÜMÜŞ
Doktora
Türkçe
2010
Eczacılık ve FarmakolojiHacettepe ÜniversitesiTıbbi Farmakoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÜMİT YAŞAR
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite tanısı konmuş bireylerde metilfenidat kullanımına bağlı genotoksisite riskinin araştırılması
Investigation of genotoxicity risk related to usage of methylphenidate in patients with attention deficit hyperactivity disorder
BELMA TEKNECİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Eczacılık ve FarmakolojiMarmara ÜniversitesiFarmasötik Toksikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEMRA ŞARDAŞ
- Atomoksetin hidroklorür içeren ağızda dağılan mini tablet formülasyonlarının tasarımla kalite (QBD) ile hazırlanması, karakterizasyonu ve dikkat eksikliği ve hiperaktivite tedavisinde etkinliğinin in vivo değerlendirilmesi
Preparation, characterization and in vivo evaluation of the orally disintegrating mini-tablet formulations containing atomoxetine hydrochloride in the treatment of attention deficit and hyperactivity with the quality by design (QBD) system
EMİNE DİLEK ÖZYILMAZ
Doktora
Türkçe
2023
Eczacılık ve FarmakolojiAnkara ÜniversitesiFarmasötik Teknoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TANSEL ÇOMOĞLU