Geri Dön

İzmir Selvilitepe su pompa istasyonu mimari koruma projesi

Izmir Selvilitepe water pump station architectural conservation project

PDF İndir

  1. Tez No: 795142
  2. Yazar: NAİDE GİZEMNUR ZENGİN
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ZEYNEP ERES ÖZDOĞAN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Mimarlık, Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Restorasyon Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 223

Özet

Avrupa'da 17.yy'da başlayan modernleşme süreci ve sonrasında 18.yy'da başlayan sanayi devrimi ile birlikte genişleyen kentlerde su sorunu çözümü kaçınılmaz hale gelmiştir. 18.yy'da İngiltere'de buhar motoru ile su pompa makinelerinin icat edilmesiyle, su pompa istasyonları inşa edilmeye başlanılmıştır. İzmir'de Osmanağa suyu, Vezir suyu, Hasif Efendi suyu ve Damlacık pınarı suyu gibi su yolları ve Osmanlı döneminde vakıflar tarafından yapılan çeşmeler ve kuyular, halkın su ihtiyacını karşılamıştır. Ancak 19. yüzyılda sürekli su kesintileri, su yollarındaki hasarlar ve sorumlu işçilerin görevlerini yapmaması nedeniyle su meselesi çözüme kavuşamamıştır. Halkın taleplerinin artmasıyla ve salgın hastalıkların yayılmasıyla birlikte su sorunu daha da önem kazanmıştır. Osmanlı yönetimi, şehirlerin su ihtiyacını karşılamak için maddi zorluklar nedeniyle altyapı sorunlarını devletin kendi imkanlarıyla çözemeyeceğinin fark etmiş ve imtiyaz yolunu başvurmuştur. Avrupa'da sanayi devrinden sonra kurulan su tesisleri Osmanlı Devleti'nde de örnek alınmış ve İstanbul için Terkos, Cendere gibi su pompa istasyonları kurulmuş, makineler ithal edilmiş ve su pompa istasyonlarından, hanelere, çeşmelere ve kamusal yapılara su verilmeye başlanmıştır. Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde çeşitli milletlere verilen imtiyazlarla birlikte İzmir'in su meselesini çözmek için ihale açılmış ve ihalenin Niyazi Bey isimli biri tarafından alınıp, 'La Compagnie Ottomane des Eaux de Smyrne' (İzmir Osmanlı Su Şirketi) isimli Belçikalı şirkete devredilmesiyle İzmir'in su meselesini çözmek için adım atılmıştır. Liege merkezli şirket modern bir su altyapısını şehre kazandırmak amacıyla makine tesisatını ve mühendisleri getirtip çalışmalarına başlamıştır. Şirket ilk olarak 1898 yılında Halkapınar gölüne yakın konumda Halkapınar tesisini inşa etmiştir. Tesiste; ana su pompa istasyonu dışında, su havuzu, idari bölüm, malzeme deposu ve atölye birimi bulunmaktadır. Halkapınar su pompa istasyonu şehrin belirli bölgelerine su vermekteydi. Şehrin üst kısmında bulunan mahallelerinde ise su sorunu devam etmekteydi. Yukarı mahallelerin su sorununu çözmek için Kadifekale'nin eteklerinde Selvilitepe Su Pompa İstasyonu'nun yapımı için de çalışmalara başlanmıştır. Yapımı ancak 1914 yılında tamamlanan ve yapımı beklenenden uzun süren, Kadifekale eteklerinde tez konusu olan Selvilitepe Su Pompa İstasyonu'nu inşa etmiştir. Yapı, 14 Haziran 1944 tarihli resmi gazetede de geçtiği üzere, 2000m²'lik bir alana kurulmuştur. Yapının bulunduğu konum 13.yy'da inşa edilmiş Koca Kapı su kemeri yakınındadır. İnşa edilen bu istasyon cumhuriyetin ilanı ile beraber devlet tarafından satın alınıp millîleştirilmiştir. Yabancı işçiler, Türk işçiler ile değiştirilmiş ve işlevine aynı şekilde devam etmiştir. Yıllar içerisinde yapıya bitişik betonarme ekleri ile xxii birlikte günümüze ulaşmıştır. Uzun yıllar aktif olarak kullanılmış ancak sonradan alana yakın bir konuma başka bir su pompa istasyonu inşa edilince atıl kalmış yapı içerisindeki makine donatıları korunmuş olarak günümüze gelmeyi başarmıştır. Yapı İzmir 1 Numaralı Kültür Varlıkları Koruma Kurulu tarafından 2002 tarihli 