Türk parasının kıymetini koruma hakkında kanun: Türk dış ticaret politikalarına etkisi (1930-1960)
Law on the protection of the value of Turkish currency: Its impact on Turkish foreign trade policies (1930-1960)
- Tez No: 791908
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ŞEFİK MEMİŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Tarih, Türk İnkılap Tarihi, Economics, History, History of Turkish Revolution
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Ticaret Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 136
Özet
Bu çalışmada, 1930 yılında çıkarılan Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun (TPKKHK) ve eklerinin 1958 yılındaki devalüasyon kararlarına kadar ülkenin para ve dış ticaret politikasına etkileri değerlendirilmektedir. Resmi Gazete' de yayımlanan kanun ve ekleri taranarak elde edilen bilgiler, literatürdeki kaynaklarla birlikte ele alınmıştır. Türkiye'nin korumacı ve liberal iktisat politikasındaki değişime kanundaki düzenlemeler açısından bakılmaya çalışılmıştır. 1929 dünya ekonomik krizi başlamadan önce Türkiye'de bir para krizi yaşanmaya başlamıştır. Hükumetin, mevcut gümrük tarifelerini yükselterek yeniden düzenleyeceği beklentisi ithalat ve döviz talebini artırmıştır. Merkez bankası kurulmamış olan ekonomide otorite boşluğunu gidermek adına menkul kıymet ve borsa işlemlerini düzenleyen bir kanun ve arkasından TPKKHK çıkarılmıştır. Hükumete para ve döviz piyasası düzenlemelerinde geniş yetkiler tanıyan kanun, kambiyo kontrolüne imkân vermektedir. 1930 yılı sonrasında ithal ikameci sanayileşme ve dışa kapalı bir ekonomi modelini benimseyen Türkiye'nin korumacı politikalar izlediği görülür. TPKKHK ve ekleri korumacı politikaların bir aracı olmuştur. Dış ticaret ile ülkeye giren ve ülkeden çıkan dövizi kontrol etmeye çalışan kanun, liberal iktisat politikalarının uygulanmaya çalışıldığı 1946-1953 döneminde de yürürlükte kalmıştır. Ülkenin dış ticaretini finanse etmekte sıkıntılar yaşamaya başladığı 1955 sonrası dönemde katı iktisat politikası aracı olarak kanunda yeni düzenlemelere başvurulmuştur. 4 Ağustos 1958 tarihli kararname ile hükumet, döviz kurlarının üzerine prim uygulayarak dolaylı bir devalüasyon yapmıştır. Hala yürürlükte olan kanunun, incelediğimiz dönemde ekonomiye dolaylı müdahale aracı olarak kullanıldığı, bazı dönemlerde korumacı iktisat politikası amacının dışına çıkan, para ve döviz piyasasını daraltıcı, dış ticareti kısıtlayıcı düzenlemelere zemin oluşturduğu görülmüştür.
Özet (Çeviri)
In this study, the effects of the Law on the Protection of the Value of Turkish Currency (TPKKHK) and its annexes, which were enacted in 1930, on the money and foreign trade policy of the country until the devaluation decisions in 1958 are evaluated. The information obtained by scanning the law and its annexes published in the Official Gazette has been discussed together with the sources in the literature. The change in Turkey's protectionist and liberal economic policy has been tried to be looked at in terms of regulations in the law. Before the 1929 world economic crisis began, a currency crisis began to be experienced in Turkey. The expectation that the government would re-regulate the existing customs tariffs by raising them increased the demand for imports and foreign exchange. In order to eliminate the authority vacuum in the economy where a central bank was not established, a law regulating securities and stock market transactions, followed by TPKKHK was enacted. The law, which gives broad powers to the government in money and foreign exchange market regulations, allows foreign exchange control. After 1930, it is seen that Turkey, which adopted import substitution industrialization and a closed economy model, followed protectionist policies. TPKKHK and its annexes have been a tool of protectionist policies. The law, which tries to control the foreign exchange entering and leaving the country with foreign trade, remained in force during the 1946-1953 period when liberal economic policies were tried to be implemented. In the period after 1955, when the country started to have difficulties in financing its foreign trade, new regulations were applied in the law as a solid economic policy tool. With the decree dated August 4, 1958, the government made an indirect devaluation by applying a premium on the exchange rates. It has been observed that the law, which is still in force, was used as a means of indirect intervention in the economy in the period we examined, and that in some periods it formed the basis for regulations that go beyond the purpose of the protectionist economic policy, narrowing the money and foreign exchange market and restricting foreign trade.
Benzer Tezler
- Türkiye iktisat politikalarının belirlenmesinde iktisadi kurum-kural ve kuruluşların rolleri
Başlık çevirisi yok
İBRAHİM GÜRAN YUMUŞAK
- Türkiye'de yabancı sermaye (1980-1995 döneminin bir değerlendirilmesi)
Foreign capital investments in Turkey (The eveluation of the period between 1980-1995)
İSMET SALİHOĞLU
- Dış ticaret firmalarında iç denetim sistemi
Internal audit system in foreign trade companies
MELİKE KIZILKAYA
- Son düzenlemeler ışığında çekin unsurları ve çeke yazılabilecek kayıtlar
The elements of the cheque and the clauses that can be written in the light of recent regulations
SÜMEYRA DOBUR
