حاشية ده ده عمر روشني ضياء الدين الآيديني (ت:892هـ) على تفسير البيضاوي من سورة الفرقان إلى سورة القصص(دراسةً وتحقيقاً)
Dede Ömer Ruşni Ziyäuddin el-Aydini' nin Hâşiye Alâ Tefsiri'I-Beydâvi isimli eserinin tahkik ve analizi (Furkan ile Ankebut suresi arası)
- Tez No: 794060
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ KUTAIBA FARHAT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Tefsir, Dede Ömer Rûşenî, el-Beyzâvî Haşiyesi, Furkan Sûresi, Kasas Sûresi, Interpretation, Dedah Omar Roshni, Hashiya on Al-Baydawi, Surat Al-Furqan, Surat Al-Qasas
- Yıl: 2023
- Dil: Arapça
- Üniversite: Çankırı Karatekin Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 231
Özet
Bu çalışmanın hedefi; Beyzâvî'nin tefsirinin Furkan Sûresi'nden Ankebut Sûresine kadar olan kısmının Müfessir Dede Ömer Rûşenî Ziyaüddin el-Aydınî (ö.h. 892) tarafından yazılan haşiyesinin tahlil edilmesidir. Bu haşiyenin önemi, haşiyeyi yazan kişinin İmam Beyzâvî'yi araştırma ve takip sürecinde yapmış olduğu sorunlara cevap veren, onları yönlendiren ve sıhhatlerini açıklayan enfes yorumlarından kaynaklanmaktadır. Ayrıca çok faydalı gramer konularının yanı sıra farklı görüşlere de değinip bu görüşlerden bazılarını kullanmayı tercih etmiştir. Yine çok önemli kelâmî meseleleri de ele almıştır. Çalışmanın hedeflerine ulaşmak için araştırmacı, müellifin şahsi ve ilmi kişiliği ile yaşadığı dönemi aktarırken tarihsel betimleyici yaklaşımı izlemiştir. Tahkik bölümünde; metnin yazıya geçirilmesi, nüshalar arasındaki farklılıkların ortaya konulması, nüshaların ve onlarda geçen deyimlerin ve sözlerin kaynaklarına isnat edilmesi hususunda ise araştırma ve yorumlama yöntemini takip etmiştir. Araştırmanın en önemli sonuçları arasında şunlar bulunmaktadır: Muhaşşî, haşiyesinde geçen lafızların kapalılığını sözlükler yardımıyla kelimelerin köklerine inerek giderebilmiştir. İcazu'l-kuranın anlamlarına ulaşabilmek için ayetleri bağlamlarına göre yorumlamıştır. Müellif, delili olmayan ve ayetlerin manalarına uymayan birçok açıklayıcı görüşü yalanlamış, onların mübalağalı olduğunu ortaya çıkarmıştır. Yazar, İmam Beydavi'yi takip etmekle yetinmemiş; onu diğer müfessirler ile mukayese edip onların iddialarını ve delillerini tartışarak doğru olduğunu düşündüğünü tercih etmiştir. Yazarın açıklamak istediği dilsel, yöntemsel ve fıkhî meseleleri akli delillerle tartışması; onun ilmi kültürüyle çeşitli sanat ve bilimlerdeki yüksek bilgisini ortaya çıkarmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study aimed to investigate the commentary“Hashiya”of the interpreter Dedadh Omar Roshni, Diaa al-Din al-Aydini (d. 892 AH) on the interpretation of Imam al-Baydawi from Surat al-Furqan to Surat al-Ankabut. The importance of this commentary comes from the precious comments made by Al-Mahshi during his investigation and follow-up of Imam Al-Baydawi, responding to these problems, directing them, and clarifying the correctness. In addition to the grammatical issues contained in this Hashiya, it was very useful, he mentioned the scholars' disagreements and the likely ones, In addition to very important theological issues. In order to achieve the objectives of the study, the researcher followed the historical descriptive approach in presenting the biographical and scholarly biographies of the author and the political, social and educational aspects of his era, while the scientific method used in the investigation and commentary on the book: such as writing the text, justify the text with diacritics, comparing the copies, attributing the sayings, and extracting the issues and documenting them. The most important findings of this study were: The commentator was able to explain the meanings of the ambiguous words mentioned in the Hashiya )footnote(, using language dictionaries and returning the words to their roots then interpret it according to its contexts to reach the concept of Quranic miraculousness. The author examined many of the opinions of the commentators, which have no evidence and are not consistent with the meanings of the verses, and show them affectation and exaggeration. It was not enough for the author to explain the interpretation of Imam Al-Baydawi, but compared him with other commentators, discussed their sayings and inferences, and gave preference to the correctness according to what was clear to him from the evidence. As it became clear from the intellectual discussions mentioned by the author and the rhetorical, fundamental and jurisprudential issues that he wanted to clarify, the high culture he possessed and the abundance of his knowledge in various arts and sciences.
