Geri Dön

Eski Anadolu Türkçesinde mental fiiller

Mental verbs in Ancient Anatolian Turkish

PDF İndir

  1. Tez No: 805983
  2. Yazar: FATMA NİSA KARADAĞ
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SERAP EKŞİOĞLU
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 146

Özet

Mental fiiller, zihinsel süreçler sonucunda elde edilen, algılama, idrak ve duygu gibi aşamalarından sonra oluşan fiillerdir. Başlarda mental fiiller, bireyin ruhsal durumu, duyguları ve psikolojisiyle ilgili olarak incelenmiştir. İnsanların zihinsel durumlarını ifade eden fiiller araştırılmış; bu fiillerin hangi yaş aralıklarında ne amaçla kullanıldıkları belirlenmiş, incelenen fiillerin metinlerde nasıl kullanıldıklarına değinilmemiştir. Bu fiiller, diğer fiillerin aksine somut bir anlam ifade etmezler, onlar çoğunlukla insanların iç dünyası ile ilgili soyut kavramları, eylemleri karşılarlar. Mental fiiller, insan iletişimde kullanılan en önemli kelimeler arasındadır. Çünkü bunlar, bireyin düşüncelerini, duygularını ve diğer zihinsel faaliyetlerini ifade etmek için kullandığı sözcüklerdir. Günümüze doğru mental fiiller ile ilgili çalışmalar artmış, farklı dil ve lehçelerde mental fiillerin varlığı ve metinlerdeki yansımaları araştırılmaya başlanmıştır. Türkçedeki mental fiillerin incelenmesi ise daha yeni tarihlidir ve bu alanda yapılan çalışmalar az sayıdadır. Bu çalışmada, Türkçenin 13. ve 15. yüzyılları arasındaki, Eski Anadolu Türkçesi olarak adlandırılan dönemi mental fiiller açısından incelenmiştir. Bu dönemde yazılmış, Ahmed Fakîh'in Çarhnâme'si, Gülşehrî'nin Mantıku't- Tayr'ı, Hoca Mes'ûd'un Yemen padişahının oğlu Süheyl ile Çin fağfurunun kızı Nev-bahâr'ın hikayesini anlattığı Süheyl ü Nev-bahâr'ı, Fahrî'nin Hüsrev ü Şîrîn'i, Şeyhî'nin Harnâme'si ve Hatiboğlu'nun Hacı Bektaş-ı Veli'nin Makâlât adlı eserinin Arapçadan Türkçeye tercümesi olan Bahrü'l-Hakâyık adlı eseri seçilerek içerdikleri mental fiiller incelenmiştir. Bu incelemeler ışığında Eski Anadolu Türkçesi dönemi, mental fiil kullanımı açısından değerlendirilmiştir.

Özet (Çeviri)

Mental verbs are verbs that are obtained as a result of mental processes and formed after stages such as perception, comprehension and emotion. In the beginning, mental verbs were studied in relation to the individual's mental state, emotions and psychology. Verbs expressing people's mental states were researched; It has been determined in which age ranges and for what purpose these verbs are used, and how the examined verbs are used in the texts is not mentioned. These verbs, unlike other verbs, do not have a concrete meaning, they mostly refer to abstract concepts and actions related to people's inner world. Mental verbs are among the most important words used in human communication. Because these are the words that the individual uses to express his thoughts, feelings and other mental activities. Studies on mental verbs have increased towards today, and the existence of mental verbs in different languages and dialects and their reflections in texts have begun to be investigated. The examination of mental verbs in Turkish is more recent and studies in this field are few. In this study, the period of Turkish between the 13th and 15th centuries, called Ancient Anatolian Turkish, was examined in terms of mental verbs. Written in this period, Ahmed Fakîh's Çarhnâme, Gülşehri's Mantıku't-Tayr, where Hoca Mes'ud tells the story of Süheyl, the son of the Yemeni sultan, and Nev-bahâr, the daughter of a Chinese fagfur. Süheyl ü Nev-bahâr, Fahrî's Hüsrev ü Şîrîn, Şeyhî's Harnâme and Hatiboğlu's Bahrü'l-Hakâyık, which is the translation of Hacı Bektaş Veli's Makâlât from Arabic into Turkish, were selected and the mental verbs they contain were examined. In the light of these examinations, Ancient Anatolian Turkish was evaluated in terms of the use of mental verbs.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    756082

    15. yüzyıl Anadolu Türkçesinde mental fiiller

    Mental verbs in 15th century Anatolian Turkish

    FATMA BOZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DilbilimErciyes Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA ARGUNŞAH

  2. Tez No

    72134

    Dünden bugüne rebab ve yeniden ele alınması

    Başlık çevirisi yok

    M. REFİK KAYA

    Sanatta Yeterlik

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    Müzikİstanbul Teknik Üniversitesi

    Türk Sanat Müziği Ana Sanat Dalı

    DOÇ. M. CAHİT ATASOY

  3. Tez No

    89759

    Eski Anadolu Türkçesinde fiillerin tasnifi

    The Classification of old Anatolian Turkish verbs

    SÜLEYMAN BOZDAĞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1999

    Türk Dili ve EdebiyatıAfyon Kocatepe Üniversitesi

    Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GÜRER GÜLSEVİN

  4. Tez No

    768468

    Eski Anadolu Türkçesinde bağlaç işlevli birimler

    Connective function units in Anatolian Turkish

    EMRE ERDEM

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Türk Dili ve EdebiyatıÇukurova Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. NİGAR OTURAKÇI ORBAY

  5. Tez No

    469251

    Eski Anadolu Türkçesinde epistemik kiplik: Kısas-ı Enbiya örneği

    Epistemic modality in old Anatolian Turkish: The case of Kısas-i Enbiya

    MELİKE ÜZÜM

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    DilbilimHacettepe Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NURETTİN DEMİR

Geri Dön