Geri Dön

Türkiye-İran ortak yapımı filmlerde kültürel karşılaş(tır)malar (1965-1980 dönemi)

A comparison of cultural encounters in Turkish-İranian co-produced feature films (65-80 period)

PDF İndir

  1. Tez No: 811973
  2. Yazar: FARHAD EYVAZİ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MURAT İRİ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Radyo-Televizyon, Radio and Television
  6. Anahtar Kelimeler: Kültürel karşılaştırma, İran, Türkiye, Filmfarsi, Yeşilçam, Cultural comparison, Iran, Turkey, Filmfarsi, Yeşilçam
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 411

Özet

Kültürel bir ürün olan sinema, toplumların belleğidir. Tarihi değişimler; kültürü derinden etkileyerek yeni kimlik özelliklerinin oluşmasına, var olan kültürel yapıların bazen sarsılmasına bazen de yıkılmasına yol açarlar. Modernleşme hareketlerinin eş zamanlı kendini gösterdiği iki ülke olarak Türkiye ve İran benzer bir süreçten geçer. Bu süreç, gündelik hayatta köklü değişimler yaratarak kültürün de yeniden şekillenmesi sonucunu doğurur. Sinema, değişim karşısında dirençli kültürel dokunun kendini gösterdiği bir zemin olduğu gibi değişimi onaylayan ve yeni kültürel kodlar oluşturma çabasındaki ideolojinin de araç olarak gördüğü bir zemindir. Modernleşme yolundaki iki geleneksel kültür olan Türkiye ve İran'ın dönem sineması Yeşilçam ve Filmfarsi, iki ülkenin geçirdiği sancılı değişim sürecini göstermesi açısından veriler sunmaktadır. Yeşilçam ve Filmfarsi'nin 1965-80 arası süreçte yaptıkları ortak filmler, iki kültürün modernleşme çabalarını ve ona tepkileri barındırdığı gibi kültürel farkları ve benzerlikleri de ortaya koymaktadır. Coğrafi yakınlığına rağmen 1980 sonrasında birbirinden kültürel ve sanatsal düzlemde uzak düşmüş İran ve Türkiye arasındaki mesafeyi anlamada, iki ülkenin ortak sinema filmlerinin kültürel kodlarının çözümlenmesi önemli veriler sunmaktadır. Bu veriler, sinema aracılığıyla birbirine yaklaşan iki kültürün, tekrar benzer bir etkileşime girebilmesine katkı sağlayabilir. Bu çalışmada nitel yöntem kullanılarak söylem ve bağlam analizi yapılmıştır. Farsça ve Türkçe kaynaklardan o döneme ilişkin literatür taraması yapılmıştır. Elde edilen veriler karşılaştırılmış, filmlere dair bilgiler çelişkili olduğu durumlarda ise çelişkiyi ortadan kaldırmak amacıyla başka kaynaklara başvurulmuştur. Bağlam analizinde kültürel, sosyo-politik ve tarihsel incelemeler yapılmış, söylemsel çözümlemede ise film bir metin olarak ele alınmış, söylemsel çözümlemeye tabi tutulmuş; filmlerin, modernlik-geleneksellik bağlamında üretmiş olduğu inançlar, ritüeller, toplumsal cinsiyet, semboller, kalıp yargılar, önyargılar v.b. konulardaki söylemsel pratiklere bakılmıştır. 1965-1980 tarihleri arasında Türkiye-İran ortaklığında yapılan filmlerden beş örneklem seçilmiş, bu örneklem filmler kültürel farkları ve benzerlikleri ortaya koymaya yönelik kriterler odağında söylem analizi tekniğiyle analiz edilmiştir. Söz konusu dönemdeki Türkiye-İran ortak yapımı filmlere dair hem Türkiye hem İran kaynakları taranarak kapsamlı bir araştırma yapılmış, ortak filmlerin künyelerine ve içeriklerine dair ulaşılan veriler listelenmiştir. Modernleşme yolundaki iki ülkede de karşılaşılan en büyük engellerden biri gelenekler ve dindir. Kadının odakta olduğu pek çok geleneksel değer ve norm ana çatışma alanlarından birini doğurmakta, erkek egemen yapı, kadının değişiminin nasıl olması gerektiğini de belirlemektedir. Modernleşme, yeni değerler yaratsa da düşünce sisteminin değişmesi yerine çoğunlukla biçime indirgenen değişimler yaratmıştır.

