Özel öğrenme güçlüğü riski olan okul öncesi dönem çocuklarına yönelik bilişsel erken müdahale programının etkililiği
Effectiveness of cognitive early intervention program for preschool children at risk for specific learning disabilities
- Tez No: 811826
- Danışmanlar: PROF. DR. MACİD AYHAN MELEKOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Özel öğrenme güçlüğü, Okul öncesi, Bilişsel Erken Müdahale Programı, Specific learning disabilities, Preschool, Cognitive Early Intervention Program
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 184
Özet
Amaç: Bu çalışmanın amacı, okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden özel öğrenme güçlüğü (ÖÖG) riski olan 60-72 ay aralığındaki çocuklara yönelik bir bilişsel erken müdahale programı geliştirmek ve bu programın etkililiğini belirlemektir. Yöntem: Araştırmada öncelikle Türkiye'nin farklı illerinde 60-72 ay aralığındaki yaş grubunda bulunan okul öncesi dönem çocuklarıyla aktif olarak çalışmakta olan sekiz okul öncesi öğretmeni ile erken çocukluk döneminde ÖÖG alanına yönelik çalışmalar gerçekleştiren beş akademisyenden araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formları ve demografik bilgi formları aracılığıyla elde edilen veriler ile alan yazın taramaları doğrultusunda program geliştirme çalışmaları yapılmıştır. Bu sürecin ardından oluşturulan Bilişsel Erken Müdahale (BEM) Programı'nın etkililiğine yönelik çalışmalar yürütülmüştür. Bu kapsamda beş tipik gelişim gösteren ve bir ÖÖG riski olduğu değerlendirilen 60-72 ay aralığındaki yaş grubunda bulunan toplam altı okul öncesi dönem çocuğuyla pilot uygulama çalışmaları gerçekleştirilirken ÖÖG riski olduğu değerlendirilen 28 okul öncesi dönem çocuğuyla, oluşturulan BEM Programı'nın etkililiğine ilişkin ana uygulama çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Etkililik çalışmaları Mersin ili sınırlarında yer alan iki ortaokul ve iki ilkokul bünyesinde yer alan toplam 11 anasınıfında gerçekleştirilmiştir. Bu aşamada ise gerçek deneysel desenlerden biri olan ön test–son test eşleştirilmiş kontrol gruplu seçkisiz desen kullanılırken veri toplama araçları olarak Stanford Binet Zekâ Testi, Öğrenme Güçlüğü Erken Belirtileri Tarama Ölçeği (ÖGEBTÖ), Problem Çözme Becerisi Ölçeği (PÇBÖ) ve araştırmacı tarafından geliştirilen BEM Programı'na dayalı informal değerlendirme formu kullanılmıştır. Bulgular: Yapılan istatistiksel analizler sonucunda, bu araştırma kapsamında ÖÖG riski olduğu değerlendirilen 60-72 ay aralığındaki yaş grubunda bulunan okul öncesi dönem çocuklarına yönelik geliştirilen BEM Programı'nın, araştırmanın kontrol grubunu oluşturan katılımcılarla karşılaştırıldığında, deney grubunu oluşturan katılımcıların PÇBÖ ve BEM Programı Değerlendirme Formu puanlarında anlamlı bir artış gerçekleştirdiği bulgusuna ulaşılmıştır. Sonuç ve Öneriler: Araştırma kapsamında ÖÖG riski olan okul öncesi dönem çocuklarına yönelik geliştirilen BEM Programı'nın araştırmaya katılan ÖÖG riski olduğu değerlendirilen çocukların dikkat, algı, bellek, kavram gelişimi, problem çözme ve yönetici işlev becerilerini geliştirmede etkili olduğu ve bu becerilerin yapılan kontrol denemeleri sonucunda da korunduğu belirlenmiştir. BEM Programı'nın okul öncesi kurumlarında eğitim-öğretim faaliyetlerine devam eden 60-72 ay aralığındaki yaş grubunda bulunan çocukların bilişsel olarak ilkokula daha donanımlı başlayabilmeleri adına kullanımının yararlı olacağı değerlendirilmektedir. Ayrıca söz konusu programın, tablet, bilgisayar vb. dijital araçlarda kullanımına uygun hale gelebilecek şekilde uyarlama çalışmalarının yapılarak kullanılması ve bu konuda gerekli yaygınlaştırma faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
