Finding more prominent leadership traits to achieve a sustainable organization using the AHP method
Sürdürülebilir bir organizasyona ulaşmak için daha öne çıkan liderlik özellikleri AHP yöntemini kullanarak bulmak
- Tez No: 802218
- Danışmanlar: PROF. DR. HATİCE CAMGÖZ AKDAĞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İşletme Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 125
Özet
İnsanın yaşam kalitesinin artırılmasına öncelik verme ve çevreye duyarlılık, özellikle 21. yüzyılda varlığını sürdürmek isteyen kuruluşlar için çok önemli konular haline gelmiştir. Sürekli olarak yaşanan teknolojik, sosyal, politik ve çevresel paradigma değişimi ve bunun yarattığı istikrarsız çevre, organizasyonları derinden etkilemektedir. Politik huzursuzluğun, toplumsal eşitsizliklerin ve doğal kaynakların amansız sömürüsünün üstesinden gelmek, organizasyonları yeni düşünce ve eylemlere ihtiyaç duymaya zorlamıştır. Bu kapsamda organizasyonlar ancak çevreye ve topluma karşı duyarlı olmayı öncelik edindiklerinde varlıklarını sürdürebileceklerdir. Kuruluşların edindiği bu farkındalık, Birleşmiş Milletler'in önderliğinde, Stockholm Konferansı, Uluslararası Doğayı Koruma Birliği, Bruntland Komisyonu, Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Konferansı, Dünya Zirveleri ve son olarak Paris İklim Anlaşması-Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri gibi ciddi çabalar sonucunda kazanılmıştır. Şimdiye kadar en yüksek sayıda ülkenin ortak noktada buluştuğu inisiyatif ise Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri olmuştur. Bu hedefler, dünyayı daha yaşanabilir kılmak ve 2030 yılına kadar insanlığı barış ve bolluk içinde yaşamasını sağlamak için ortaya konulmuştur. 2000 yılının ortalarında Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi (UNGC) dünya genelinde insan ve çevreyle alakalı konularda dünyadaki tüm toplumların ve özellikle organizasyonların bilgi ve farkındalık seviyelerini artırıcı bir etki yaratmıştır. Organizasyonlar çeşitli inisiyatif ve çabalarla bu farkındalığı sistematize etmiş, bazı standartları ortaya koymuş ve yönetimsel süreçlerinin gelişiminde bu standartları tatbik etmiştir. Dünya genelinde en önde gelen standartlar Küresel Raporlama Girişimi'nin oluşturduğu (GRI) standartlarıdır. Benzer şekilde Uluslararası Standartlar Teşkilatı'nın (ISO) oluşturduğu çalışma hayatıyla ilgili standartlar dünya üzerinde sıklıkla kullanılan belli başlı standartlar olmuştur. Bu standartların yanı sıra 'Sosyal Sorumluluk Standardı' (SA 8000), 'Adil İşyeri Uygulamaları Birliği İş Yeri İlkeleri' (FLA Workplace Code) gibi standartlar dünya üzerinde en önde gelen standartlardır. Kısaca; UNGC, GRI, ISO 26000, SA 8000 ve FLA Workplace Code, kuruluşlara daha sürdürülebilir olmaları, insan ve çevreyle ilgili sorunları çözmeleri konusunda kapsamlı bir klavuz olmaktadır. Yönetim parametreleri ve kurumsal prosedürlerle yakından ilgili olan bu tür standartların ve sözleşmelerin kuruluşlar tarafından benimsenmesi 21. yüzyılın en önemli konusudur denilebilir. Bu bağlamda söz konusu standartların uygulanmasında edinilmesi gereken temel standart tüm organizasyonel süreçleri içine alan ISO 9001 Kalite Yönetim Standardıdır. ISO 9001 sahip olduğu prensipler ve temeller açısından sürdürülebilirlik temelli standartlara zemin hazırlar. ISO 9001'in 'kişilerin katılımı', 'süreç yaklaşımı', 'sürekli gelişim' ve 'liderlik' gibi prensiplere sahip olması kuruluşlar için sürdürülebilirlik sorunlarının üstesinden gelmek için uygun bir zemindir. ISO 9001, bir organizasyonun etkin ve verimli bir şekilde yönetilmesinin her seviyedeki çalışanları kapsadığını ve onlara birey olarak önem verilmesi gerektiğini vurgulamıştır. 