Tarihsel sosyoloji açısından beden imgesi: Türkiye'de uluslaşma öncesinden günümüze beden tasarımı ve temsilleri
A historical sociological inquiry into body imagination: Body representation from nation formation to present time in Turkey
- Tez No: 805779
- Danışmanlar: PROF. DR. TUĞÇA POYRAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sanat Tarihi, Sosyoloji, Uluslararası İlişkiler, Art History, Sociology, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 413
Özet
Bu araştırmada tarihsel sosyolojik bir yaklaşımla Türkiye'de bedenin bir proje olarak inşası ve bu inşanın günümüzdeki yansımaları ele alınmaktadır. Türkiye'nin uluslaşma öncesi, uluslaşma süreci ve günümüz olmak üzere üç döneminde, beden üzerine gelişen anlayışlar karşılaştırmalı olarak araştırılmaktadır. Bahsi geçen anlayışlar; klasik, modern ve postmodern anlayışlardır. Araştırmanın odakları, uluslaşma öncesi dönemde resim ve heykel sanatlarındaki beden temsilleri, uluslaşma sürecinde fotoğraf sanatındaki beden temsilleri ve aydınların bu bağlamdaki görüşleri, günümüzde ise resim, heykel ve fotoğrafı içeren görsel sanatlardaki beden temsilleri olmak üzere birkaç ayaktan oluşmaktadır. Böyle bir tercihin nedeni, beden temsili olgusunun farklı dönemlerde, dönemin özellikleri itibariyle farklı alanlarda öne çıkmasıdır. Bu bağlamda, uluslaşma öncesi dönemde, Türkiye'de beden temsilini etkileyen olaylar Avrupa'da gerçekleşmiştir. Avrupa'da sanatın yaygınlaşmasının neticesinde beden, henüz bugünkü anlamda kurumsallaşmamış sanatlara nazaran, resim, heykel gibi görsel sanatlarda temsil edilmiştir. Uluslaşma öncesi dönemi incelerken; ulusal bir beden tasarımının geliştirilmesinde etkili olan, dışarıdan ve içeriden bakışları gözler önüne seren görsel sanatlardaki Osmanlı ve Türk bedeni temsilleri ortaya konulmaktadır. Uluslaşma sürecinde bedenle ilgili temsillerin, fotoğraf teknolojisinin gelişmesi ile fotoğraf dalında ve basılı materyale ulaşımın kolaylaşması sayesinde, yazılı metinlerde karşılık bulduğu dikkat çekmektedir. Uluslaşma sürecinde Türkiye'deki aydınların Batı'daki fikirler karşısında, beden hakkındaki fikirlerinin tartışılmasına yer verilmektedir. Bunun yanında bedenin ulusal temsilin bir öğesi olarak aldığı biçimler fotoğraflardaki imgeler incelenerek tartışılmaktadır. Günümüzde ise Türkiye'de beden temsilinin inceleneceği zengin toplumsal bağlam görsel sanatlarda karşılığını bulmaktadır. Araştırmada görsel analiz tekniği uygulanmakta; tematik analiz çerçevesinde görseller analiz edilmektedir. Türk beden temsilleriyle ilgili araştırmanın amacına uygun olarak örnekler seçilmiş ve bu örnekler içerisinden imgeler incelemeye tabi tutulmaktadır. Ayrıca, resim, fotoğraf ve görsel sanat dallarından, sanatı aynı zamanda icra eden akademisyen ve sanatçılarla derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Katılımcılar, Antalya ve Karaman'daki üniversitelerde çalışan akademisyenlerden ve sanat faaliyetlerini bu kentlerde yürüten sanatçılar arasından seçilmiştir. Araştırmanın amaçları gözetilerek seçilen dokuz kişi ile görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler, tematik analize tabi tutulmuştur. Türkiye'de ulusal beden tasarımı ve temsilleri konusunda, geçmişteki ve günümüzdeki örnekleri inceleyen karşılaştırmalı, sosyolojik bir çalışmanın tespit edilmemesi, bu araştırmanın önemini ortaya koymaktadır. Sanatta beden kavramı sıklıkla yer bulsa bile ikonolojinin ulusal bir kavram olarak tanımlanması ve merkezine bedenin toplumsal anlamlarının yerleştirilmesi nedeniyle özgün bir konum edinmektedir.
Özet (Çeviri)
This study scrutinizes the history and current state of body construction as a project in Turkey with a social historical perspective. Various approaches to body are compared in a three-stage historical process, namely pre-national stage, national stage and current stage. Body depictions in painting and sculpture at the pre-national stage, body depictions in photography at the national stage and body depictions in visual arts at the currents stage are the focus of the study since each stage has prevailing art mediums. Major developments regarding body depictions took place in Europe at the pre-national stage. Turkish body construction has developed as a response to those first stage depictions in European art. At the national stage, European art mediums were adopted in Turkey while photography dominated the art scene. Today visual arts are the leading medium demonstrating body images. A purposeful sampling was applied to choose the body images. The images are analyzed with visual analysis technique. What is more, in-depth interviews are conducted with nine participants comprised of artist-scholars or artists residing in Antalya and Karaman in Turkey. The interviews are analyzed using thematical analysis and evaluated with reference to the analysis of the images. National body construction from past to present is yet to be investigated in Turkey which is why the study gains importance.
Benzer Tezler
- Parcous de distinction, discours d'excellence: Une étude comparée du caractère structurant de l'enseignement artistique en Turquie
Ayrışma güzergâhları ve üstünlük söylemleri: Türkiye'de sanat eğitiminin yapılandırıcı karakteri üzerine karşılaştırmalı bir çalışma
LARA IŞIN BAĞÇIVANOĞLU
Yüksek Lisans
Fransızca
2020
SosyolojiGalatasaray ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ERGUR
- Türk polisiye dramalarında polis imgesi: Geleneksel televizyon ve internet televizyonu yayınlarında ideolojik karşılaştırma
Police image in Turkish detective dramas: An ideological comparison in traditional television and internet television broadcasts
CEM EREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Radyo-Televizyonİstanbul ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEŞE KARS TAYANÇ
- Cultural encounters of ethnic identities: An ethnographic study of belonging in the urban landscape of Sarajevo
Etnik kimliklerin kültürel karşılaşmaları: Saraybosna kent peyzajında aidiyete ilişkin etnografik bir çalışma
TÜLAY ZIVALI
Doktora
İngilizce
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE AYATAÇ
- Mehmed uzun romanlarında Türk imgesi
Turkish image in Mehmet Uzun's novels
MELAHAT GÖKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Karşılaştırmalı Edebiyatİstanbul Bilgi ÜniversitesiKültürel İncelemeler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA JALE PARLA
- Cumhuriyetin ilk yıllarından günümüze yazılı kültür ürünlerinde köylülük: Türk romanında köylülük imgesi
Peasantry in written cultural products from the early years of the Turkish Republic to present days: The image of peasantry in Turkish novels
ZEYNEP GÜLTEKİN AKÇAY
Doktora
Türkçe
2013
GazetecilikGazi ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLGÜN GÜRKAN PAZARCI