X, Y ve Z kuşağı çalışanlarının lider prototipleri ve anti-prototipleri: İhracat işletmeleri çalışanlarına yönelik Ankara ilinde bir araştırma
Leader prototypes and anti-prototypes of generation X, Y, and Z employees: A research for exporting company employees in Ankara province
- Tez No: 804568
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜLER SAĞLAM ARI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası Ticaret Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 253
Özet
Bu çalışmada, ihracat işletmeleri çalışanlarının zihinlerindeki lider özellik ve davranışlarından yola çıkılarak örtük liderlik boyutlarının belirlenmesi, bu boyutların prototip, anti-prototip ve nötr lider özellik ve davranışları olarak sınıflandırılması ve bu sonuçların kuşaklar arası farklılıklar bağlamında değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın evrenini, Türkiye İhracatçılar Meclisi'nin 2021 yılında yayınladığı“En Çok İhracat Yapan 1000 Firma”listesinde yer alan ve Ankara'da faaliyet gösteren işletmelerin çalışanları oluşturmaktadır. Çalışmanın örneklemi oluşturulurken olasılığa dayalı örnekleme tekniklerinden çok aşamalı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Analizler, X, Y ve Z kuşağı üyesi sırasıyla 88, 245 ve 96 olmak üzere toplam 429 çalışanından toplanan veriler ile gerçekleştirilmiştir. İhracat işletmeleri çalışanlarından 112 maddelik GLOBE“Kültürel Olarak Desteklenen Örtük Liderlik Ölçeği”ile toplanan verilere faktör analizi uygulanmış ve GLOBE çalışmasında elde edilenden farklı yapıda örtük liderlik boyutları tespit edilmiştir. Bu çalışma ile ortaya çıkarılan örtük liderlik boyutları prototip, anti-prototip ve nötr lider özellik ve davranışları olarak sınıflandırılmıştır. Prototip liderlik boyutları sırasıyla“Karizmatik-İlham Veren”,“Takım odaklı”,“Güvenilir”,“İdari Açıdan Yetkin”,“Karizmatik-Öngörülü”ve“İnsancıl”olarak belirlenmiştir.“Art Niyetli/Zorba”ve“Kendine Dönük”liderlik boyutlarının ihracat işletmeleri çalışanları tarafından anti-prototip liderlik boyutları olarak kabul edilirken,“Kendini Korumacı”ve“Özerk”liderlik boyutlarının ise nötr olarak kabul edildiği tespit edilmiştir. Bu sınıflandırmanın kuşaklar arasında farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla Çok Değişkenli Kovaryans Analizi (MANCOVA) gerçekleştirilmiştir. Cinsiyet kontrol altındayken X, Y ve Z kuşağı üyesi çalışanların lider özellik ve davranışlarına yönelik algı düzeylerinde farklılıklar bulunduğu tespit edilmiştir. X kuşağı prototip ve anti-prototip lider özellik ve davranışlarında Y kuşağından, X ve Y kuşağı ise nötr lider özellik ve davranışlarında Z kuşağından farklılaşmıştır. Diğer kuşaklara kıyasla X kuşağının daha yüksek prototip ve daha düşük anti-prototip lider özellik ve davranış algısı düzeylerine sahip oldukları belirlenmiştir. Sonuç olarak prototip lider özellik ve davranışlarının evrensel olarak etkili liderlerden beklenen özellik ve davranışlar ile uyumlu olduğu, anti-prototip lider özellik ve davranışlarının ise kültürel özellikler taşıdığı görülmüştür. Ayrıca, iş ortamında lider özellik ve davranışlarına yönelik algılarda kuşaklar arası farklılıklar bulunması kültürel değişimin varlığına ve değişimin kırılma noktalarına işaret etmektedir.
