Geri Dön

Covıd 19'un neden olduğu çevresel belirsizliğin örgütlerde yapı ve strateji değişimine etkisi: Mersin dış ticaret işletmeleri örneği

The effect of environmental uncertainty caused by Covid-19 on structure and strategy change in organizations: Example of Mersin foreign trade organizations

PDF İndir

  1. Tez No: 801617
  2. Yazar: TÜLİN ÖZBAHAR
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET NASİH TAĞ, DR. ÖĞR. ÜYESİ ENDER GÜRGEN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: İşletme, Business Administration
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Mersin Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 164

Özet

Bu çalışma, Covid-19 pandemi süreci ile başlayan çevresel belirsizlik ortamında örgütlerin yapı ve stratejileri üzerinde gerçekleştirdikleri değişimleri incelemektedir. Koşul bağımlılık yaklaşımına göre, örgüt içinde bulunduğu çevreye uyum sağlayabilmek için değişime giderek varlığını sürdürmeye çalışmaktadır. Bu bağlamda, çevreden etkilenen örgüt çevrenin barındırdığı belirsizlikten de etkilenecektir. Çevrede belirsizlik az ise yüksek merkezilik ve biçimselliğe sahip mekanik yapı, belirsizlik fazla ise yüksek uzmanlaşmaya sahip organik yapı örgütler için en uygun yapılar olacaktır. Ayrıca, belirsizliğin az olduğu çevreler durgun yapıda oldukları için maliyetleri kontrol altında tutmayı kolaylaştırır ve böylece maliyet liderliği stratejisi bu çevreler için en uygun strateji olmaktadır. Tersi olarak, belirsizliğin yüksek olduğu yani dinamik çevrelerde ise yaratıcılık ve yeniliğin örgütleri rekabette öne geçirebileceği görüşü ile farklılaştırma stratejisi bu çevreler için en uygun strateji olmaktadır. Yapı ve stratejisi ilişkisinde ise, maliyet liderliği stratejisi mekanik yapılı örgütlerle ilişkilendirilirken, farklılaştırma stratejisi ise organik yapılı örgütlerle ilişkilendirilmektedir. Ayrıca örgütte değişim söz konusu olduğunda, örgütün önce çevreye uygun olarak stratejisini değiştirdiği sonrasında ise stratejisine uygun olarak yapısını değiştirdiği, yani yapının stratejiyi takip ettiği yaygın olarak kabul edilen bir görüştür. Covid-19 pandemisinin yarattığı çevresel belirsizliğin teoride ifade edildiği şekilde stratejik ve yapısal değişime yol açıp açmadığını değerlendirmek için, Mersin Ticaret ve Sanayi Odasına kayıtlı ve Mersin limanı çıkışlı ihracat işlemleri sıralamasında ilk 100'de yer alan, yıllık ihracat satış tutarı 10 milyon $ üzerinde olan 76 dış ticaret firması çalışmanın örneklemi olarak belirlenmiştir. Çalışmada birincil veri kaynağı kullanılmış ve anket yöntemiyle veriler toplanmıştır. Çalışma kapsamında elde edilen verilerin analizinde basit doğrusal ve ordinal lojistik regresyon analizleri kullanılmıştır. Ayrıca regresyon analizlerinin sonuçlarının yorumlanabilmesi amacıyla analizler sonrasında örneklemden seçilmiş 7 firmanın üst düzey yöneticisi ile nitel görüşmeler yapılmıştır. Çalışmanın bulgularına göre, çevresel belirsizlikteki artışın örgütün farklılaştırma stratejisine yönelimi üzerinde pozitif yönlü ve anlamlı ilişkisi bulunurken, maliyet liderliği stratejisine yönelim üzerinde bir etkisi bulunmamıştır. Bir diğer sonuca göre, örgütün mekanik yönde yapısal değişim ile maliyet liderliği stratejisine yönelimi üzerinde pozitif ve anlamlı etkisi bulunurken, yapısal değişimin farklılaştırma stratejisine yönelim üzerinde anlamlı bir etkisi bulunmamıştır. Ayrıca, çevresel belirsizliğin yapı değişimi üzerinde anlamlı bir etkisi gözlenmemiştir. Son olarak, örgütün strateji değişimi ile örgüt yapısının mekanik yönde değişimi arasında anlamlı ilişki bulunmamıştır. Çalışmanın genel sonuçlarına göre, Covid-19 pandemisinin çevresel belirsizliği arttırmasına rağmen, araştırma örneklemindeki firmaların yapısal ve stratejik olarak belirgin düzeyde anlamlı değişimler geçirmedikleri gözlenmiştir. Ancak örgütler değişime kayıtsız kalmamış, taktiksel olarak geçici ve anlık tepkilerle değişime cevap vermişler, sürdürülebilir kalıcı değişimler gerçekleştirmemişlerdir. Örneklemdeki örgütlerle yapılan görüşme notlarına göre ise, örgütlerin değişim yapmamalarının sebebi, Çin'in kapanmasıyla birlikte Avrupa-Çin ve dünyanın en büyük ticaret hattı Amerika-Çin ticaret hatlarının Türkiye'den tedarike yönelmesi ile piyasadaki sabit kalan arza rağmen talebin olağanüstü şekilde artışına bağlı olarak, arz talep dengesinin bozulması ve böylece piyasa fiyatlarının aşırı derece artış göstermesi olarak ifade edilmiştir. Fiyatlardaki aşırı artış firmalarda beklenmeyen olağanüstü karlılıklara sebep olmuş, buna bağlı olarak örgütler değişimi gerekli görmediklerini ifade etmişlerdir.

