Türkiye'de el halısı tamirciliği mesleği ve meslek-usta-eser bağlamında atölye önerisi
Hand-knotted carpet repair in Turkey and a workshop proposal in the context of profession-expert-artifact
- Tez No: 808845
- Danışmanlar: DOÇ. NAİME DİDEM ÖZ
- Tez Türü: Sanatta Yeterlik
- Konular: El Sanatları, Güzel Sanatlar, Crafts, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Halı Kilim ve Geleneksel Kumaş Desenleri Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Geleneksel Türk El Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 219
Özet
Uzun yıllar kullanılan ya da muhafaza edilen organik yapıdaki halılar, çeşitli nedenlerden (fiziksel, kimyasal, biyolojik ve diğer etkenler) yıpranmakta veya yırtılma, delinme gibi hasarlar görmektedir. Hasarların giderilmesi ve halının işlevselliğinin kazandırılması için bir takım tamir/onarım işlemleri yapılmaktadır. Türkiye'de, çeşitli hasarlarla bütünlüğünü ve anlaşılabilirliğini yitirmiş olan el dokuması halıları yeniden yapma, ilk duruma getirme ve işlevselliğini yeniden kazandırma hizmetinin, belli bir ücret karşılığında verildiği halı tamir atölyeleri bulunmaktadır. Bu atölyelerde gerçekleştirilen faaliyetlerle ilgili iş kolu ise 'el halısı tamirciliği' mesleği olarak karşımıza çıkmaktadır.“Türkiye'de El Halısı Tamirciliği Mesleği ve Meslek-Usta-Eser Bağlamında Atölye Önerisi”başlıklı bu tezde; somut kültür varlıklarımızdan el dokuması halıların yapısal sürdürebilirliği için gerekli olan halı koruma-onarımı ile Türkiye'de kaybolmaya yüz tutmuş geleneksel meslek statüsündeki el halısı tamirciliği mesleği ve mesleği icra edenler ele alınmıştır. Meslek (el halısı tamirciliği) usta (halı tamir ustaları) ve eserden (el dokuması halılar) oluşan bu üçlü olgu birbiriyle iç içedir. Sadece bir olgunun ele alınması, koruma-onarım disiplini içerisinde irdelenerek sorunların tespit edilmesi ve bu sorunlara çözüm önerileri getirilmesi sürdürülebilirlik açısından gerçekçi değildir. Bu bakış açısıyla, koruma ve onarım disiplini ekseninde meslek-usta-eser üçlü olgunun sürdürebilirliği için önerilen atölye kurgusu tezin farklılığını ve önemini oluşturmaktadır. Günümüz Türkiye'sinde, geleneksel, kültürel veya sanatsal değeri olan, kaybolmaya yüz tutmuş iş kollarından biri olan el halısı tamirciliği mesleğine, mesleği icra eden halı tamir ustalarına, halı tamir atölyelerine, bu atölyelerde gerçekleştirilen halı onarım faaliyetlerine odaklanılmıştır. Meslek- usta- eser eksenindeki odak noktalarını koruma ve onarım disiplini açısından irdeleyerek tespitler yapmak ve tespitler içindeki sorunlara yönelik atölye önerisinde bulunmak, tezin genel amacını oluşturmaktadır. Bu genel amaç ve“Meslek-usta-eser sürdürülebilirliği için bir atölye nasıl olmalıdır?”problematik temelinde bazı soruların cevapları aranmıştır. Tez çalışmasının odak noktası meslek-usta-eser ilişkisinde birden fazla durum olması ve her durumun kendi içinde bütüncül olarak ele alınıp karşılaştırılması söz konusu olduğu için nitel araştırma yöntemlerinden çoklu durum deseni kullanılmıştır. Araştırmanın bütünü için literatür taramasının yanı sıra gözlem, görüşme, betimleme teknikleri ve araçları kullanılmıştır: Halı tamir atölyelerdeki ustalarından 42 kişi ile görüşülmüştür. Çalışmanın amaçları doğrultusunda, veri toplama yöntem ve araçları ile elde edilen bilgiler metinleştirilerek 1. Giriş bölümünden sonra beş ana başlık altında aktarılmıştır. Bu başlıklar oluşturulurken tezin sorunsalında yer alan meslek-usta-eser odak noktaları göz önünde bulundurulmuştur. Tez çalışması boyunca elde edilen bulgular“Sonuçlar ve Öneriler”başlığı altında tartışılmıştır. Meslek-usta-eser bağlamında tespit edilen sorunlara karşı çözüm olarak 5. Bölüm' de kurgulanan“Halı Koruma ve Onarım Atölyesi”önerisinde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Hand-knotted carpets and rugs, which have been used or preserved for many years, can deteriorate due to various factors such as physical, chemical, biological causes, or experience damage in the form of tears and holes. To address these issues and restore the functionality of the carpet, repair and restoration operations are carried out. In Turkey, there are workshops dedicated to repairing hand-woven carpets that have lost their original condition and functionality. These workshops specialize in reweaving and restoring