Otizmli çocukların göz kontağının artırılmasında kendini izleme stratejisi müdahale paketinin etkisinin göz izleme teknolojisi kullanılarak belirlenmesi
Determining the effectiveness of a self-monitoring intervention package in improving eye contact in children with using eye-tracking technology
- Tez No: 815443
- Danışmanlar: PROF. DR. ÇIĞIL AYKUT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Özel Eğitim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 120
Özet
Otizm spektrum bozukluğu (OSB) olan çocukların tanılanmasında sosyal iletişim becerilerindeki sınırlılıklar önemli bir kriterdir. Sosyal iletişim becerilerindeki sınırlılıklar çeşitlilik gösterirken, göz kontağı bu alandaki dikkat çeken davranışlardan biridir. Dolayısıyla, göz kontağını artırmaya yönelik çalışmalar büyük önem taşımaktadır. Bu kapsamda alanyazında bulunan araştırmalar incelenmiştir. Alanyazındaki müdahaleler ele alındığında kendini izleme stratejisi müdahale paketinin göz kontağının artırılmasına yönelik bir araştırma, mevcut literatür kapsamında ve bilgim doğrultusunda tespit edilememiştir. Bu nedenle yapılacak olan araştırmanın temellerinden birini bu eksiklik oluşturmaktadır. Kendini izleme stratejisi OSB olan çocuklarda yaygın bir şekilde kullanılan kendini yönetme stratejilerinden biridir. Akademik göreve katılım, görevle meşgul olma, problem davranışları önleme ve sosyal becerilerin geliştirilmesinde kullanılmaktadır. Yürütülen çalışmalarda göz kontağının ölçülmesinde video kayıtlarının en çok kullanılan araçlardan biri olması dikkat çeken noktalardan bir diğeridir. Ancak video kaydının bazı sınırlılıkları söz konusudur. Sınırlıklardan biri göz hareketlerinin saniyede birden çok hareket etme potansiyeline sahip olmasıdır. Bu durum gündelik hayatta göz hareketlerinin davranışsal olarak gözlemlenmesini sınırlandırmaktadır. Bu sınırlılıklardan dolayı araştırmacılar son yıllarda hassas, objektif ve ölçülüp değerlendirmesi yapılabilen göz izleme araştırmalarına yönelmişlerdir. Ancak OSB olan çocuklarda göz kontağını artırmak için yürütülen müdahalelerde giyilebilir göz izleme cihazının ölçme aracı olarak kullanımı mevcut literatür ve bilgim kapsamında tespit edilmemiştir. Bu nedenle yapılacak olan araştırmanın temellerinden bir diğeri de bu tespittir. Giyilebilir göz izleme cihazının ölçme aracı olarak kullanıldığı araştırmada tek denekli desenlerden denekler arası yoklama denemeli çoklu yoklama modeli ile kendini izleme stratejisi müdahale paketinin göz kontağının artırılmasındaki etkisi ele alınmıştır. Araştırma OSB olan üç öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Verilerin görsel analiz yoluyla değerlendirildiği çalışmada, kendini izleme stratejisi müdahale paketinin katılımcıların göz kontağı davranışlarının süresinde önemli düzeyde artış sağladığı belirlenmiştir. Bu öncü araştırmanın sonuçlarının genelleştirilebilirliğinin sağlanması için benzer çalışmaların daha büyük örneklem grupları ve çeşitli yaş aralıklarında tekrarlanması önemlidir. Böylelikle, kendini izleme stratejisinin göz kontağı davranışının üzerindeki etkililiği ve dış geçerliliği daha iyi değerlendirilebilir. Bununla birlikte çalışmada başarılı bir şekilde kullanılan giyilebilir göz izleme cihazının, otizmli çocukların göz kontağı davranışlarının değerlendirilmesinde daha yaygın olarak kullanılması önerilir. Bu cihazlar, doğal ortamlarda gerçek zamanlı göz hareketi verileri toplamaya olanak tanıyarak, etkili müdahaleler geliştirilmesine katkı sağlayabilir. Sonuç olarak, hem kendini izleme stratejisi müdahale paketi hem de giyilebilir göz izleme cihazı OSB olan çocukların göz kontağı davranışlarının artırılması için bir müdahale araştırmasında ilk kez kullanılmıştır. Bu kapsamda araştırmadan elde edilen bulgu ve deneyimlerin ileride yapılacak olan çalışmalarda araştırmacılara yol gösterici olması beklenmektedir.