'Kişilerin katılımı' prensibi, kuruluşun çalışanlar için kalite hedeflerine ilişkin farkındalığı artıran, çalışanların organizasyonel iyileştirme faaliyetlerine katılımını destekleyen, kuruluş genelinde güven ve işbirliğini güçlendiren ve bir başka fayda olarak da çalışanların kişisel gelişim faaliyetlerine katılımını destekleyen bir prensiptir. 'Süreç yaklaşımı' prensibi temelde organizasyonel performansın optimize edilmesini ve kaynakların verimli kullanılmasını belirtmektedir. 'Sürekli gelişim' ilkesi, organizasyonun kendisinin tüm süreçlerini sürekli olarak izlemesi, eksik ya da hatalı durumlarda kendisini düzeltmesini ve sorunsuz süreçlerinde dahi daha iyi olmak maksadıyla fırsatları yaratmasıdır. 'Liderlik' prensibi, her kademedeki liderin astlarını örgütsel amaç ve hedeflere ulaşması için yön ve yöntemi göstererek onları teşvik etmesini içerir. Bu kapsamda her yöneticinin öncelikle kendisinin organizasyonel amaç ve hedefleri anlayarak özümsemesini gerektirmektedir. Müteakiben astlarını bu amaç ve hedeflere uygun olarak teşvik edebilecek ve organizasyonel hedefleri gerçekleştirebilecektir. Kalite yönetimi alanında çalışan birçok araştırmacı, akademisyen ve uzman 'liderlik' prensibini kalite yönetiminde en önemli prensip olarak değerlendirmektedir. Ayrıca üst düzey yöneticilerin bir kalite programının ilerlemesini başlatmak ve geliştirmek için gerekli kaynakları tahsis etmeleri gerektiğini vurgulamaktadır. Bunlara ek olarak liderlerin sahip olacağı özelliklerin söz konusu kalite programlarının oluşturulması ve sürdürülebilmesi açısından anahtar nitelikte olduğu vurgulanmıştır. Liderlik özelliklerini sistematik olarak gruplandıran ve bu özelliklerin hangilerinin kalite yönetiminde daha önemli olduğunu ortaya koyan teoriler ve yaklaşımlar literatürde yer almaktadır. Sistematik gruplandırma konusunda dikkat çeken teorilerden biri Dr. Bruce Avolio ve Dr. Bernard Bass tarafından geliştirilen 'Tam Kapsamlı Liderlik Modeli'ni (Full Range Model of Leadership) kapsayan teoridir. Teori liderlik stillerini 'Dönüşümsel Liderlik' (Transformational Leadership), 'İşlemsel Liderlik' (Transactional Leadership) ve 'Bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler' (Laissez-Faire) olarak üç gruba ayırmaktadır. Kalite yönetimi alanında çalışan birçok araştırmacı, akademisyen ve uzman dönüşümsel liderlik stilinin onun yönetimsel alanda daha etkili ve istenen sonuçları verdiğini belirtmiştir. Dönüşümsel liderlik stili bu anlamda hem kalite yönetimi hem de dolaylı yoldan organizasyonel süreçlerin sürdürülebilirliği açısından büyük öneme sahiptir. Çünkü dönüşümsel liderlik hem kalite yönetiminin 'liderlik' prensibinin en doğru uygulaması hem de süreçlerin sürdürülebilirliğinde en doğru liderlik stilidir. Dönüşümsel liderlik stili söz konusu Tam Kapsamlı Liderlik Modeli'nde farklı özelliklerde, dört ana başlık olarak ele alınmıştır. Bu liderlik özellikleri 'idealize etki' (idealized influence), 'ilham veren motivasyon' (inspirational motivation), 'entelektüel uyarım' (intellectual stimulation) ve 'kişiye özel yaklaşım' (individualized consideration) dır. Modelde 'idealize etki' özelliği liderin kabul edilmiş etik standartlara uygun şekilde fedakârane davranarak organizasyon içerisinde kolektif bir duygu yaratmasıdır. Liderin bu fedakârlığı çalışanlar tarafından saygıyla karşılanır, hem de liderin konumunu güçlendirir. Nezaket duygusuyla beraber ortaya çıkan bu alçakgönüllülük ve fedakârlık özelliği çalışanlar için bir güvenilirlik kaynağı oluşturur. Ayrıca idealize etki, beraberinde tutarlılığı ve organizasyon gelişimi için alınması gereken makul riskleri almada lidere güç de sağlar. 