Özet (Çeviri)

Cinema, as a cultural product, is the memory of societies. Historical changes, by deeply affecting culture, lead to the formation of new identity characteristics, sometimes to the breakdown and sometimes to the destruction of existing cultural structures. Turkey and Iran, as two countries where modernization movements emerged simultaneously, go through a similar process. This process results in the reshaping of culture by creating profound changes in everyday life. Cinema is a medium through which the resistant cultural fabric against change manifests itself, and at the same time it is used as a tool by the ideology that approves of change and seeks to create new cultural codes. Yeşilçam and Filmfarsi, provide insight into the painful transformation process of Turkey and Iran, two traditional cultures on the path of modernization. The joint films made by Yeşilçam and Filmfarsi during the period of 1965-80 reveal not only the modernization efforts of the two cultures and their reactions but also their cultural differences and similarities. Despite their geographical proximity, Iran and Turkey fell apart in cultural and artistic terms after 1980, and an analysis of the cultural codes of the joint films of the two countries provides important data in understanding the distance between them. These data may help facilitate interaction between two cultures that have become closer to each other through cinema. In this study, discourse and contextual analysis were conducted using qualitative methodology. A literature review of Persian and Turkish sources on the relevant period was conducted. The data obtained were compared, and in cases where the information on the films was contradictory, other sources were consulted to eliminate the contradiction. In contextual analysis, cultural, socio-political and historical examinations were carried out, while in discursive analysis, the film was considered as a text and subjected to discursive analysis; the discursive practices on beliefs, rituals, gender, symbols, stereotypes, prejudices, etc. produced by the films in the context of modernity-traditionality were examined. Five Turkish – Iranian co-production films made between 1965 and 1980 were selected, and these films were analyzed using discourse analysis technique, focusing on criteria aimed at revealing cultural differences and similarities. A comprehensive research was conducted by reviewing both Turkish and Iranian sources on the Turkish – Iranian co-produced films of the mentioned period, and the data obtained about the credits and contents of the joint films were listed. The research findings have shown that the main obstacles encountered in both countries on the path to modernization are traditions and religion. Many traditional values and norms with a focus on women create a primary conflict area, and the male-dominant structure also determines how the change of women should be. Although modernization creates new values, the change is mostly reduced to form rather than a change in the thought system.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    631612

    Auteur kuram perspektifinden Bahman Ghobadi sineması

    The cinematography of Bahman Ghobadi from the perspective of Auteur theory

    GÜZİDE ÇAYLI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Sahne ve Görüntü Sanatlarıİstanbul Arel Üniversitesi

    Medya ve Kültürel Çalışmalar Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HASAN AKBULUT

  2. Tez No

    861805

    Ghostly borrowings: Transnational horror remakes in Egypt, iran and Turkey

    Hayalet alıntılar: Mısır, İran ve Türk sinemalarında ulusötesi yeniden çevrim korku filmleri

    NAZ EKMEKÇİ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    Radyo-TelevizyonOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Medya ve Kültürel Çalışmalar Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NECMİ ERDOĞAN

    PROF. DR. ÖZGÜR BAYRAM YAREN

  3. Tez No

    767286

    İran ve Türkiye geleneksel konut mimarilerinin işlevsellik ve esneklik üzerinden karşılaştırması

    Comparison of Iran and Turkey traditional housing architectures on functionality and flexibility

    HANIEH GOLIRAD

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    MimarlıkAkdeniz Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ İBRAHİM BAKIR

  4. Tez No

    190543

    A common foreign and security policy towards the caucasus: With special reference to some EU member states

    Kafkasya'ya yönelik bir ortak dışilişkiler ve güvenlik politikası: Bazı AB üye devletlerine özel atıf ile

    SANEM ÖZER

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2006

    Uluslararası İlişkilerMarmara Üniversitesi

    Avrupa Birliği Siyaseti ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı

    DOÇ.DR. ERHAN BÜYÜKAKINCI

  5. Tez No

    92717

    Eskişehir'in kuruluşu, gelişmesi ve fonksiyon alanları

    Başlık çevirisi yok

    SELAMİ AKKAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1999

    CoğrafyaGazi Üniversitesi

    Coğrafya ve Demografi Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ERSİN GÜNGÖRDÜ

Geri Dön