Geri Dön

Türkiye'de kadın-erken eşitliği ve resmi kurumsallaşma süreci

Gender equality and the institutionalization process at the state level in Turkey

  1. Tez No: 81694
  2. Yazar: SELMA ACUNER
  3. Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. CAHİT EMRE
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Kamu Yönetimi, Siyasal Bilimler, Public Administration, Political Science
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 1999
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Yönetim Bilimleri Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 393

Özet

388 ÖZET Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de kadın-erkek eşitliğinin devlet çatısı altında kurumsallaşma sürecini incelemek ve bu sürecin eşitlik politikaları oluşturma çabalarında ne derecede etkili olabileceği konusuna bir yorum getirebilmektir. Bu çerçevede, birinci bölümde, ulusal mekanizmaların başvurduğu Kalkınmada Kadın, Toplumsal Cinsiyet ve Kalkınma ile Kadın-Erkek Eşitliğini Ana Politikalara Yerleştirme Stratejisi gibi uluslararası yaklaşımları incelenmeye çalışılmıştır. Bu yaklaşımlar, tezde 'bütünleştirmeci' ve 'dönüştürmeci' yaklaşımlar başlıklarında sınıflandırılmış ve hükümet politikaları oluşturma sürecinde ne anlam ifade edebilecekleri görülmeye çalışılmıştır. Liberal feminizmden etkilendiği söylenebilecek Kalkınmada Kadın Yaklaşımının, var olan kurumları fazlaca sorgulamadan kadın odaklı politikalar aracılığıyla bütünleştirici çözümler sunduğu görülmektedir. Kökünü sosyalist feminizmden alan Toplumsal Cinsiyet ve Kalkınma yaklaşımı ise, devlet, aile, piyasa gibi kurumsal alanların ataerkil yapısını sorgulama niteliği ile dönüştürmeci bir anlayışı sunmaktadır. Ancak her iki yaklaşımın da analiz yöntemi olarak cinsiyete göre ayrımlaştırılmış iş gücünü analiz yöntemi olarak kullanıyor olmaları, esas olarak piyasanın verimliliğini sağlamak için devlet ile kadınların talepleri arasında bir uzlaşmayı sergilemelerine neden olmaktadır. İkinci bölümde incelenen fırsat eşitliği ve fırsat önceliği politikalarının da benzeri bir şekilde esas olarak kadınlara piyasanın talepleri doğrultusunda önlemler sunduğu anlaşılmaktadır. Kadın-erkek eşitliği politikaları oluşturmak için kurulan ulusal mekanizmalar ise hem uluslararası389 yaklaşımları hem de geleneksel eşitlik politikalarını kullanarak hükümetlere plan, program ve politika hazırlayıcı aracı kuruluşlar niteliği taşımaktadırlar. Bu doğrultuda, üçüncü bölümde, ulusal mekanizma kavramı ele alınmıştır. Dördüncü bölümde Cumhuriyet Türkiye'sinde genel anlamıyla kadın-erkek eşitliği süreci özetle ortaya koydulduktan sonra, beşinci bölümde, Türkiye'de kurulmuş ilk ulusal mekanizma olan Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğünün kuruluş aşamaları, örgüt kuramları çerçevesinde incelenilmiştir. Sembolik bir şekilde kurulan söz konusu Genel Müdürlüğün, kuruluşundan itibaren son derece kısıtlı kaynak ve personel ile varlık göstermeye çalıştığı ve teşkilat yasasının olmaması nedeniyle 'yasal boşluk' içinde faaliyet gösterdiği anlaşılmaktadır. Bütün bu zorlu koşullara rağmen, kurumun Türkiye'de kadın politikaları açısından azımsanmayacak kadar önemli kazanımlara yol açtığı görülmektedir. Ancak yapılan incelemelerin ortaya koyduğu en belirgin saptama, bir tek kurumla kadın- erkek eşitliği sürecinin kurumsallaşamayacağının açık bir şekilde ortaya çıkmasıdır. Özet olarak, Türkiye'de kurumların ataerkil yapılarını eşitlikçi bir biçimde dönüştürecek politikaların gerçekleştirilmesi için çok çeşitlilik arz eden bir ulusal yapılanmanın gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü kurulacak bu ulusal ağın önemli ancak sadece bir parçasını oluşturmaktadır. Bu çerçevede söz konusu kurum güçlendirilirken özellikle yerelleşme politikalarına ağırlık verilerek yerel yönetimlerde kadın birimlerinin kurulması önemli bir çözüm olarak görülmektedir. Ayrıca, Kadın-Erkek Eşitliğini Ana Politikalara Yerleştirme gibi stratejilerin ulusal mekanizmaların yanı sıra ilgili tüm kamu kurumlarınca kullanılması da kadın politikalarının kamu yönetiminin temel alanlarından biri olarak görülmesini sağlamak açısından yararlı olabileceği anlaşılmaktadır. Hepsinden de önemlisi, kadın-erkek eşitliği politikalarını hükümetlerin ve siyasal partilerin retorik bir anlayış çerçevesinden çıkararak, somut eylemlere dönüştürmesi için bu konuya devlet bütçesinden ayrılacak390 kaynakların 'sus payı' düzeyinden gerçekçi bir düzeye çıkarılmasının olmazsa olmaz koşul olduğu söylenebilir. Sonuçta, hem ulusal mekanizmaların etkin olabilmesi, hem de işlevsel bir kurumsallaşma sürecinin gerçekleştirilebilmesi için gerekli temel koşulun kadın örgütleri ile kurulacak organik bağ olduğu görülmektedir. Ancak, konformist yaklaşımları olan kadın kuruluşları ve sivil toplum örgütlerinin kurumsal alanları eşitlikçi bir biçimde dönüştürmeyi hedefleyen türden politikaları gerçekleştirme konusunda pek etkili olamayacağı da anlaşılmaktadır. Bu nedenle, taleplerini politikalar dönüştürme yönünde etkin çalışmalar yapan, çözümler üreten ve bu doğrultuda gündem oluşturarak hükümetler üzerinde baskı yaratabilen kadın örgütlerinin varlığı önemle ortaya çıkmaktadır. Kurumsal alanların ataerkil yapısını sorgulayarak yeniden-düzenleyici politikaları gerçekleştirmek ise ulusal mekanizmalar ile gündem-oluşturucu kadın örgütlerinin sıkı işbirliği ile yakından ilişkili olduğu görülmektedir.

