Hitit yazılı kaynaklarında nehir tanrıları
River gods in Hittite written sources
- Tez No: 799396
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MELTEM ALPARSLAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eski Çağ Dilleri ve Kültürleri, Ancient Linguistics and Cultures
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eskiçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 595
Özet
“Hitit Yazılı Kaynaklarında Nehir Tanrıları”konusu, daha evvel Nehir Tanrılarının nispeten yüzeysel ve dar alanda ele alınmış olması ve çivi yazılı metinlerde yer alan bazı çelişkili ya da eksik tanımlamalardan dolayı çalışılması oldukça zor bir konudur. Bu sebeple yapılan çalışmalarda metin içeriği gözetilmeksizin Nehir Tanıları ile ilişkili olan tüm metin grupları ele alınmıştır. Böylece Nehir Tanrıları ile ilişkili tanımlamalar ve anlatımların hem dönemlere göre hem de adlarının geçtiği tablet konularına göre gösterdikleri değişimler gözlenebilmiştir. Çalışmamız içerisinde Nehir Tanrılarının tüm yönleri ile ele alınmış olması ve daha evvel tartışmalara sebep olan bazı özelliklerinin de bu bağlamda değerlendirilmiş olması, Nehir Tanrıları ile ilişkili olarak bilinenlere farklı bir bakış açısı kazandırmıştır. Araştırmalarımız sırasında sadece Nehir Tanrılarının değil, pınar ve göl gibi diğer su kaynaklarıyla ilişkili ilahlarında konuya dâhil edilmesi sayesinde, Hitit Dinindeki su kültü ve söz konusu mekânlarla (direkt ya da indirekt) ilişkili tanrıların ortaya çıkarılması sağlanmıştır. Yaptığımız çalışmalar ve araştırmalarımıza hizmet edecek doğrultuda Hitit çivi yazılı metinler ile kaya anıtları birincil kaynaklar olarak ele alınarak daha evvel bu konu üzerine yapılmış olan bütün çalışmalar da çalışmamıza dâhil edilerek incelenmiştir. Bu sayede, Nehir Tanrıları hakkındaki en büyük sorunlardan biri olarak kendini gösteren, Nehir Tanrılarının isimleri, sayıları, cinsiyetleri, söz konusu tanrılara sunulan sunular ya da onlar için gerçekleştirilen törenlerin detayları hakkında bilgi sahibi olmak mümkün olmuştur. Tüm bunlara ek olarak yürüttüğümüz bir diğer çalışma ise tanrısallaştırılmış olan nehir adlarının lokalizasyonlarının belirlenmesi olmuştur. Lokalizasyon çalışması sayesinde Nehir Tanrılarının bölgesel olarak yoğunluk gösterdikleri kültürel yayılım alanları da algılanabilecektir. Nehir Tanrılarının yer aldığı metinlerin değerlendirilmesinin ardından, Nehirlerle ilişkisi olduğu düşünülen kaya anıtları ve kutsal havuzların incelemesi gerçekleştirilerek Hitit su kültü içerisindeki nehir kavramı da irdelenmiştir. Sonuç bölümünde ise Nehir Tanrılarının Hitit Dini içerisindeki yeri ve önemi hakkındaki sonuçlara yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
“River Gods in Hittite Written Sources”was the subject of many scholarly works, however most of these studies handled the topic in a superficial way. The most important reason behind this is the contradictory or incomplete definitions of“River Gods”in the cuneiform texts; thus, it is a very difficult subject to deal with. Most of such studies approached the subject by taking all text groups associated with River Gods into account, but regardless of their contents. This approach resulted in a variation of definitions of River Gods both according to the different periods and to the tablet subjects where their names were mentioned. In this thesis, all aspects of the River Gods have been discussed and some of the features that have caused aforementioned controversies have been evaluated in this context. It also offers a different perspective on the current descriptions of the River Gods. This study deals not only with the River Gods phenomenon, but also covers the water cult in Hittite religion and the Gods directly or indirectly associated with the places. The Gods related to other water sources such as springs and lakes are also considered to achieve a holistic approach of the subject. While Hittite cuneiform text constitute the core and primary sources of this study, rock monuments have been also taken into account. Thus, it was possible to gain information about the names, counts, and genders of the River Gods; the details of the offerings for the gods or the rituals performed for them, which manifested as one of the biggest problems about the River Gods. In addition, another part of this study attempts to determine the names and the localizations of the rivers that have been referred as sacred and divine in cuneiform texts. Through the geolocation studies, it was possible to define the borders and limits of cultural spread areas of the River Gods in terms of regional densities. Following a thorough examination of cuneiform texts, in which River Gods were mentioned, the rock monuments and sacred pools that are thought to be related to the rivers and the concept of the rivers within the Hittite Water Cult were studied in detail. Final chapter include a synthetic conclusion and present some new propositions about the place and importance of the River Gods within the Hittite religion.
Benzer Tezler
- Yazılı ve arkeolojik kaynaklar ışığında Demir Çağı'nda Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi'nin ulaşım ağı
Transportation network of Northeastern Anatolia in the Iron Age in the light of written and archaeological sources
BURAK BİNGÖL
- Epikorik Irkya yazıtları ışığında Likçe'nin ortografik fonolojik, morfolojik özellikleri ve sorunları
Başlık çevirisi yok
Ş. RECAİ TEKOĞLU
- Hitit Devleti'nin Batı Anadolu ile siyasi ilişkilerinde mektupların önemi
The significance of the letters within the framework of the relationship between Western Anatolia and Hittites
SEMİH GERÇEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eski Çağ Dilleri ve KültürleriAdnan Menderes ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN ÜRETEN
- Patara erken dönem boyalı seramiği
Early painted pottery from Patara
K. TARKAN KAHYA
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
ArkeolojiAkdeniz ÜniversitesiKlasik Arkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FAHRİ IŞIK
- Hitit Krallığı'nın iç kuzeybatı Anadolu yayılımı
The expantion of the hittite state in central North-West Anatolia
BAHAR KÖSE
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ArkeolojiBilecik Şeyh Edebali ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MAHMUT BİLGE BAŞTÜRK