Özet (Çeviri)
In this study, it was aimed to determine the implicit leadership dimensions based on the leader characteristics and behaviors in the minds of the exporting company employees, to classify these dimensions as prototype, anti-prototype and neutral leader characteristics and behaviors, and to evaluate these results in the context of intergenerational differences. Accordingly, the population of the study consists of the employees from the companies operating in Ankara included in the“Top 1000 Exporters”list published by the Turkish Exporters Assembly in 2021. The multi-stage sampling method, one of the probability-based sampling techniques, was used to form the sample. The analysis was carried out with the data collected from a total of 429 employees, 88, 245 and 96 members of the X, Y and Z generations, respectively. Factor analysis was applied to the data collected with the 112-item GLOBE“Culturally Endorsed Implicit Leadership Scale”from the employees of the exporting companies and implicit leadership dimensions with a different structure than the one obtained in the GLOBE study were determined. Implicit leadership perceptions revealed by this study were classified as prototype, anti-prototype and neutral leader characteristics and behaviors. The prototype leadership dimensions were determined as“Charismatic-Inspiring”,“Team-oriented”,“Reliable”,“Administratively Competent”,“Charismatic-Visioner”and“Humane-oriented”, respectively. It is seen that“Malevolent/Tyrant”and“Self-directed”leadership dimensions are considered as anti-prototype leadership dimensions. It is determined that“Self-protective”and“Autonomous”leadership dimensions are considered neutral. Multivariate Analysis of Covariance (MANCOVA) was conducted to determine whether this classification differs between generations. It is determined that there are differences in the perception levels of the employees who are members of the X, Y and Z generations when the gender is under control. Generation X differed from Generation Y in its prototype and anti-prototype leader characteristics and behaviors, while Generation X and Y differed from Generation Z in neutral leader characteristics and behaviors. Compared to other generations, it is determined that Generation X has higher prototype and lower anti-prototype leader characteristics and behavioral perceptions. Therefore, it is seen that the characteristics and behaviors of the prototype leader are universally compatible with the characteristics and behaviors expected from effective leaders, while the anti-prototype leader characteristics and behaviors have cultural characteristics. Also, the existence of intergenerational differences in perceptions of leadership characteristics and behaviors in the business environment points to the existence of cultural change and the breaking points of change.
Benzer Tezler
- X, Y ve Z kuşağı çalışanlarının motivasyon araçları arasındaki farklılıklar
Differences between motivational tools of generation X, Y and Z employees
BÜŞRA ALAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriBursa Uludağ ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SELVER YILDIZ BAĞDOĞAN
- X, Y ve Z kuşak çalışanlarının esnek çalışmaya yönelik tutumlarının Eskişehir ili kapsamında karşılaştırılması
The comparison of the attitudes of X, Y and Z generationsemployee's towards flexible work in the scope of Eskişehirprovince
SURAJ BAYRAMOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriAnadolu Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ASLI GEYLAN
- Kurumsal işletmelerde X, Y ve Z kuşaklarının iç girişimcilik davranışları arasındaki farklılık
The difference between intrapreneurship behaviors of generations X, Y and Z in corporate enterprises
GİZEM BOSNALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
İşletmeKarabük ÜniversitesiGirişimcilik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OZAN BÜYÜKYILMAZ
- Otel çalışanlarının algıladıkları stres ve işkoliklik düzeylerinin kuşaklara göre incelenmesi: İstanbul ili örneği
Investigation of perceived stress and workaholism levels of hotel staff according to generations: Istanbul as an example
MELTEM DEMİRSEÇEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İşletmeÇağ Üniversitesiİşletme Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İLKNUR ÖZTÜRK
- Kuşaklar kuramı açısından örgütlerde güven ve örtülü bilgi paylaşımı ilişkisi: Z kuşağı üzerine bir araştırma
The relationship between trust and tacit knowledge sharing in organizations in terms of theory of generations: A research on generation Z
KUTAY ARTUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
İşletmeMuğla Sıtkı Koçman Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. UMUT AVCI