Rawlsçı siyasi liberalizm çerçevesinde Nussbaum'un yapabilirlikler yaklaşımının kritiği
The critique of Nussbaum's capabilities approach within the framework of Rawlsian political liberalism
- Tez No: 806988
- Danışmanlar: PROF. DR. NURTEN GÖKALP
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 305
Özet
Martha Craven Nussbaum, Amartya Sen ile birlikte gelişimine katkı sağladığı, kendi versiyonu olan bir yapabilirlikler yaklaşımı sunmaktadır. Genel açıdan yaklaşım faydacılık ve kaynakçı (resourcist) anlayışlara bir alternatif olarak okunmaktadır. Mevcut kalkınma politikaların ve kurumların insan onurunu, eşitliği ve saygıyı ihmal ettiği, adaletsizlikler ve eşitsizlikleri önlemede yetersiz kaldığı ileri sürülmektedir. Yaklaşımın gelişimi GSYİH, faydacılık ve kaynakçı anlayışlara dair bir eleştiriye dayanmaktadır. Buradan hareketle Nussbaum kamusal politikalara rehberlik etme misyonuna sahip bir versiyon geliştirmiştir. Nussbaum'un yapabilirlikler yaklaşımı süreç içerisinde temellendirme açısından değişim göstermiştir. Son kertede Rawlsçı bir siyasi liberalizm formunda gerekçelendirilmektedir. Çalışmanın amacı, Nussabum'un yapabilirlikler yaklaşımının siyasi liberalizmi gerçekleştirip gerçekleştiremediğini ortaya koymaktır. Nussbaum'un yapabilirlikler yaklaşımının siyasi liberalizm çerçevesinde bir kritiğini yapabilmek için elbette kökenlerinden, gelişim çizgisinden, temel kavramlarından ve yönelimlerinden bahsetmek gerekmektedir. Tabii olarak John Rawls'ın adalet anlayışı ifade edilecektir ki düşünürün yaklaşımını gerekçelendirirken izlediği yol ve yöntemlerin iddia ettiği ile tutarlı olup olmadığı incelenebilsin. Dolayısıyla bu çalışmada Rawls'ın görüşlerine sıklıkla başvurulacaktır. Kısmi bir adalet teorisi olarak ileri sürülen Nussbaum'un yaklaşımı esas itibariyle“insan gerçekte ne yapabilir ve ne olabilir?”sorusuna odaklanır. Bu soruya verilen cevaplar, yaklaşımın temel kavramı yapabilirlikleri tanımlar. Yapabilirliklerin, kalkınmanın ve adil bir toplumun standartları olarak görülmesi istenir. Dolayısıyla Nussbaum'a göre yapabilirlikler arasında bir değerleme yapılmalıdır. Sahip olunan yaşamın insanca, iyi bir yaşam olup olmadığı sunulan merkezi yapabilirlikler listesi ile kontrol edilebilecektir. İnsani gelişme ve sosyal adalet“her bir kişi”temel alınarak ve amaç olarak görülerek eşit onur, değer ve saygı mefhumlarıyla inşa edilecektir. Nussbaum'un bu kurgusu siyasi liberalizmin kırmızı çizgilerine dokunmaktadır. Öncelikle yaklaşımın temel aldığı yapabilirlikler ile diğer bir önemli kavramı olan işlevler arasındaki ayrım, bu ayrıma dayalı taahhütler, yapabilirlikler arasında yapılan seçim, yapabilirliklerin kullanılmasıyla ilgili savlar, merkezi yapabilirlikler listesinin içeriği, liste üzerine varılacak uzlaşma ve bütün bunlara ek olarak yaklaşımın iddialarının kamusal/özel alan ayrımıyla hesaplaşması Nussbaum'u siyasi liberal bir çerçevenin sınırlarıyla karşılaştırmaktadır. Kısacası bu çalışma sözü edilen karşılaşmaları ortaya koymakta ve tartışmaya açmaktadır. Yaklaşımın kapsamlı liberalizm içinde değerlendirilmesini sağlayan hususlar, mükemmeliyetçilik ve paternalizm iddiaları incelenmeye çalışılmaktadır. Sonuç olarak istenilen siyasi liberal formun geçerliliğinin net olmadığı, tartışmalı bir pozisyon yarattığı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Martha Craven Nussbaum offers a capability approach which is her own version contributing to the development of the approach with Amartya Sen. From a general perspective, the approach is regarded as a utilitarian and resourcist approach. It is argued that the existing development policies and institutions disregard human dignity, equality and respect, and fail to prevent injustice and inequality. The development of this