Özet (Çeviri)
Limitations in social communication skills are an important criterion in the diagnosis of children with autism spectrum disorder (ASD). While limitations in social communication skills vary, eye contact is one of the most notable behaviors in this area. Therefore, studies aimed at improving eye contact are of great importance. In this regard, studies in the literature were reviewed. In reviewing the interventions, within the existing literature and to the best of my knowledge, no study could be identified in which the self-monitroing strategy intervention package was used to increase eye contact. For this reason, this deficiency provides one of the bases for the research to be conducted. Self-monitroing strategy is one of the most commonly used self-management strategy among children with ASD and is used to develop various academic and social skills. Video recordings are also one of the most commonly used tools for measuring eye contact in studies. However, there are some limitations to video recordings. One of these limitations is that eye movements can move several times per second. This limits the behavioral observation of eye movements in everyday life. Because of these limitations, researchers have turned to sensitive, objective, and measurable biomarker studies in recent years. One of the biomarkers used to assess the output of children with ASD is eye tracking. However, the use of wearable eye-tracking as a measurement tool in interventions to improve eye contact in children with ASD has not been determined within the current literature and to my knowledge. For this reason, one of the bases of the research to be conducted is this determination. To assess the effectiveness of self-monitoring strategy intervention package on increasing eye contact, a multiple probe design across subjects was used in the study using wearable eye-tracking as a measurement tool. The study examined the effect of the self-monitoring strategy intervention package on the duration of eye contact behavior in children with ASD. The study was conducted with three students had ASD. Results indicated that the self-monitoring strategy intervention package resulted in a significant increase in the duration of participants' eye contact behaviors. It is important to replicate similar studies with larger sample groups and different age groups to validate and generalize the findings of this groundbreaking research. In this way, the efficacy and external validity of the self-monitoring strategy for eye contact behavior can be better evaluated. Further, it is recommended that the wearable eye-tracking that was successfully used in this study be used more widely in the assessment of eye contact behavior in children with autism. Eye-tracking can contribute to the development of effective interventions by allowing the collection of eye movement data in real time in a natural environment. In summary, both the self-monitoring strategy intervention package and the wearable eye-tracking were used for the first time in an intervention study to improve eye contact behavior in children with ASD. In this regard, it is envisioned that the knowledge and experience gained from the study will guide researchers in future studies.
Benzer Tezler
- İlkokul birinci sınıf kaynaştırma öğrencisi otizmli bir çocuğun sınıf ortamına uyum sürecinin incelenmesi
A study on the adaptation process on a first grade inclusion students with autism in a primary classroom
CANAN GÜNEŞ AKGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSA KORKMAZ
- Tablet bilgisayar uygulamalarını kullanarak hazırlanmış etkinlik çizelgelerinin otizm spektrum bozukluğu gösteren bireylerin serbest zaman becerilerine etkisinin incelenmesi
Examining the effect of lesiure skills with prepared activity schedule by using tablet applications on individuals with autism spectrum disorders
ÜNVER DİREM
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAKAN SARI
- Otizmli çocukların sosyalleşmesinde eğitimin rolüne ilişkin veli ve öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi: Yalova örneği
Evaluation of parents' and teachers' views on the role of education in the socialization of children with autism: Yalova example
ŞEYDA DEMİR
Doktora
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimYalova ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSA ŞAHİN
- Otizmli çocukların anne sütü alım sürelerinin ve beslenme süreçlerinin erken tanı ile olan ilişkisinin incelenmesi
Investigation of the relation between the breast milk intake period and nourishment process in early diagnosis of children with autism.
DİLHAN ADIGÜZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimTrakya ÜniversitesiEngelli Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERAP TEVHİDE KARASALİHOĞLU
- Otizmli çocukların taklit edildiklerini anlamalarının ve görsel dikkat özelliklerinin tipik gelişim gösteren çocuklarla karşılaştırılması
Comparison of autistic children's imitation recognition and visual attention features with typically developing children
BESTE YAYGIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÖKHAN TÖRET