9728 sayılı karar ile tescil edilmiştir. Günümüzde 250 m²'lik bir alanda ilk döneminden kalmış kagir su pompa istasyonu ile yapıya sonradan bitişik inşa edilmiş alt kısmında makine tesisatı olan üst kısmında ise çalışanların konaklayabileceği lojman yapısı bulunan iki katlı betonarme ek yapı ile beraber vaziyettedir. İzmir Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü (İZSU) mülkiyetinde olan yapı, günümüzde âtıl vaziyettedir. Tez konusu olan yapının, belgelenmesi ve koruma sorunları incelenip yeniden işlev kazandırılmasına yönelik öneriler geliştirilmiştir. Çalışma kapsamında alanda 3 boyutlu lazer tarama cihazı ile detaylı ölçüm yapılmış, oluşturulan nokta bulutundan üretilen ölçekli ortografik fotoğraflar ve geleneksel yöntemler ile alınan ölçüler sayesinde 1/50 ölçekte rölöve çizimleri hazırlanmıştır. Yapıda malzeme ve hasarlara yönelik tespitler yapılmıştır. Yapılan tespitlere yönelik müdahale önerileri geliştirilmiştir. Restitüsyon çalışmalarına altlık oluşturmak için, zaman içinde çeşitli ekler alan yapıda dönem analizi çalışması yapılmıştır. Dönem analizi çalışmalarına göre yapı üç dönemde incelenmiştir. Çalışmalara göre ilk dönem; 1914-1964 arasındaki dönemi, ikinci dönem; 1964-2007 arası, üçüncü dönem ise; 2007-2022 arasındaki dönemi kapsamaktadır. Ayrıca alanda bulunan bazı istinat duvarı gibi kalıntıların dönemi saptanamadığı için dönemi tanımlanamayanlar olarak çalışmada yer almıştır. Çalışma için; tarihi hava fotoğrafları, yapı üzerindeki izler, Osmanlı döneminde yapılan diğer su pompa istasyonları, İzmir'de bulunan diğer endüstriyel yapılar ile yapılan tipoloji çalışmaları ve literatür araştırması yapılmıştır. 1/50 ölçekte restitüsyon çalışması hazırlanmıştır. Çalışmalar sonucunda yapının ilk dönemi baz alınarak kagir su pompa istasyonunun niteliksiz eklerinden arındırılması, uluslararası kabul edilmiş ilkelerin benimsenerek Selvilitepe Su Pompa İstasyonu'nun, İzmirdeki endüstriyel miras yapıları arasında yerini alması ve içinde bulundurduğu teknoloji ile birlikte korunup müze işlevinde kamusal bir alan olarak değerlendirilmesi önerilmiştir. Yapının yeniden işlevlendirilmesi için, yapıya bitişik inşa edilmiş betonarme yapının yerine, kagir su pompa istasyonuna bitişik olmayan, tek katlı, istasyon yapısını gölgelemeyecek ve sergi amacına hizmet edecek yeni bir yapı yapılması önerilmiştir. Böylelikle kagir su pompa sitasyonunun batı cephesi ortaya çıkacak ve yeni tasarlanacak yapının üst kotunda istasyon yapısının girişinde ziyaretçilerin sosyalleşebilecekleri ve dinlenecekleri su pompa istasyonu ile bağ kuran bir avlu oluşturması amaçlanmıştır. Günümüzde 250 m²'lik alan içinde bulunan kagir istasyon yapısı için ada bazında araştırma kazısı yapılması önerilmiş ve çıkan bulgular sonucunda daha kapsamlı bir restorasyon projesi hazırlanması gereksinimine de değinilmektedir. Basmane Tren Garı'ndan Kadifekale'ye doğru çıkarken, yoğun mahalle dokusu içerisinde bulunan yapı için tren garından başlanarak alan içerisinde bulunan çeşitli tarihi alanları da kapsayan bir gezi rotasına dahil edilmesi önerilmektedir. Planlanacak rota ile insanların tarih ve kültürel miras hakkında farkındalık kazanmalarını sağlanması ve bu mirasın korunması için gereken önlemlerin alınması için bir çağrı yapacağı düşünülmektedir. Pompa istasyonunun çevresinde bulunan sivil mimarlık xxiii yapılarının da bağlam içerisinde değerlendirilip, korunması için çeşitli önlemler ve aksiyonlar alınacağı ümit edilmektedir . Tez çalışmasında, belgelenmesinin yapıldığı Selvilitepe Su Pompa İstasyonu'nun sahip olduğu değerlerin daha fazla yitirilmeden korunup yeni işlevi ile halka kazandırılması amaçlanmıştır.

