İbn Sînâ ve Fahreddin Râzî'nin mahiyet teorileri: Özcülük açısından karşılaştırmalı bir tahlil
The theories of essence of Ibn Sina and Fakhr al-Din al-Razi: Comparative analysis from the point of view of essentialism
- Tez No: 799034
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖMER TÜRKER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Felsefesi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 408
Özet
Özcülük, şeylerin gerçek olduğunu ve ne ise o olmalarını sağlayan özsel özellikler ile ilineksel özelliklere sahip olduklarını ileri süren metafiziksel bir görüştür. Modern dönemde klasik metafiziğin elenmesiyle birlikte öz fikri de felsefî düşünceden elenmiştir. Tezimizde İbn Sînâ'nın (ö.1037) ve Fahreddin Râzî'nin (ö.1209) mahiyet teorilerinin özcülük açısından tahlili yapılmıştır. Öncelikle modern dönemde özcülüğün nasıl elendiği merkezde Kant (ö.1804) olmak üzere Kant sonrası filozofların düşünceleri üzerinden tahlil edilmiş, sonrasında çağdaş düşüncede belirli isimler üzerinden özcülük tartışmalarının seyri ortaya konmuştur. Epistemolojik ve ontolojik düzeyde mahiyetin İbn Sînâ açısından konumu ortaya konduktan sonra özcülük açısından tahlili hem filozofun kendi eserleri üzerinden hem de modern dönem filozoflarının öz fikrini eleştirirken dikkate aldıkları parametreler ile çağdaş dönem filozoflarının benimsedikleri özcülük türleri açısından yapılmıştır. Fahreddin Râzî'nin mahiyet düşüncesi ise yine kendi eserleri üzerinden problematik bir tahlille ortaya konmuş, mahiyet düşüncesinin özcülük açısından tahlili ise İbn Sînâ ile karşılaştırmalı olarak kendi düşüncesi itibariyle ve modern-çağdaş dönem düşünürlerinin özcülüğe ilişkin fikirleri açısından yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
Essentialism is a metaphysical view that states that things are real and have essential properties that enable them to be what they are, and accidental properties. In the modern period, wiht the elimination of classical metaphysics, the idea of quiddity was also eliminated from philosophical thought. In our thesis, the quiddity theories of Avicenna (d.1037) and Fahr al-Din al-Razi (d.1209) have been analyzed in terms of essentialism. First of all, how essentialism was eliminated in the modern period was analyzed through the thoughts of post-Kantian philosophers, especially Kant, afterwards the course of the debates on essentialism through certain names in comtemporary thought has been revealed. After revealing the position of the quiddity in terms of Avicenna at the epistemological and ontological level, its analysis in terms of essentialism was made both through the philosopher's own works and in terms of the parameters that modern philosophers took into account when criticizing their own ideas and the types of essentialism adopted by comtemporary philosophers. On the other hand, Fahreddin Razi's idea of quiddity was presented with a problematic analysis through his own works, and the analysis of the idea of essence in terms of essentialism was made in comparison with Avicenna in terms of his own thought and the ideas of modern-contemporary thinkers about essentialism.
Benzer Tezler
- Nasîruddîn et-Tûsî'nin bilgi anlayışı
Notion of knowledge according to Nasīr Al-Din Al-Tūsī
MERVE BOYNUEĞRİ
- İbn Sînâ'nın zihnî varlık ve tümellik anlayışı ve Fahreddin Râzî'nin eleştirileri
Ibn Sīnā's (Avicenna) concept of mental existence and universality and Fakhr al-Din al-Rāzī's criticisms
AHMET TARIK AKSAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE KELPETİN ARPAGUŞ
- Varlığın mahiyete arız olması problemi: Nasîreddîn et-Tûsî'nin Hallü Müşkilâti'l-İşârât'ındaki İbn Sînâ yorumu ve Fahreddîn er-Râzî eleştirisi
The problem of occuring of existence to essence: The Ibn Sîna interpretation of Nasîr al-Dîn al-Tûsî in Hallmushkilât al-Ishârât and his critics of Fakhr al-Dîn al-Râzî
SEYYİDE MERVE ÖZÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLHAN KUTLUER
- İbn Sînâ ve el-İşârât şârihlerinde varlık-mahiyet ilişkisi: Er-Râzî ve et-Tûsî örneği
The Relationship between Existence-Quiddity in Avicenna and the Commentators of al-Ishārāt: the Case of al-Rāzī and al-Ṭūsī
ABDÜLVAHİT ÖZ
Doktora
Türkçe
2024
DinAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM MARAŞ
- Fahreddin Râzî'nin zihnî varlık anlayışı: El-Mebâhisü'l-Meşrikiyye ve el-Mülahhas bağlamında bir inceleme
Fakhr Ad-dīn Ar-Rāzī's views on the mental existence: An analyse in the context of the al-Mabāhith al-Mashriqiyya and al-Mulakhkhas
HASAN KORKMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Dinİstanbul ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER MAHİR ALPER