Irak Türkmen Türkçesi Dakuk Merkez ağzı
Iraqi Turkmen Turkish Dakuk Central dialect
- Tez No: 792538
- Danışmanlar: DOÇ. DR. YAŞAR TOKAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 244
Özet
Irak Türkmen Türkçesi, Türkçenin Azerbaycan sahasına dâhildir. Irak Türkmen Türkçesi, Irak Türklerinin konuştuğu ağızları kapsamasına ve aynı doğrultuda gitmesine rağmen bazı ağız farklılıkları ortaya çıkmıştır. Irak Türkmen Türkçesi ağızları,“ŋ”sesinin“v”ve“y”ye dönüşmesine göre temel olarak iki gruba ayrılmaktadır. Bu çalışma Dakuk merkez ağzı“v”grubuna dâhildir.“V”grubunun kapsamında olan şehirler, köyler şunlardır: Kerkük, Erbil, Dakuk, Hanekin, Kazaniye ve Mendeli;“Y”grubunun kapsamında olan: Telafer, Altunköprü, Tisin, Tuzhurmatı, Tazehurmatı, İmam Zeynelabdin, Kifri, Karatepe ve Bayatlar da bu gruba dâhil olmaktadır. Dakuk merkez ağzı incelenerek art zamanlı örnekleri ve Eski Türkçe ile arkaik özelliklerinin karşılaştırılması yapılmıştır. Çalışmanın özünde bulguların tümünü örneklendirilirken Türkiye Türkçesindeki anlamı ve değişimlerine yer verilmiştir. Örneklendirmelerde bazı örneklerin Eski Türkçe ile bağı ortaya koyulmuş ve alıntı kelimelerdeki değişimlerde bile Türkiye Türkçesiyle olan değişimleri göz önünde bulundurulmuştur. Irak Türkmen Türkçesinin“v”grubuna dâhil olan Dakuk merkez ağzının yapılan derlemeler neticesinde ses kayıtları metne aktarılarak metinler doğrultusunda ses ve şekil bilgisi çalışılmıştır. Metinlerde geçen kelimelerden oluşan gramatikal dizini bulunan sözlük hazırlanmış, ses ve şekil bilgisinin detaylıca anlatıldığı bir sonuç kısmı maddeler halinde verilmiştir. Çalışmada hedeflenen husus: yazılı olmayan kültürel mirası kayıt altına almak ve bölgenin dilsel ve diyalektik ayırt edici özelliklerinin ortaya koyulmasıdır. Türkiye'de üzerinde araştırması ve çalışması yeteri kadar yapılmayan Irak Türkmen Türkçesi dilbilim açısından önem arz ettiği için bu denli çalışmaların Türk dilbilimine katkı sağlayacağı inancındayız.
Özet (Çeviri)
Iraqi Turkmen Turkish is included in the Azerbaijani field of Turkish. Although Iraqi Turkmen Turkish includes the dialects spoken by Iraqi Turks and goes in the same direction, some dialect differences have emerged. Iraqi Turkmen Turkish dialects are basically divided into two groups according to the conversion of the“ŋ”sound into“v”and“y”. This study is included in the Dakuk central dialect“v”group. Cities and villages within the scope of“V”group are as follows: Kirkuk, Erbil, Dakuk, Hanekin, Kazaniye and Mendeli; Telafer, Altunköprü, Tisin, Tuzhurmati, Tazehurmati, Imam Zeynelabdin, Kifri, Karatepe and Bayatlar, which are within the scope of the“Y”group, are also included in this group. By examining the central dialect of Dakuk, diachronic examples and comparisons of Old Turkish and archaic features were made. In the essence of the study, while exemplifying all the findings, the meaning and changes in Turkey Turkish are included. In the examples, the connection of some examples with Old Turkish has been revealed and the changes with Turkey Turkish have been taken into consideration even in the changes in the borrowed words. As a result of the compilations of the Dakuk central dialect, which is included in the“v”group of Iraqi Turkmen Turkish, the sound recordings were transferred to the text and phonetic and morphological information was studied in line with the texts. A dictionary with a grammatical index consisting of the words in the texts has been prepared, and a conclusion part in which the phonetic and morphological information is explained in detail is given as articles. The aim of the study is to record the unwritten cultural heritage and to reveal the linguistic and dialectic distinctive features of the region. We believe that such studies will contribute to Turkish linguistics, since Iraqi Turkmen Turkish, which has not been sufficiently researched and studied in Turkey, is important in terms of linguistics.
Benzer Tezler
- Irak Türkmen Türkçesi-Tuzhurmatı merkez ağzından derlemeler
Iraq Turkmen Turkish-some samples from Tuzhurmati central dialect
IBRAHIM SABAH KASIM KASIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıKocaeli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TÜLAY ÇULHA
- Irak Türkmen Türkçesinin Bayat Ağzı
Iraq Turkmen Turkish's Bayat Diaylect
LUQMAN NADER ISMAEL ISMAEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DilbilimErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÜMİT TOKATLI
- Kerkük merkez ağzının diğer Irak Türkmen ağızlarıyla karşılaştırmalı biçim bilgisi (Çekim morfolojisi)
Comparative form of the central dial of Kirkuk with other Iraque Turkmen dials (Attraction morphology)
NOOR AMER NAJM NAJM
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT KÜÇÜK
- Irak Türkmen Türkçesi Tazehurmatu ağzı (Şekil bilgisi)
Başlık çevirisi yok
TAHA BAYAR HAKEEM KOMSH
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimKaradeniz Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇİĞDEM USTA
- Irak Türkmen Türkçesi-Altunköprü merkez ağzından derlemeler
Iraq Turkmen Turkish-some samples from Altınkköprü central dialect
SAFA NOZAD OTHMAN OTHMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıKocaeli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TÜLAY ÇULHA