Özet (Çeviri)

With the modernization process that started in the 17th century in Europe and the industrial revolution that started in the 18th century, the solution of the water problem has become inevitable in the expanding cities. With the invention of steam engine and water pumping machines in England in the 18th century, water pumping stations began to be built. This issue is discussed in the section 'The importance of water use in the industrial revolution' in the 2nd chapter. Waterways such as Osmanağa water, Vezir water, Hasif Efendi water and Damlacık spring water in İzmir and fountains and wells built by foundations during the Ottoman period met the water needs of the people. However, in the 19th century, the water issue could not be resolved due to constant water cuts, damage to the waterways and failure of responsible workers to do their jobs. With the increase in the demands of the people and the spread of epidemic diseases, the water problem has gained even more importance. The Ottoman administration realized that the state could not solve the infrastructure problems by its own means due to financial difficulties in order to meet the water needs of the cities and resorted to concession. The water facilities established after the industrial era in Europe were also taken as an example in the Ottoman Empire and water pumping stations such as Terkos and Cendere were established for Istanbul, machinery was imported and water started to be supplied to households, fountains and public buildings from water pumping stations. Information about other water pumping stations built in the Ottoman period; It is in the subheadings of the 4th chapter, restitution. With the concessions given to various nations in the last period of the Ottoman Empire, a tender was opened to solve the water problem of İzmir, and the tender was taken by a person named Niyazi Bey and transferred to a Belgian company named 'La Compagnie Ottomane des Eaux de Smyrne' (İzmir Ottoman Water Company). Thus, the first step towards solving the water problem was taken. The Liege-based company brought in machinery and engineers to bring a modern water infrastructure to the city and started working. More detailed information about the adventure of water in Izmir and the Izmir Waters Ottoman Company is given in the 'İzmir Waters Ottoman Company' section in the 2nd chapter of the thesis. The company first built the Halkapınar facility in 1898, close to the Halkapınar lake. In the facility; Apart from the main water pumping station, there was a water pool, administrative section, material warehouse and workshop unit. Halkapınar water pumping station was delivering water to certain parts of the city. Comprehensive information on İzmir's first modern water facility, established in Halkapınar; It is under the title of 'Halkapınar Water Pumping Station' under the title of 'Water Pumping Stations Built in the Ottoman Period' in the 4th chapter of the thesis. In the neighborhoods in the upper part of the city, the water problem continued. In order to xxvi solve the water problem of the upper neighborhoods, work has also started for the construction of the Selvilitepe Water Pumping Station on the outskirts of Kadifekale. The company built the Selvilitepe Water Pumping Station, which was the subject of the thesis, on the skirts of Kadifekale, the construction was completed in 1914 and the construction took longer than expected. The building was established on an area of 2000m², as stated in the official newspaper dated 14 June 1944. The location of the building is near to the 'Koca Kapı' aqueduct built in the 13th century. Comprehensive information about the remains of this aqueduct, which is located close to the structure, is given in the first title of the 3rd chapter of the thesis, 'The Location and Environment of the Building'. The building was registered by the İzmir Cultural Heritage Preservation Board No. 1 with the decision no. 9728 dated 2002. Today, in an area of 250 m²; It is together with a masonry water pumping station from the first period and a two-storey reinforced concrete additional structure, which was built next to the building and has machinery rooms at the bottom and a lodging structure where the employees can stay on the upper part. The building, which is under the ownership of the İzmir Water and Sewerage Administration General Directorate (İZSU), is now idle. Documentation and conservation problems of the building, which is the subject of the thesis, were examined and suggestions were developed for re-functioning. Within the scope of the study, detailed measurements were made with a 3D laser scanning device in the area, scaled orthographic photographs produced from the created point cloud and 1/50 scale survey drawings were prepared also thanks to the measurements taken with traditional methods. The methods used for the survey are explained in detail in the chapter titled 'Method of the Study' in the introduction part. Determinations were made regarding the materials and damages in the building. Intervention recommendations have been developed for the findings. Architectural features of the building and material damage assessments are discussed in the third part of the thesis. The drawing studies have been added to the Appendix-D section of the thesis. The photo album, which is a part of the documentation for the building, is available in Appendix-A of the thesis. In order to form a basis for restitution studies, a period analysis study was carried out in the structure that received various appendices over time. According to the period analysis studies, the structure was examined in three periods. According to the studies, the first period; The period between 1914-1964, the second period; Between 1964 and 2007, the third period; It covers the period between 2007-2022. In addition, some of the remains such as retaining walls in the area were included in the study as those whose period could not be identified because their period could not be determined. For restitution works; historical aerial photographs, traces on the building, other water pumping stations built in the Ottoman period, typology studies with other industrial structures in İzmir and literature research were carried out. As a result of these studies restitution drawings at 1/50 scale was prepared. Period analysis and typology studies for the restitution study are available in the 4th chapter of the thesis. The restitution study made specifically for the building is in the Appendix-D part of the thesis. Documents that shed light on the restitution study are available in Annex-B, and aerial photographs obtained from the general directorate of maps of the ministry of national defense are available in Appendix-C. xxvii As a result of the studies, it has been suggested that the masonry water pumping station be cleaned of unqualified additions based on the first period of the building, that the Selvilitepe Water Pumping Station should take its place among the industrial heritage structures in Izmir by adopting internationally accepted principles, and that it should be preserved and evaluated as a public space in the function of a museum with the technology it contains. Each intervention method proposed for the building is included in the titles and explanations in the first part of the 5th part of the thesis. In addition, the intervention analysis studies are included in Appendix-D. In order to reuse the building, it has been proposed to replace the reinforced concrete building adjacent to the building with a new one-story building that is not adjacent to the masonry water pumping station, that will not overshadow the station structure and that will serve the purpose of the exhibition. Thus, the western façade of the masonry water pump station will be revealed, and it is aimed to create a courtyard that connects with the water pumping station where the visitors can socialize and rest at the entrance of the station structure on the upper level of the newly designed building. Suggestions for the reuse of the building are discussed in the last title of the 5th chapter of the thesis. The new museum structure proposed for the re-use of the building and the restoration drawings of the building are available in Appendix-D. For the masonry station structure, which is located in an area of 250 m² today, an island-based research excavation has been suggested and the need for a more comprehensive restoration project is also mentioned as a result of the findings. While going from Basmane Train Station towards Kadifekale, it is suggested that the building, which is in the dense neighborhood texture, should be included in a sightseeing route starting from the train station and including various historical areas in the area. With the planned route, it is thought that it will make a call for people to gain awareness about history and cultural heritage and to take the necessary measures for the protection of this heritage. It is hoped that the civil architectural structures around the pumping station will also be evaluated within the context and various measures and actions will be taken to protect them. In the conclusion part of the thesis; The applications to be made in the building are explained more comprehensively with reference to international industrial heritage regulations, it is mentioned that the building should be transferred to future generations and the idea of creating a route is mentioned. In this thesis study; Preservation of Selvilitepe Water Pump Station, about which documentation was made for the first time, together with its machinery equipment, without further loss of its values, its inclusion in other industrial heritage structures in İzmir, expanding this thesis study by finding new documents and findings, investigating its effect on the building block basis. It is aimed to keep it alive and serve the public with a new function

