Necâtî Bey Dîvânı: Metin-bağlamlı dizin-işlevsel sözlük
Necâtî Bey's Dîvân: Text-contextual index-functional dictionary
- Tez No: 796965
- Danışmanlar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 3685
Özet
Klasik Türk şiirinin kurucu ve yön gösterici şairlerinden olan Necâtî, deyimler, atasözleri, veciz sözler, konuşma dilinin tüm imkânları ile şekillendirdiği dil zemini üzerine sosyal hayata, inanışlara, doğaya ve Türk kültürüne dair hususları eklemleyerek kendi şiir poetikasını oluşturmuş; kaynaklarda“Necâtî üslubu, Necâtî tarzı, mesel üslubu”adlandırmaları ile tanımlanan orijinal ve etkileyici üslubu ile bilhassa XV. ve XVI yy. şairleri üzerinde derin tesirler icra etmiştir. Necâtî'nin günümüze ulaşan tek eseri olan Dîvân'ı, bu çalışmanın ana eksenini belirlemektedir. Ali Nihat Tarlan tarafından hazırlanan ve 1963'te tamamlanan tenkitli metin, alanyazında müstesna bir konuma sahip olmakla beraber günümüzde yazma eserlere ulaşmada katedilen gelişmeler ve tenkitli metnin kuramsal çerçevesi bağlamında oluşan akademik birikim eserin tenkitli metninin tekrar ele alınmasını zorunlu kılmaktadır. Ayrıca Necâtî şiirlerinin kelime dünyasının ve mana haritasının ortaya çıkarılması adına müstakil pek çok çalışma yapılsa da Necâtî'nin edebi portresini veren kuşatıcı bir çalışmanın lüzumu ortadadır. Çalışmada Necâtî Dîvânı nüshalarının 96 adeti incelenmiş ve bine yakın şiir mecmuası gözden geçirilmiştir. Nüsha aileleri oluşturulmuş ve çeşitli kriterler ile seçilen 10 adet ana nüsha, 13 adet yardımcı nüsha ve 1 şiir mecmuası ile tenkitli neşir tamamlanmıştır. Dîvân'da yer alan her bir kelimenin diğer kelimeler ile kurduğu anlamsal bağlar da gözetilerek metnin bağlamlı dizni ve işlevsel sözlüğü oluşturulmuştur. Tenkitli neşir, bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük doğrultusunda Necâtî'nin edebi kişiliği, dili, üslubu ve etkilerine dair önemli verilere ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
Necâtî, one of the founding and guiding poets of classical Turkish poetry, created his own poetry poetics by the articulated of social life, beliefs, nature and Turkish culture above language ground that he shaped with idioms, proverbs, laconics, all the possibilities of the spoken language. He especially influenced the poets who lived in the XV and XVI centuries with his original and impressive style, which is defined by the names“Necâtî style, proverb style”in biographical sources. Dîvân, the only work of Necâtî that has arrived to the present day, determines the basis of this dissertation. The critical text, prepared by Ali Nihat Tarlan and completed in 1963, has an exceptional position in the literature, but today's developments in accessing manuscripts and the academic accretion in the context of the theoretical frame of the critical text necessitate reconsidering the critical text of the Dîvân. Although many academic studies have been carried out to reveal the word world and the meaning map of Necâtî's poems, there is a clear need for an encompassing study that reveals the literary portrait of Necâtî. In the study, 96 copies of Necâtî's Dîvân were examined and nearly a thousand poetry journal were reviewed. Copy groups constituted and critical text was completed with 10 main copies, 13 auxiliary copies and 1 poetry journals selected by various criteria. The contextual index and functional dictionary of the text were created by considering the semantic ties of each word in the Dîvân. Important data about Necâtî's literary personality, language, style and effects have been reached in accordance with critical text, contextual index and functional dictionary.
Benzer Tezler
- Sehî Bey Dîvânı(inceleme-metin)
Sehî Bey Dîvâni(inceleme-metin)
MÜSLÜM YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. KEMAL YAVUZ
- Tâli'î'nin Farsça divanı ve Necâtî Bey divanı ile mazmunlar açısından mukayesesi (İnceleme-edisyon kritik- transkripsiyonlu metin-tercüme-mukayese)
Tâliî's Persian divan and comparison with Necâtî Bey's divan in terms of metaphors (Analysis -critical edition-transcription-translation-comparison)
SEDAT KARDAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Doğu Dilleri ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SAADET KARAKÖSE
- Türaâbî Divânı (inceleme-metin)
Turâbî Divâni (critical text and analysis)
BİROL AZAR
Doktora
Türkçe
2005
Halk Bilimi (Folklor)Fırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL GÖRKEM
- Feridi'nin Manzum Hafız Divanı Tercümesi: İnceleme - metin
Feridi's Metrical Translation of Divan of Hafez: Text & analysis
EMRULLAH YAKUT
Doktora
Türkçe
2015
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. A. AZMİ BİLGİN