Geri Dön

Irak Türkmen Türkçesi Dakuk Merkez ağzı

Iraqi Turkmen Turkish Dakuk Central dialect

  1. Tez No: 792538
  2. Yazar: MOHAMMED KHALIS YASEEN KAHIYAH
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. YAŞAR TOKAY
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 244

Özet

Irak Türkmen Türkçesi, Türkçenin Azerbaycan sahasına dâhildir. Irak Türkmen Türkçesi, Irak Türklerinin konuştuğu ağızları kapsamasına ve aynı doğrultuda gitmesine rağmen bazı ağız farklılıkları ortaya çıkmıştır. Irak Türkmen Türkçesi ağızları,“ŋ”sesinin“v”ve“y”ye dönüşmesine göre temel olarak iki gruba ayrılmaktadır. Bu çalışma Dakuk merkez ağzı“v”grubuna dâhildir.“V”grubunun kapsamında olan şehirler, köyler şunlardır: Kerkük, Erbil, Dakuk, Hanekin, Kazaniye ve Mendeli;“Y”grubunun kapsamında olan: Telafer, Altunköprü, Tisin, Tuzhurmatı, Tazehurmatı, İmam Zeynelabdin, Kifri, Karatepe ve Bayatlar da bu gruba dâhil olmaktadır. Dakuk merkez ağzı incelenerek art zamanlı örnekleri ve Eski Türkçe ile arkaik özelliklerinin karşılaştırılması yapılmıştır. Çalışmanın özünde bulguların tümünü örneklendirilirken Türkiye Türkçesindeki anlamı ve değişimlerine yer verilmiştir. Örneklendirmelerde bazı örneklerin Eski Türkçe ile bağı ortaya koyulmuş ve alıntı kelimelerdeki değişimlerde bile Türkiye Türkçesiyle olan değişimleri göz önünde bulundurulmuştur. Irak Türkmen Türkçesinin“v”grubuna dâhil olan Dakuk merkez ağzının yapılan derlemeler neticesinde ses kayıtları metne aktarılarak metinler doğrultusunda ses ve şekil bilgisi çalışılmıştır. Metinlerde geçen kelimelerden oluşan gramatikal dizini bulunan sözlük hazırlanmış, ses ve şekil bilgisinin detaylıca anlatıldığı bir sonuç kısmı maddeler halinde verilmiştir. Çalışmada hedeflenen husus: yazılı olmayan kültürel mirası kayıt altına almak ve bölgenin dilsel ve diyalektik ayırt edici özelliklerinin ortaya koyulmasıdır. Türkiye'de üzerinde araştırması ve çalışması yeteri kadar yapılmayan Irak Türkmen Türkçesi dilbilim açısından önem arz ettiği için bu denli çalışmaların Türk dilbilimine katkı sağlayacağı inancındayız.

Özet (Çeviri)

Iraqi Turkmen Turkish is included in the Azerbaijani field of Turkish. Although Iraqi Turkmen Turkish includes the dialects spoken by Iraqi Turks and goes in the same direction, some dialect differences have emerged. Iraqi Turkmen Turkish dialects are basically divided into two groups according to the conversion of the“ŋ”sound into“v”and“y”. This study is included in the Dakuk central dialect“v”group. Cities and villages within the scope of“V”group are as follows: Kirkuk, Erbil, Dakuk, Hanekin, Kazaniye and Mendeli; Telafer, Altunköprü, Tisin, Tuzhurmati, Tazehurmati, Imam Zeynelabdin, Kifri, Karatepe and Bayatlar, which are within the scope of the“Y”group, are also included in this group. By examining the central dialect of Dakuk, diachronic examples and comparisons of Old Turkish and archaic features were made. In the essence of the study, while exemplifying all the findings, the meaning and changes in Turkey Turkish are included. In the examples, the connection of some examples with Old Turkish has been revealed and the changes with Turkey Turkish have been taken into consideration even in the changes in the borrowed words. As a result of the compilations of the Dakuk central dialect, which is included in the“v”group of Iraqi Turkmen Turkish, the sound recordings were transferred to the text and phonetic and morphological information was studied in line with the texts. A dictionary with a grammatical index consisting of the words in the texts has been prepared, and a conclusion part in which the phonetic and morphological information is explained in detail is given as articles. The aim of the study is to record the unwritten cultural heritage and to reveal the linguistic and dialectic distinctive features of the region. We believe that such studies will contribute to Turkish linguistics, since Iraqi Turkmen Turkish, which has not been sufficiently researched and studied in Turkey, is important in terms of linguistics.

Benzer Tezler

  1. Irak Türkmen Türkçesi-Tuzhurmatı merkez ağzından derlemeler

    Iraq Turkmen Turkish-some samples from Tuzhurmati central dialect

    IBRAHIM SABAH KASIM KASIM

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Türk Dili ve EdebiyatıKocaeli Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. TÜLAY ÇULHA

  2. Irak Türkmen Türkçesinin Bayat Ağzı

    Iraq Turkmen Turkish's Bayat Diaylect

    LUQMAN NADER ISMAEL ISMAEL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    DilbilimErciyes Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÜMİT TOKATLI

  3. Kerkük merkez ağzının diğer Irak Türkmen ağızlarıyla karşılaştırmalı biçim bilgisi (Çekim morfolojisi)

    Comparative form of the central dial of Kirkuk with other Iraque Turkmen dials (Attraction morphology)

    NOOR AMER NAJM NAJM

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MURAT KÜÇÜK

  4. Irak Türkmen Türkçesi Tazehurmatu ağzı (Şekil bilgisi)

    Başlık çevirisi yok

    TAHA BAYAR HAKEEM KOMSH

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DilbilimKaradeniz Teknik Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇİĞDEM USTA

  5. Irak Türkmen Türkçesi-Altunköprü merkez ağzından derlemeler

    Iraq Turkmen Turkish-some samples from Altınkköprü central dialect

    SAFA NOZAD OTHMAN OTHMAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Türk Dili ve EdebiyatıKocaeli Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. TÜLAY ÇULHA