Doğu Anadolu'da Ermeni terörü ve Hamidiye Aşiret Alayları (1891-1923)
The Armenian terror in Eastern Anatolia and Hamidiye Tribal Regiments (1891-1923)
- Tez No: 796026
- Danışmanlar: PROF. DR. ABDULHALUK MEHMET ÇAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Doğu Anadolu, Hamidiye Alayları, Ermeniler, Kürtler, Ottoman Empire, Eastern Anatolia, Hamidiye Regiments, Armenians, Kurds
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 232
Özet
Tarihî süreç içinde Türk-Ermeni ilişkileri, ilk kez M.S. 363-373 yılları arasında Güney Kafkasya'ya gelen Hunlar ile başladı. 6. yüzyılda Hazarlar, 11. yüzyılda Selçuklular, 14. yüzyıl itibarıyla Osmanlılar zamanında gelişti. Fatih Sultan Mehmed, 1461 yılında çıkardığı bir fermanla gayrimüslim cemaatler arasında denge sağlamak için Bursa'daki Ermeni Yebisgobosu Hovagim'i ve cemaatini İstanbul'a getirterek onu Ermeni Patriği tayin etti. Böylece Ermeniler de“millet”sistemi içinde özerk statüye kavuşup, 500 yıl boyunca Osmanlı idaresinde din, dil ve etnik kimliğini koruyarak“millet-i sadıka”diye anıldılar. Tanzimat (1839) ve Islahat (1856) reformlarıyla yeni haklara sahip olup,“Ermeni”ve“Hıristiyan”kimlikleriyle, birçok Müslüman halka nasip olmayan; vezir, nazır, paşa, mebus, müsteşar, vali, kaymakam, büyükelçi, konsolos vs. gibi makamlara getirildiler. Yeni kiliseler, manastırlar, okullar açtılar, cemiyetler kurdular. Bu süreçte, emperyalist güçlerce“Şark Meselesi”projesi bağlamında, Balkanlardaki Hıristiyan halklar üzerinde uygulanan Osmanlı Devleti'ni parçalama stratejisi başarılı olunca, yeni hedef Anadolu oldu. Önce Katolik ve Protestan misyonerleri gönderip zemin hazırlattılar. Ardından Hakkâri'deki Hıristiyan Nasturileri silahlandırıp“devlet”kurma vaadiyle isyana sevk ettiler. Bu tezgâh, Osmanlı'nın Cizre Beyliği Emiri Bedirhan Bey tarafından bertaraf edilince, emperyalizm, yeni bir kurban keşfetti: Ermeniler. 1877-1878 Osmanlı-Rus savaşının ardından imzalanan Ayastefanos (Madde: 16) ve Berlin (Madde: 61) antlaşmalarında, Osmanlı Devleti'ne Ermeniler için yeni reform yapılması talebi dayatıldı. Öte yandan, Avrupa'da eğitilip“Ermenistan”vaadiyle Doğu Anadolu'ya gönderilen ve çeşitli silahlarla donatılan Ermenilerce kurulan Kara Haç, Armenakan, Hınçak, Taşnak vs. gibi terör örgütleri, bölgenin Müslüman halkını katletmeye ve bölgeden göçertmeye giriştiler. Bunun üzerine Sultan II. Abdülhamid, Ermeni terör örgütlerinin saldırılarının önlenmesi ve bölgede asayişin sağlanması için, 1891 yılında bir yerel güvenlik gücünün teşkiline karar verdi. Sultan'ın adına izafeten kurulan ve resmî adı“Hamidiye Hafif Süvari Alayları”olan yerel güvenlik gücü, Arap, Karapapak, Kürt ve Türkmen aşiretlerinden oluşturuldu. Hamidiye Alayları, terörün bitirilip asayişin temin edilmesine katkı sağladı, ayrıca Birinci Dünya Savaşı ve Millî Mücadele döneminde de emperyalist güçlere karşı önemli hizmetlerde bulundu.
Özet (Çeviri)
Turkish-Armenian relations in the historical process started with the Huns who came to the South Caucasus between 363-373 BC. Relations developed with Hazars in the 6th century, with Seljukians in the 11th century and the with the Ottomans in the 14th century. By an edict issued in 1461, Mehmed The Conqueror brought Hovagim, the Armenian Yebisgobos, from Bursa to Istanbul with his community in order to balance the non-Muslim communities, and appointed him the Armenian Patriarch. Thus, the Armenians gained an autonomous status within the“nation”system and preserved their religious, linguistic and ethnic identity for 500 years, and were referred to as“loyal nation”. With the Tanzimat (1839) and Islahat (1856) reforms, they had new rights and with their“Armenian”and“Christian”identities; vizier, minister, pasha, deputy, undersecretary, governor, district governor, ambassador, consul etc. which even were not given to many Muslim. They opened new churches, monasteries, schools, and established societies. In this process, when the strategy of disintegrating the Ottoman Empire, which was implemented on the Christian peoples in the Balkans, in the context of the“Oriental Question”project by the imperialist Powers was successful, the new target became Anatolia. First, plan makers sent Catholic and Protestant missionaries and prepared the atmosphere. Then they armed the Christian Nestorians in Hakkâri and led them to revolt with the promise of establishing a“state”. When this plot was destroyed by the Ottoman Emir of Cizre Principality Bedirhan Bey, imperialism discovered a new victim: Armenians. In the Treaty of San Stefano (1878) (article: 16) and Treaty of Berlin (1878) (article: 61) were signed after the 1877-1878 Ottoman-Russian war, a demand for a new reform for the Armenians was imposed on the Ottoman Empire. On the other hand, terrorist party organizations like The Black Cross, Armenakan, Hunchakian, Dashnaks, etc., founded by Armenians who were trained in Europe and sent to Eastern Anatolia with the promise of“The Great Armenia”and, equipped with various weapons attempted to massacre the Muslim people of the region and to expel them from the region. Thereupon, Sultan Abdul Hamid II decided to establish a local security force in 1891 to prevent attacks by Armenian terrorist organizations and to ensure security in the region. The local security force, which was established in honor of the Sultan and whose official name was the“Hamidiye Light Cavalry Regiments”, was composed of Arabs, Karapapaks, Kurds and Turkmens. The Hamidiye Regiments ended terrorism and ensured security, and also rendered important services against the imperialist powers during the First World War and the Turkish National Indepence Struggle.
Benzer Tezler
- II. Abdülhamid döneminde Kürtler ve Ermeniler
Kurds and Armenians in II. Abdulhamid period
MEHMET EMİN DEMİR
- Emperyalist devletlerin Doğu Anadolu politikası ve Aşiret Hafif Süvari Alayları
The East Anatolia policy of the imperialist states and tribe light cavalry regiments
ATILGAN COŞKUN
- Türkiye'nin jeopolitik öneminden kaynaklanan bölücü terör hareketleri ve devletin aldığı tedbirler
The Divisive terror movement that springed from the geopolitically impor tance of Turkey and the precautions that goverment got
YÜCEL ATİLA ŞEHİRLİ
Doktora
Türkçe
1999
Türk İnkılap Tarihiİstanbul ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL CİHAN
- Tarihte Türk-Ermeni ilişkileri ve Ermeni sorunu
Turkish-Armenian relations and Armenian question in history
SENTYAR HÜSEYİNOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Kamu YönetimiAnkara ÜniversitesiKamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİNA AKŞİN