Beş Şehir romanındaki Bursa ve İstanbul şehirlerinin şehir ve medeniyet bağlamında karşılaştırılması
Comparison of the cities of Bursa and Istanbul in the context of city and civilization in the novels of Five Cities
- Tez No: 799661
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET EKİZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Avrasya Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 113
Özet
Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Türk Edebiyatı İçerisindeki ehemmiyeti ve bu yazara yönelik çok sayıda yapılmış çalışma ve yayın bilinmektedir. Tanpınar'ın şehir ve şehircilik konusundaki görüşlerini ihtiva eden çalışmalar genel itibariyle onun edebi ve felsefi bakış açısını ortaya koymaya yöneliktir. Bu çalışmada Tanpınar'ın bu yönünün dışında Şehir ve Medeniyet hem edebi hem de sanat tarihi ve şehircilik açısından irdelenmeye çalışılacaktır. Romanlar mekân; kişi, olay, zaman gibi kavramların birlikte kullanılarak anlatıya dayalı oluşturulan bir edebi türdür. Burada ele alınan mekân işyeri, konut, eğitim kurumu gibi kapalı bir yeri içermekle beraber, bu mekanların içinde yer aldığı bir mahalle, sokak veya şehir de olabilmektedir. Günümüz Dünya edebiyatında bu konuda yazılan çok sayıda eser olduğu gibi, Türk Edebiyatının yazın alanında da çok sayıda yazar şehir konusunu ele alarak konu edinmişlerdir. Türk romancılığında Tanzimat ile başlayan ve sıklıkla ele alınan şehirlerden biri ve en kayda değer olanı İstanbul ise diğeri de Bursadır. Osmanlı İmparatorluğunun payitahtı olmasının yanı kayda değer doğal güzelliklere sahip olması özelliklede İstanbul Boğazı Eyüp, Tarabya gibi birçok doğal güzelliği barındırması bu bölgelerde yaşayan insanların ekonomik, sosyal, kültürel durumları ile tarihi birçok özelliği İstanbul'un seçilmesinde ve romanlarda sıklıkla yer almasında etkili olmuştur. Bursa ise hem doğal güzelliği hem de ilk başkent olması hasebiyle ayrıca Osmanlı hayat tarzının çok yakın zamanlara kadar yaşatılması bakımından da dikkate haiz bir değere sahiptir. İstanbul ve Bursa şehirleri, Türk Edebiyatına ait ilk romanlarının görüldüğü Tanzimat ve sonrasında ki dönemlerden başlayarak roman yazarlarının sıklıkla ele aldıkları ve kullandıkları en önemli mekânlardan bir olmuştur. Bu durum daha çok roman kurgusunun içinde geçeceği bir mekân ihtiyacından kaynaklanmıştır. Gerek İstanbul'un gerekse Bursa'nın romanda yer alan ve yazarın yarattığı kişilerinin yaşamına etki eden yönünün ele alınması hatta şehrin bir romanın en önemli karakterlerinden biri olması Türk Edebiyatının bu alandaki en önemli eserlerini veren Ahmet Hamdi Tanpınar sayesinde olmuştur. Türk romancılığının başlangıç aşamasında, gerek İstanbul gerekse Bursa şehri sadece mekân olarak yer alırken; zamanla durum değişerek romandaki karakterlerin hayatlarına, karakterlerine ve ruh dünyalarına pek çok bakımdan etki eden önemli bir unsura dönüşmüştür. Edebiyatımızda İstanbul'a sıkça yer veren en önemli romancılarımızdan Ahmet Hamdi Tanpınar ise İstanbul ve Bursa'yı eserlerinde en üst seviyede ele alarak doğal güzelliklerinin ötesinde; şehirleri bir roman kahramanı havasına büründürerek onları bu şekliyle ele almıştır. Araştırma romanlarda ele alınan mekânlar, sosyal süreçleri yansıtan bir görev üstlenerek uygarlıkların kendi zamanlarındaki durumlarının günümüze yansımalarına sebep olurlar. Ahmet Hamdi'nin romanlarında bu durum oldukça kuvvetli bir biçimde aktarılmıştır. İnsanı ve onun yaşadığı devri bilinen bir zaman dilimi ve toplumun bir kesitinde sürdürdüğü bu yaşam tarzını ele alırken onun yaşamını sürdürdüğü mekânı da ele alması ile cemiyetteki değişim ve dönüşümleri de gözler önüne sermesi sebebiyle elverişli bir malzeme ortaya koyar. Ahmet Hamdi'nin romanları bu bakımdan oldukça önemli bir yere sahiptir
Özet (Çeviri)
Ahmet Hamdi Tanpınar's importance in Turkish Literature and many studies and publications about this author are known. Studies containing Tanpınar's views on the city and urbanism are generally aimed at revealing his literary and philosophical perspective. In this study, apart from this aspect of Tanpınar, City and Civilization will be tried to be examined in terms of both literary and art history and urbanism. Novels space; It is a literary genre created based on narrative by using concepts such as person, event, time together. The space discussed here includes a closed place such as a workplace, residence, educational institution, but it can also be a neighborhood, street or city in which these spaces are located. As there are many works written on this subject in today's world literature, many writers in the field of Turkish literature have dealt with the subject of the city. One of the cities that started with the Tanzimat and is frequently discussed in Turkish novelism, and the most notable one is Istanbul, and the other is Bursa. In addition to being the capital of the Ottoman Empire, having remarkable natural beauties, especially the Bosphorus, Eyüp, and hosting many natural beauties such as Tarabya, the economic, social, cultural conditions and many historical features of the people living in these regions were effective in the choice of Istanbul and its frequent presence in novels. Bursa, on the other hand, has a remarkable value in terms of both its natural beauty and being the first capital city, as well as keeping the Ottoman lifestyle alive until very recently. The cities of Istanbul and Bursa have been one of the most important places that novelists frequently discussed and used, starting from the Tanzimat and later periods when the first novels of Turkish Literature were seen.
Benzer Tezler
- Türk romanında Ankara
Ankara in Turkish novel
ESRA SAZYEK
Doktora
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıKocaeli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ESAT HARMANCI
PROF. DR. YAKUP ÇELİK
- Edebi metinlerden tiyatroya yapılan uyarlamaların 2000-2020 arasında İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları'nda sahnelenen örnek oyunlar üzerinden incelenmesi
Examination of adaptations from literature texts to the theater through example games performed in İstanbul Metropolitan Municipality City Theaters between 2000-2020
CANER DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Güzel Sanatlarİstanbul Aydın ÜniversitesiDrama ve Oyunculuk Ana Sanat Dalı
DOÇ. NAZIM UĞUR ÖZÜAYDIN
- Fatma Karabıyık Barbarosoğlu'nun hayatı ve edebî eserleri üzerine bir inceleme
Fatma Barbarosoğlu Karabıyık's life and a study on her literary works
YILMAZ EVAT
Doktora
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM ŞAHİN
- Tanzimat'tan cumhuriyet'e üçgen arzu bağlamında züppe tipolojisi
The snob typology in the context of triangular desire from tanzimat era to the republic
AYŞENUR ARSLAN YILDIZ
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Medeniyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SECAATTİN TURAL
- Beş Şehir'in söz dizimi ve bunun dil bilgisi öğretiminde kullanılmasına ilişkin bazı teklifler
The Syntax of Five Cities and some proposals of this on the usage of teaching on grammer
FATMA AKSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Türk Dili ve EdebiyatıAbant İzzet Baysal ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. GÜLSEV SEV