Özet (Çeviri)

This study examines the changes made by organizations on their structures and strategies in an environmental uncertainty that started with the Covid-19 pandemic. According to the contingency theory, the organization tries to survive by changing in order to adapt to the environment it is in. In this context, the organization affected by the environment will also be affected by the uncertainty of the environment. If the uncertainty in the environment is low, the mechanical structure and if the uncertainty is high, the organic structure will be the most suitable structures. In addition, environments with low uncertainty make it easier to keep costs under control because they are stagnant, and thus the cost leadership strategy is the most appropriate strategy for these environments. Conversely, in dynamic environments where uncertainty is high, with the view that creativity and innovation can put organizations ahead of the competition, the differentiation strategy is the most appropriate strategy for these environments. In the relationship between structure and strategy, cost leadership strategy is associated with organizations with a mechanical structure, while the strategy of differentiation is associated with organizations with an organic structure. In addition, when it comes to change in the organization, it is a widely accepted view that the organization first changes its strategy in accordance with the environment and then changes its structure in accordance with its strategy, that is, the structure follows the strategy. To assess whether the environmental uncertainty created by the Covid-19 pandemic has led to strategic and structural change as expressed in theory, 76 foreign trade companies, which are registered to Mersin Chamber of Commerce and Industry and are in the top 100 in the list of export transactions originating from Mersin port, with annual export sales of more than $10 million, were determined as the sample of the study. The primary data source was used in the study and the data were collected by the survey method. Simple linear and ordinal logistic regression analyzes were used in the analysis of the data obtained within the scope of the study. In addition, in order to interpret the results of the regression analyzes, qualitative interviews were conducted with the senior managers of 7 companies selected from the sample after the analyzes. According to the results of the study findings, while the increase in environmental uncertainty has a positive and significant relationship on the orientation of the organization to the differentiation strategy, it has no effect on the orientation to the cost leadership strategy. According to another result, there was a positive and significant effect on the orientation of the organization to the cost leadership strategy with structural change in the mechanical direction, while the structural change did not have a significant effect on the orientation to the differentiation strategy. Also, no significant effect of environmental uncertainty on structure change was observed. Finally, no significant relationship was found between the change in the strategy of the organization and the change in the mechanical direction of the organizational structure. According to the overall results of the study, it was observed that although the Covid-19 pandemic increased environmental uncertainty, the research sample did not undergo significant structural and strategic changes. However, organizations did not remain indifferent to change, tactically responded to change with temporary and instantaneous reactions, and did not realize sustainable permanent changes. The excessive increase in prices caused unexpected extraordinary profitability in the companies, and accordingly, the organizations stated that they did not see the change as necessary.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    836535

    Pandemi sürecinde organik ürün tüketicilerinin satın alma davranışının incelenmesi: Edirne örneği

    Investigation of the purchasing behavior of organic product consumers in the pandemia process

    ASHA MOHAMED MOHAMUD

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Uluslararası TicaretHaliç Üniversitesi

    Uluslararası Ticaret ve İşletmecilik Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AYÇA CAN KIRGIZU

  2. Tez No

    834503

    Yaşlı bireylerin Covid-19 pandemisinde çevrimiçi alışveriş süreçleri üzerine araştırma

    Research on the online shopping processes of elderly individuals during the Covid-19 pandemic

    SEMANUR YAŞAROĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Halkla İlişkilerSakarya Üniversitesi

    Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AYDA İNANÇ

  3. Tez No

    764837

    Effect of Covid-19 infection on the developing brain: Psychosis proneness and working memory activation

    Covıd-19 enfeksıyonunun gelişmekte olan beyin üzerindeki etkisi: Psikoz yatkınlığı ve çalışma belleği aktivasyonu

    SARA SİNEM SOZAN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    Psikolojiİhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TİMOTHEA TOULOPOULOU

  4. Tez No

    724249

    Koronavirüs hastalığını geçirmiş Iraklı yetişkin erkek hastalarda cinsel hormonlarını ve sperm parametrelerini inceleme

    Tudy the levels of serum sexual hormones and sperm parameters in iraqi adults men patients with Coronavirus (Covid-19)

    OBAIDAT OMAR SHAFEEQ SHAFEEQ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    BiyokimyaÇankırı Karatekin Üniversitesi

    Kimya Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. VOLKAN EYÜPOĞLU

    DOÇ. DR. Mustafa Salim IBRAHIM

  5. Tez No

    863843

    Sürdürebilirlik ve Covid-19 sonrası dönemde Karadeniz konut mimarisi tasarımına ait yenilikçi yaklaşımlar

    Sustainability and innovative approaches to Black Sea residential architecture desing in the post Covid-19 period

    YUNUS EMRE TOPAL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    MimarlıkMaltepe Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜLYA COŞKUN

Geri Dön