Benzer Tezler
- Muhammed B. Sâlim El-Hafnî'nin (Ö. 1181/1767) Hâşiye Alâ Hâşiyeti'l-Hafîd Alâ Muhtasarı't-Taftazâni Alâ Telhîsi'l-Miftâh Li'l-Kazvînî isimli eseri (Haber-i İsnâd bölümünden kitabın sonuna kadar) Tahkîk-Araştırma-Analiz
حاشية محمد بن سالم الحفني (ت.1181/ 1767) على حاشية الحفيد على مختصر التفتازاني على تلخيص المفتاح للقزويني( من مبحث أحوال الإسناد الخبري إلى آخر الكتاب) دراسة وتحقيقاً
HÜSEYİN ÇOBAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İBRAHİM İBRAHİMOĞLU
- (حاشية محمد بن سالم الحفني (1181هــ)على حاشية الحفيد على مختصر التفتازاني على تلخيص المفتاح للقزوينيمن بداية الكتاب إلى مبحث صدق الخبر وكذبه)دراسة وتحقيقاً
Muhammed b. Sâlim el-Hafnî'nin (Ö. 1181) Hâşiye alâ âşiyeti'l-hafîd alâ Muhtasarı't-Taftazâni alâ Telhîsi'l-Miftâh li'l-kazvînî isimli eseri (Kitabın başından habarin doğru ve yalan olması konularına kadar) araştırma analiz
BEYZANUR SAĞIR
Yüksek Lisans
Arapça
2024
DinTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İBRAHİM İBRAHİMOĞLU
- حاشية سيف الدين الأبهري على شرح العضد لمختصر ابن الحاجب للإمام سيف الدين أحمد الأبهري الشافعي
Seyfüddin el-Ebherî'nin Adudüddîn Îcî'nın Şerhu Muhtasaru İbnü'l-Hâcib'ı üzerine haşiyesi [48-97. Varaklar Arası]
VEISAL ORUJOVI
Doktora
Arapça
2024
DinFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MAHMOUD MASRİ
- حاشية أحمد بن يحيى بن محمد بن سعد الدين مسعود بن عمر التفتازاني الهروي (ت916ه) على شرح الوقاية لصدر الشريعة الثاني من كتاب المكاتب إلى نهاية المخطوط(دراسة وتحقيق)
Ḥaşiyetu Aḥmed b. Yaḥya b. Muḥammed b. Sa'düddîn Mes'ûd b. Ömer et-Teftâzânî El-Herevî (ö. 916h) Ala Şerḥi'l-Viḳaye li-Sadrüşşerîa min Kitabi'l-Mukâtib ila Nihayeti'l-Maḫṭuṭ adlı eserin tahkik ve neşri
RİAN SHAKİR MOHAMMED ALİ AL QIRMIZ
Yüksek Lisans
Arapça
2024
DinKarabük ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KHALED DERSHWI
- حاشية على الهداية للخبازي من باب إقرار المريض إلى نهاية كتاب العارية دراسةً وتحقيقاً
Habbâzi'nin Ḥâşiye ʿale'l-Hidâye adlı eserinin ikrârü'l-merid babından âriyet babının sonuna kadar olan bölümün tahlil ve tahkiki
KHALİD MAYOOF ALİ AL-BAYATI
Yüksek Lisans
Arapça
2024
DinKarabük ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KHALED DERSHWI