carpets at a certain cost, forming the profession known as 'hand-knotted carpet repairing'. Titled The Hand-Knotted Carpet Repairing in Turkey and Workshop Proposal in the Context of Profession-Expert-Artifact, this thesis explores the conservation and repair of hand-knotted carpets, which are significant tangible cultural assets, as well as the profession of hand carpet repairing. This traditional profession is on the verge of disappearing in Turkey, along with the individuals who practice it. The interconnection among these three elements—profession (handmade carpet repair), expert (carpet repair expert or specialist), and artifacts (handwoven carpets)—is essential for their sustainable preservation. It is not practical to address only one element, identify problems solely within the conservation and repair discipline, and propose solutions in isolation. Therefore, the thesis's unique and significant contribution lies in its proposal of a workshop concept, aiming to sustain the triad of profession-expert-artifact through the lens of conservation and repair. In contemporary Turkey, there is a growing focus on the profession of handmade carpet repairing, which is a business line that holds traditional, cultural, and artistic value. This profession, along with carpet repair experts, carpet repair workshops, and the activities carried out within these workshops, is facing the risk of disappearing. The overarching goal of this thesis was to investigate the key aspects related to the profession- expert -artifact triad within the field of conservation and repair. The aim was to identify issues and propose workshop solutions to address the problems determined. By exploring the research question 'What should a workshop look like to ensure the sustainability of the profession- expert-artifact?', several inquiries were made to fulfill this broad objective. To comprehensively address the various situations within the profession-expert-artifact relationship and compare them, a multiple case design was employed as a qualitative research method in this study. In addition to conducting a literature review, various techniques, and tools such as observation, interviews, and descriptions were utilized throughout the research process. The visits took place on different dates according to the interview requests accepted by these workshops. A total of 42 actively working carpet repair experts from these workshops volunteered to participate in the study and were interviewed. The findings obtained during the thesis work are discussed under the title of“Conclusions and Suggestions”. As a solution to the problems identified in the context of profession-expert-artifact,“Carpet Protection and Repair Workshop”, which was fictionalized in Chapter 5, was proposed.
Benzer Tezler
- Isparta Step Halıcılık ve Mağazacılık Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi örneğinde makine halıcılığının günümüzdeki durumu
Isparta Step Carpet Store Industry and Trading Corporation in the example of the machine carpet, current situation
BURCU TAŞKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
El SanatlarıSüleyman Demirel ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NAİLE RENGİN OYMAN
- Berlin İslam Sanatları Müzesi'nde bulunan Türk halıları
Turkish carpets in Berlin Islam Art Museum
ESEN BAYDEMİR
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2018
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET LATİF TARAŞLI
- Düz dokumalarda süsleme sanatının güncel sanattaki yeri
The place of decorative art in plain weaves in contemporary art
TUBA KIRMACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Güzel SanatlarKarabük ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
PROF. DR. ANIL ERTOK ATMACA
- Afganistan halı ve kilim dokumacılığı sektör analizi: Herat ili örneği
Afghan carpet and rug weaving sector analysis: The case of Herat province
HABIBULLAH ELTAF
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
ZiraatBursa Uludağ ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERTAÇ DOKUZLU
- Halı-kilim pazarlama sorunları kapsamında eskitme yöntemleri
Wearing methods within the scope of carpet-rug marketing
SOHRAB NIAZI
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
El SanatlarıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. AYDIN UĞURLU