The transfer of ideology in translation: three Turkish translations of John Steinbeck's The Grapes of Wrath
Çeviride ideoloji aktarımı: John Steinbeck'in Gazap Üzümleri adlı romanının üç Türkçe çevirisi
- Tez No: 806750
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ATALAY GÜNDÜZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 103
Özet
Bu araştırma, John Steinbeck'in Gazap Üzümleri adlı eserinin toplumsal ve siyasal eleştirisinin üç farklı Türkçe çeviride söylem üzerinden nasıl aktarıldığını ve bu aktarım sırasında çevirmen ve yayıncıların söylem üzerindeki etkisini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Türkiye'de de benzer toplumsal sorunlar hâlâ devam etmekte bu yüzden roman hâlâ güncelliğini korumaktadır. Çalışmanın amacı ideolojik açıdan önemli unsurların erek kültüre nasıl aktarıldığı ve erek kültürde nasıl alımlandığı, ayrıca çeviri sürecinde kitabın diğer bütün sosyo-kültürel yönlerini çevirilerin nasıl yansıttığı araştırmak ve göstermektir. Bu çalışma Gazap Üzümleri'nin üç Türkçe çevirisini Eleştirel Söylem Analizi aracılığıyla incelemektedir. Bu gibi bir araştırmaya uygun olduğu düşünülen Norman Fairclough'un üç boyutlu şeması, çevirilerde ideolojik unsurların aktarımına ilişkin çevirmenlerin ve yayınevlerinin ideolojik yaklaşımını ve eğilimlerini açıklamak için sentezlenmiştir. Hem metin analizi hem de metin dışı analizden elde edilen sonuca bakılarak: Metinlerde hegemonya ve hiyerarşinin inşa edimesi toplumda ideolojik fikirlerin oluşmasının sebebidir. Bu nedenle romanın taşıdığı ideolojikleri fikirleri paylaşan çevirmenler, söylem içerisinde verilen mesajı bulmada ve iletmede daha yetkindir. John Steinbeck'in Gazap Üzümleri adlı eserinin çeviri sürecinde etkin olan aktörlerin hedef kültürde belirtilen dönemlerin sosyo-politik koşullarını takip etmeleri analizden çıkan kayda değer bir bulgudur. Bu tez, bazı sosyal problemlere karşı belli bir ideolojinin/yaklaşımın baskın olduğu Gazap Üzümleri adlı romanın Türkiye bağlamında/toplumunda yaratabileceği olası yansımalar hakkında fikir vermektedir. Ancak, Türkiye'de benzer ideolojilere sahip edebi kitapların alımlanmasının ve etkisinin bu romandaki gibi aynı şekilde olacağının düşüncesiyle bir genelleme yapılması zoraki bir çıkarım olur çünkü bu çıkarımı güçlendirmek için daha kapsamlı bir çalışma yapılması gerekmektedir.
Özet (Çeviri)
This study aims to reveal how the social and political criticisms of John Steinbeck's The Grapes of Wrath (1939) is transmitted through discourse in three different Turkish translations, and the influence of translators and publishing houses on discourse during this transfer. The objective of this study is to investigate and show how the ideologically significant elements are conveyed and received in the target culture and how the translations reflect all other socio-cultural aspects of the book during the translation process. This study analyses three Turkish translations of The Grapes of Wrath through Critical Discourse Analysis. Norman Fairclough's three-dimensional framework has been synthesized so as to explain the translators' and publishing houses' ideological inclination and approach to the transfer of ideological elements in translations. The translators, who share ideological ideas which the novel carries within, have a better command of finding and transferring the message given in the discourse. The fact that actors who participated in the translation process of John Steinbeck's The Grapes of Wrath pursued the socio-political conditions of given periods in target culture is a noteworthy finding in the analysis. This thesis hazards an opinion about possible reflections of The Grapes of Wrath in which a certain approach/ideology towards some social problems predominates, on Turkish context/society. However, generalisation of the idea that reception and influence of literary books with similar ideologies in Turkey could be in the same way as this novel, can only be a far-fetched assumption since more expansive research is required to consolidate this implication.
Benzer Tezler
- Çeviride ideoloji: 1960-1980'li yıllarda Türkiye'de yayıncılık ve çeviri, çeviri eserler ve dergicilik faaliyetleri
Ideology in translation: Publishing and translation, translations works and magazine activities in Turkey (1960-1980)
ÜMMÜGÜLSÜM ALBİZ
Doktora
Türkçe
2018
Mütercim-TercümanlıkSakarya ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYSEL NURSEN DURDAĞI
- Türkiye'deki çeviri politikaları üzerine bir inceleme
A study about the translations policies in Turkey
AYKUT HALDAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Mütercim-TercümanlıkDokuz Eylül ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. GÜLPERİ SERT
- Tıp metinlerinin çevirisine ilişkin yaklaşımlar ve beklentiler: Bir olgu çalışması
Approaches to and expectations on translated medical texts: A case study
ESRA ÇETİNTAŞ SÖNMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Mütercim-TercümanlıkOkan ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. CEMAL DEMİRCİOĞLU
- The canonization and popularization of realism in Turkish literary discourse through translation: A conceptual- historical approach
Realizmin Türk edebiyatı söyleminde çeviri aracılığıyla kanonlaştırılması ve popülerleştirilmesi: Kavramsal - tarihsel bir yaklaşım
SEYHAN BOZKURT
Doktora
İngilizce
2014
Mütercim-TercümanlıkBoğaziçi ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEHNAZ TAHİR GÜRÇAĞLAR
- Althusser ve yazının Althusserci mecazları
Althusser and Althusserian text metaphors
ENİS EMRE MEMİŞOĞLU
Doktora
Türkçe
2020
SosyolojiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ AKAY