Klasik Türk şiirinde Kafdağı ve Hümâ
Kaf Mountain and Hümâ in classical Turkish poetry
- Tez No: 808326
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET KARTAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 202
Özet
Klasik Türk şiirinin temel kaynaklarından birisi mitolojidir. Mitolojilerde, evrenin merkezini ve mutlak varlığı sembolize eden dağ motifi oldukça yaygındır. İslam literatüründe bu merkez, Kafdağı olarak anılmıştır. Tarih boyunca Kafdağı ile ilgili çeşitli inançlar meydana gelmiştir. Var olup olmadığı sorgulanmış, var ise nerede olduğu hakkında fikirler öne sürülmüştür. Bu doğrultuda Kafdağı ve Kafdağı ile ilgili unsurlara Arapça, Farsça ve Türkçe pek çok eserde yer verilmiştir. Merkez kabul edilen kutsal dağ ile birlikte ağaç ve kuş sembolizmi de görülmektedir. Evrenin merkezinde; kutsal bir ağacın tepesinde yuvası bulunan kuş motifi, mitolojilerde oldukça yaygındır. Kafdağı'nda yaşadığına inanılan kuşlar; 'Ankâ, Sîmurg ve Hümâ olarak kendisini göstermektedir. Hümâ kuşu için kaynaklarda 'Ankâ ya da Sîmurg'un kullanılması bu kuşların -ortak özellikleri sebebiyle- zaman içerisinde birbirleriyle karıştırılmasına sebep olmuştur. İlgili kuşların özelliklerinin karşılaştırılmasıyla birlikte Hümâ'nın diğer kuşlardan farklı bir hüviyete sahip olduğu ortaya konulmuştur. Bu tez çalışmasında dağ ve kuş sembolizminin bir yansıması olarak Kafdağı ve Hümâ'nın mitolojik kökenleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Ardından 14.-18.yüzyıllar arasından seçilen yirmi dîvânda Kafdağı ve Kafdağı'nda yaşadığına inanılan kuşlar taranmıştır. Elde edilen veriler ışığında seçilen örnekler açıklanarak Kafdağı ve Hümâ'nın klasik Türk şiirindeki yerinin tespit edilmesi amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
One of the main sources of classical Turkish poetry is mythology. The mountain motif, which symbolizes the center of the universe and the absolute existence in mythologies, is quite common. In Islamic literature, this center is called Kaf Mountain. There have been various beliefs about Kaf Mountain throughout history. It was questioned whether it existed, and if there was, ideas were put forward about where it was. In this regard, Kaf Mountain and factors related to Kaf Mountain are included in many works in Arabic, Persian and Turkish. Associated with the sacred mountain, which is accepted as the center, tree and bird symbolism is also seen. At the center of the universe; the bird motif with its nest on top of a sacred tree is quite common in mythologies. The birds believed to live on Kaf Mountain show themselves as 'Anka, Simurg and Huma. The use of 'Anka or Simurg' in the sources for the Huma bird has caused these birds to be confused with each other over time -due to their common characteristics. With the comparison of the characteristics of the related birds, it was revealed that the Huma has a different identity from other birds. In this study, the mythological origins of Kaf Mountain and Huma as a reflection of mountain and bird symbolism were tried to be determined. Subsequently, Kaf Mountain and The Birds believed to live in Kaf Mountain were scanned in twenty divans selected from the 14th-18th centuries. It was aimed to determine the place of Kaf Mountain and Huma in Classical Turkish Poetry by explaining the selected examples in the light of the data obtained.
Benzer Tezler
- Klasik Türk şiirinde peri
Fairy in classical Turkish poetry
AYNUR ŞANLITÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MELİKE GÖKCAN
- Klasik türk şiirinde maddi kültür-giyim kuşam
Material culture in classical Turkish poetry-clothing
OLCAY HİÇDURMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. METİN AKKUŞ
- Klasik Türk şiirinde hayvanlar -benzetmelikler, sembolik ifadeler ve mitolojik bilgiler bağlamında-
Animals in classical Turkish poetry -in the context of metaphors, symbolic expressions and mythological information
MUSTAFA KILIÇ
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE YILDIZ
- Klasik Türk şiirinde hiciv
Satire in Turkish classical school of poety
HİKMET FERİDUN GÜVEN
Doktora
Türkçe
1997
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULKERİM ABDULKERİMOĞLU
- Klasik Türk şiirinde kutsal ve mitolojik hayvanlar
Sacred and mythological animals in classical Turkish poetry
ŞULE NUR ARSLANBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUVAFFAK EFLATUN