approach is based on criticism regarding GDP, utilitarianism, and resourcism. Thus, Nussbaum's version with the mission to guide public policies was developed. Nussbaum's capability approach showed changes in terms of justification throughout the process. At the final stage, it is justified in a Rawlsian political liberalism form. The purpose of this study is to reveal whether Nussbaum's capability approach realized political liberalism. To criticize the Nussbaum's capability approach from a political liberalism perspective, it is necessary to mention the foundation, development period, fundamental concepts, and tendencies. Naturally, John Rawls' justice approach must be expressed to investigate whether philosopher's predicated method and ways of justifying her approach were consistent. Therefore, Rawls' views will be frequently mentioned in this study. Nussbaum's approach put forward as a partial justice theory mainly focused on“what are people actually able to do and to be?”. The answers to this question defined the fundamental concept of this approach which is the capabilities. It is desired to view capabilities as the standards of development and just society. Therefore, a valuation between the capabilities should be done according to Nussbaum. Whether life is humane or good will be checked with a proposed central capabilities list. Human development and social justice will be built based on“each person”and by considering equal dignity, value, and respect notions as the purpose. Nussbaum's this setup touches on the red lines of political liberalism. The distinction between capabilities which the approach is based on and functionings which is another important concept, the undertakings based on this distinction, the selection between the capabilities, claims regarding the use of the capabilities, the content of the central capabilities list, the reconciliation on the list and in addition to all these, the reckoning of the assertions of the approach with public/private area distinction contrast Nussbaum with the limits of a political liberal frame. In short, this study presents and discusses these encounters. It attempts to analyse the issues that allow for an evaluation of the approach within comprehensive liberalism and the claims of perfectionism and paternalism. As a result, it is suggested that the validity of the desired political liberal form was unclear and created a contested position.
Benzer Tezler
- On human rights in the context of economic thought: An alternative approach through the idea of public use of reason
İktisadi düşünce bağlamında insan hakları: Aklın kamusal kullanımı kavramı yoluyla alternatif bir yaklaşım
EMRE ÖZEL
- John Rawls ve Michael Sandel'de adalet kavramı
Justice in the philosophy of John Rawls and Michael Sandel
HACIHANIM YALÇIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
FelsefeSelçuk ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YURDAGÜL KILINÇ
- Two challenges to Kantian-Rawlsian liberal account of the self: Sandel and Foucault
Kantcı-Rawlscı liberal benlik anlayışı eleştirileri olarak Sandel ve Foucault
HAYATİ GENÇ
Yüksek Lisans
İngilizce
2002
Siyasal BilimlerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. CEM DEVECİ
- Justice, constructivism, and the egalitarian ethos: Explorations in rawlsian political philosophy
Adalet, inşacılık ve eşitlikçi ethos: Rawlscu siyaset felsefesinde incelemeler
AHMET FAİK KURTULMUŞ
Doktora
İngilizce
2010
Siyasal BilimlerUniversity of OxfordSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DAVİD MİLLER
- John Rawls'un birey anlayışı ve Michael Sandel'in yükümsüz benlik eleştirisi
John Rawls's understanding of individual and Michael Sandel's criticism of the unencumbered self
MUHAMMED AHMET TÜZEN