'İlham veren motivasyon' özelliği ortak vizyon doğrultusunda beklentilerin açıkça ifade edilmesi anlamına gelmektedir. Ayrıca çalışanlara onların yaratıcılık özelliklerini geliştirici ortamlar sağlar. Çalışanları motive ederek organizasyonel vizyonla beraber çalışanların vizyonlarını destekler. Bu da liderin idealist bir bakış açısına sahip olmasıyla mümkündür. 'Entelektüel uyarım' liderin çalışanların karşılaştıkları sorunlarla başedebilmeleri, her türlü alanda gelişim sağlamak için yenilikçi yolları bulabilmeleri açısından destekleyici bir liderlik özelliğidir. Ayrıca bu özellik çalışanların fikir ve tutumlarının negatif anlamda eleştirilmediği, çalışanların bireysel hatalarına karşı yapıcı olmak adına, anlayışla davranıldığı bir liderlik özelliğidir. Bunlara ek olarak organizasyonda uzun yıllardır yer alan, bir yönüyle, bazı noktalarda köhnemiş durum ve uygulamaları değiştirmeye matuf bir özelliktir. Tüm bunların yapılması da ancak entelektüel uyarım özelliğinin eleştirel yapısıyla mümkün olacaktır. 'Kişiye özel yaklaşım' stili dönüşümsel liderlik özelliğinin her çalışana ayrı olacak şekilde liderin sunduğu özel öğrenme ve gelişim fırsatlarıdır. Farklılıklara saygı duyma, tüm çalışanları olduğu gibi kabul etme ve onları olduğu gibi destekleme yaklaşımıdır. Sadece liderin çalışanlara bu şekilde davranması değil, çalışanların birbirine bu anlayış seviyesinde davranması da teşvik edilir. Bu, organizasyon içinde herkesin birbirine karşı olumlu bir yüksek tolerans seviyesi içerdiğinden bir davranış tutarlılığı da sağlar. Tezin amacı kapsamında, dönüşümsel liderliğin sahip olduğu tüm özellikler ve bu özelliklere ait alt özellikler bir Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) modelinde kullanılarak, bu özelliklerin hangilerinin sürdürülebilir bir organizasyon olmak için ne derecede önemli olduğu araştırılmıştır. Araştırmayla ilgili dönüşümsel liderliğin sahip olduğu dört ana özellik modelde ana kriter olarak alınmış, bu ana kriterlerin her birine bağlı olarak da dörder kriter yapılan literatür araştırması sonucunda belirlenmiştir. Anket ana kriterlerin birbiriyle olan karşılıklı önem dereceleri ve bunlara bağlı alt kriterlerin herbirinin önem derecelerinin kıyaslanmasına dayanır. Modelin yapısına uygun olarak da bir anket düzenlenmiş, anket global ölçekte hizmet sektöründe tesis yönetimi yapan firma sürdürülebilirlik yöneticilerine, yönetim direktörlerine, gayri menkul yönetim müdürlerine, iş sağlığı güvenliği müdürleriyle, global anlamda sürdürülebilirlik danışmanlığı hizmeti veren bir firmanın sürdürülebilirlik müdürleri olmak üzere toplam 10 katılımcıyla paylaşılmıştır. Katılımcıların her bir kriteri ve alt kriteri (1-9 önem derecesi) değerlendirmesi sonucu, grup kararlarının geometrik ortalaması alınarak tutarlılık analizi yapılmıştır. Analitik hiyerarşi süreci modeli sonuçlarına göre; sürdürülebilir bir organizasyon olmak için liderin sahip olması gereken en önemli ana kriter %55 önem derecesiyle 'ilham veren motivasyon'dur. Bu kriteri sırasıyla %19 önem derecesiyle 'idealize etki', %15 'entelektüel uyarım' ve %11 'kişiye özel yaklaşım' takip etmektedir. Alt kriterler olarak ise 'yaratıcı iş ortamları oluşturmak' %18, 'takipçilerin vizyonlarını destekleme' %16, 'motive edici konseptler kullanma' %16, 'beraberlik hissi yaratma' %9, 'öğrenme imkanları sunma' %8 ve 'yaratıcılığı destekleme' %8'lik bir önem derecesi elde etmiştir.