Purpose: The aim of this study is to develop a cognitive early intervention program for children between the ages of 60-72 months who are at risk for specific learning disabilities and to determine the effectiveness of this program. Method: First of all, program development studies were carried out in line with the data obtained through literature reviews, semi-structured interview forms and demographic information forms developed by the researcher from eight preschool teachers working actively with preschool children between the ages of 60-72 months in different provinces of Türkiye and five academicians who carried out studies on specific learning disabilities in early childhood. After this process, studies were conducted on the effectiveness of the the Cognitive Early Intervention (CEI) Program. In this context, pilot studies were conducted with a total of six preschool children aged 60-72 months, five of whom showed typical development and one was assessed to be at risk for specific learning disabilities. The main study regarding the effectiveness of the CEI Program was carried out with 28 preschool children who were considered to be at risk for specific learning disabilities. Efficacy studies were carried out in 11 kindergartens in two middle schools and two primary schools in Mersin province. At this stage, while a random design with pretest-posttest matched control group, which is one of the true experimental designs was used, the Stanford Binet Intelligence Scale and Learning Disability Early Symptoms Screening Scale (LDESSS) and Problem Solving Skills Scale (PSSS) and the informal evaluation form based on the CEI Program developed by the researcher were used as data collection tools. Results: As a result of the statistical analyzes, findings indicated that the CEI Program developed for preschool children at risk for specific learning disabilities within the scope of this research had a significant increase in the PSSS and the informal evaluation form based on the CEI Program scores of the participants in the experimental group, when compared with the participants in the control group of the study. Conclusion and Suggestions: Within the scope of the research, it was determined that the BEM Program developed for preschool children at risk for specific learning disabilities was effective in improving attention, perception, memory, concept development, problem-solving and executive functions skills of children participating in the study who were evaluated at risk for specific learning disabilities, and these skills were also preserved according to the results of the control sessions. It is considered that using the CEI Program will be beneficial for 60-72 months old children who continue their educational activities in preschool institutions to start primary school more equipped cognitively. In addition, it is recommended that the program be adapted to be used in digital tools such as tablets, computers, etc., and that necessary dissemination activities should be carried out.
Benzer Tezler
- Çok Bileşenli Etkileşimli Paylaşımlı Kitap Okuma Programı'nın öğrenme güçlüğü riski olan okul öncesi dönem çocukların dil ve erken okuryazarlık becerileri üzerindeki etkililiği
The effectiveness of Multicomponent Interactive Shared Book Reading Program on language and early literacy skills of preschool children at risk of learning disabilities
AYŞENUR ÇELİK ŞAHİN
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE RÜYA ÖZMEN
- Okul öncesi dönem öğrenme güçlüğü risk grubu olan ve tipik gelişim gösteren çocukların öyküleme becerilerinin karşılaştırılması
The comparison of storytelling skills of children with learning disability risk group and typically developing children in preschool period
MEHMET İNCE
Doktora
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE RÜYA ÖZMEN
- Okul öncesi dönemde özel öğrenme güçlüğü risk durumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi
Investigation of special learning difficulty risk situations in preschool period in terms of various variables
NURSEL ATA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimMersin ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE YILMAZ BOLAT
- Matematik öğrenme güçlüğü riski olan okul öncesi dönem öğrencilerine yönelik hazırlanan erken matematik becerileri destek eğitim paketinin etkililiği
The effectiveness of the early mathematics skills support education package for preschool students at risk of mathematics learning disabilities
ZÜLAL ÇAKMAK
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VEYSEL AKSOY
- Öğrenme güçlüğü riski olan çocukların dil becerilerinin incelenmesi
Başlık çevirisi yok
BETÜL ŞİMŞİR DER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZLEM DİKEN