Türkçede parçacıl (partitive) yapılar
Partitive construction in Turkish
- Tez No: 796005
- Danışmanlar: PROF. DR. PAŞA YAVUZARSLAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 63
Özet
Bir bütünün parçasını ya da bir miktarını ifade eden parçacıl yapıların bu çalışmada sözdizimsel ve biçimbilimsel özellikleri incelenmiştir. İlk olarak dünya dillerinden birkaç dil seçilerek, bu dillerde parçacıllarla ilgili yaklaşımlar sunulmuştur. Bu çalışmada, Türkçede ilgi durumu ve ayrılma durumu parçacıl yapıların temelini oluşturduğu için durumla ilişkisinden bahsedilmiştir. İlgi durumunu ve ayrılma durumunun ad öbeklerinde işlevleri belirlendi. Bu noktadan başlayarak parçacılların ad öbeği türü olarak ele alındı. Türkçede parçacıl yapıları oluşturan ilgi durumu ve ayrılma durumunun uyum işaretleyicisi alıp almadığı tartışılmıştır. Ayrılma durumuyla işaretlenen parçacılların diğerinden daha çok kullanıldığı nedenlerle açıklanmıştır. Bu yapılar, oluşturulurken alt kümesinde hangi ifadeler olabileceği ortaya konuldu. Türkçede parçacılları ifade eden bu iki yapıyla yetinilmedi. Parça-bütünü anlamsal olarak ifade eden yapılar da bir parçacıl olduğu önerildi. Bu araştırmada, parçacıl yapılar ile özgüllük arasındaki ilişki tartışıldı. Parçacıllar, her zaman özgül olmadığı ortaya konulmuştur. Tezin son bölümünde ise Parçacıl yapılarla ilgili örnek ve çözümlemelere yer verildi.
Özet (Çeviri)
The syntactic and stylistic properties of the partitive structures expressing a part or a quantity of a whole are examined in this study. First, several languages were selected from the languages of the world and approaches related to partitives were presented in these languages. In this study, the relationship between the ablative and the genitive case in Turkish is mentioned because they form the basis of the partitive structures. The functions of ablative case and genitive case in noun phrases were determined. Starting from this point, the partitives were treated as a type of noun phrase. It has been discussed whether the ablative and genitive case, which make up the partitive structures in Turkish, are congruence markers. It is explained by the reasons that the partitives marked with the ablative case are used more than the other. While these structures were being created, it was revealed which expressions could be in the subset. These two structures expressing partitives in Turkish were not satisfied. Structures that semantically express the part-whole are also suggested to be a partitive. In this study, the relationship between partitive structures and specificity was discussed. It has been shown that partitives are not always specific. In the last part of the thesis, examples and analyzes related to partitive structures were given.
Benzer Tezler
- Independence of case and inner aspect in Turkish
Türkçede durum ve içsel görünüşün bağımsızlığı
DERİN DİNÇER
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Bilim ve TeknolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiBilişsel Bilim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ UMUT ÖZGE
- Orhon Türkçesinde nesne
Object in Orkhon Turkic
FATMA YELDA ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖLMEZ
DOÇ. DR. BALKIZ ÖZTÜRK BAŞARAN
- Tarihî Türk lehçelerinde klitikler (8-15. yüzyıl)
Clitics in historical Turkish dialects (8th-15th century)
SELCEN KOCA
Doktora
Türkçe
2018
DilbilimGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LEYLA KARAHAN
- An Analysis of complaints in terms of politeness in Turkish
Türkçede şikayetlerin kibarlık bağlamında incelenmesi
SUHAN AKINCI
Yüksek Lisans
İngilizce
1999
DilbilimHacettepe Üniversitesiİngiliz Dilbilimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NALAN BÜYÜKKANTARCIOĞLU
- Türkçede ol- fiili
The verb ol- in Turkish
MEHMET UZUN
Doktora
Türkçe
2022
DilbilimÇukurova ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUNA YÜCEOL ÖZEZEN