Özet (Çeviri)
Prioritizing enhancement of people's quality of life and environmental concern have become crucial issues for organizations who want to survive into the twenty-first century. Social, political, environmental and technological paradigms are constantly changing and these unstable contexts have deeply affected organizations. Overcoming political unrest, social inequalities, and inexorable exploitation of natural resources, have forced organizations to require new thoughts and actions; organizations can only remain in existence if they prioritize being environmentally and socially aware. This awareness acquired by organizations has been created thanks to the United Nations' considerable efforts, namely, Stockholm Conference, International Union for Conservation of Nature (IUCN), Bruntland Commission, The United Nations Conference on Environment and Development (UNCED), Earth Summits and lastly Paris Climate Agreement-Sustainable Development Goals (SDGs) over the years. Miscellaneous standards and initiatives that comprise environmental, social and governance (ESG) topics have been created for organizations to be more conscious. The most fundamental standard is the ISO 9001 Quality Management System (QMS), which provides a blueprint for organizations to meet their quality requirements, paving the way for all of the ESG topics to be covered. The ISO 9001 QMS has fundamental principles that they are closely related to sustainability issues like 'engagement of people', 'improvement', 'process approach' and 'leadership'. Moreover experts, scholars and researchers have deemed that endorsement and leadership of top managers are crucial in QMS and leaders who have 'transformational leadership' traits will thrive leading sustainability topics. Within the scope of this thesis, we have scrutinized transformational leadership traits as criteria and its' 16 subcriteria. We have developed an Analytic Hierarchy Process (AHP) model regarding transformational leadership traits and its sub-criteria that was appraised by 10 respondents. The respondents group has incorporated sustainability consultants, experts and managers and they have wanted to find pre-eminent manager traits for their organization. Respondents evaluted that survey which asked“Which of the leadership trait is considered more important and how much more?”. We have expected to find the relative importance of the criteria and sub-criteria by the respondents during the finding prominent leadership traits process. At the end of the AHP model calculation, we ordered the weights made by the respondents based on how significant they were. According to the survey results and the AHP model calculations we have provided, 'inspirational motivation' has more importance with 55% value than the other leadership traits. Furthermore, as being sub-criteria 'cultivating a creative work environment', 'articulating followers vision' and 'using motivational concepts' leadership traits were distinguished behavioural components of leaders. The aim of this thesis was finding leaders' prominent attitudes by asking selected respondents 'which are the behavioural components of transformational leadership take a prominent place to achieve a sustainable organization?
Benzer Tezler
- Une autre fidélité ; le retour d'Alain Badiou à Platon et sa transformation de Platon face aux problèmes philosophiques contemporains
Bir başka sadakat; Alain Badiou'nun çağdaş felsefe problemleri karşısında Platon'a dönüşü ve onun dönüştürüşü
ÖZHAN ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Fransızca
2023
FelsefeGalatasaray ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖMER ORHAN AYGÜN
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKAN YÜCEFER
- National role conception, leaders and foreign policy in Kazakhstan and Uzbekistan from 1991 to 2016
Kazakistan ve Özbekistan'da ulusal rol kavramları, liderler ve dış politika, 1991-2016
AIKYZ BAUYRZHANKYZY
Doktora
İngilizce
2020
Uluslararası İlişkilerEge ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİRET HÜRSOY
- Okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları ve liderlik özelliklerinin öğretmenlerin mesleki profesyonelliğine etkisi
The power supplies and leadership features used by school administors have an impact on the occupational professionalism of teachers
SÜMEYYE AYDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET KORKMAZ
- Essays on delegation of sequential decisions and evolution of leadership and altruism: Theory and experiments
Sıralı kararların delegasyonu ve liderlik ve diğerkamlığın gelişimi: Teori ve deneyler
ELİF KUBİLAY
Doktora
İngilizce
2016
EkonomiKoç ÜniversitesiEkonomi Finans Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEDA ERTAÇ
DOÇ. DR. LEVENT KOÇKESEN
- Exploring opinions of corporate instructional designers on their professional development and training needs
Kurumsal öğretim tasarımcılarının mesleki gelişim ve eğitim ihtiyaçları konusundaki görüşlerinin araştırılması
NAZLI GÖKALP
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Eğitim ve ÖğretimOrta Doğu Teknik ÜniversitesiEğitim Programları ve Öğretimi Ana Bilim Dalı
DR. ELİF ÖZTÜRK