Benzer Tezler

  1. Tez No

    80826

    İzmir bölgesi infeksiyöz Bronşitis'e karşı aşılanmış tavuklarda antikor titrelerinin ELİSA ve Hemaglütinasyon inhibisyon testleri ile karşılaştırılması

    Comparison of the antibody level by ELISA and haemagglutination inhibition tests in hens vaccinated against infectious bronchitis in İzmir region

    N. SEZA ESKİİZMİRLİLER

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    Veteriner HekimliğiSelçuk Üniversitesi

    PROF.DR. FERUDUN ÖZTÜRK

  2. Tez No

    81443

    İzmir'in sosyal ve ekonomik tarihi (1730-1792)

    Social and economic history of İzmir (1730-1792)

    NAHİDE ŞİMŞİR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1999

    TarihEge Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NECMİ ÜLKER

  3. Tez No

    82836

    Mapping liquefaction susceptibility of the İzmir metropolitan area

    İzmir metropolitan alanının sıvılaşma hassasiyetinin haritalanması

    MUSTAFA TOLGA YILMAZ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    1999

    İnşaat MühendisliğiOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. DERİN N. URAL

  4. Tez No

    83200

    İzmir Orman Bölge Müdürlüğünde böceklere karşı feromonların kullanılması üzerine araştırmalar

    Untersuchungen über die vervendung von pheromonen für die bekampfung von insekten in der forstdirektion İzmir

    ZEYNEL ARSLANGÜNDOĞDU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1999

    Ormancılık ve Orman Mühendisliğiİstanbul Üniversitesi

    Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ALİ KÜÇÜKOSMANOĞLU

  5. Tez No

    83584

    İzmir kenti Konak-Alsansak kıyı kesimi peyzaj planlaması üzerine bir araştırma

    A Study about Konak-Alsancak waterfront landscape planning in İzmir

    SİMTAÇ YÜCEL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1999

    Peyzaj MimarlığıAnkara Üniversitesi

    Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HALİM PERÇİN

Geri Dön