Özet (Çeviri)

391 ABSTRACT A Study on Gender Equality and The Institutionallization Process at the State Level in Turkey The core of this thesis is to analyze the institutionalization process of gender equality at the state level in Turkey and to understand the role of this process in realizing equality policies. In this framework, international approaches to gender equality, such as: WID, GAD and Mainstreaming are discussed in the first chapter. Classifying these approaches as 'integrationist' and 'transformatory,' this thesis also makes an effort to analyze their potential effects on government policies. The WID approach which takes its roots from liberal understanding and liberal feminizm, seems to bring 'women focused' policy proposals without challenging the existing institutions. The GAD approach which is rooted from socialist feminizm, on the other hand, is classified as a 'transformatory' approach with its underlying conception of challenging the institutional spaces such as the state, market and the family. Nevertheless, since both approaches employ sexual division of labour as their method of analysis, they basically display a compromise between the state and women's demands in order to ensure the efficiency of the market. Accordingly, the equality of opportunity and positive dicrimination policies examined in the second chapter seem to propose measures for gender equality in line with the demands of the market. Women's national machineries established with the aim to prepare gender equality policies are instrumental mechanisms that make use of both traditional equality policies and international development approaches to prepare plans, programs and policies for governments. In this connection the concept of national machinery is summarized in the third chapter.392 Fourth chapter tries to expose the gender equality process in Turkey in the Republican period and following that the General Directorate on the Status and Problems of Women (DGSPW), the first women's national machinery in Turkey, is discussed in detail with references to organizational theories. This study puts forth that the Directorate which was established symbolically at the outset strives to function adequately with a limited budget and human resources. At present, the General Directorate tries to keep its legitimacy since the statutory decree and the authorization law on which the Directorate is based was annulled by the Constitutional Court. Despite these pressing conditions, the Institution was able to achieve considerable gains in regard to gender equality policies. The chapter concludes that a single women's machinery by itself is not sufficient enough to ensure a full scale institutionalization process of gender equality in any given country. In summary, the need to ensure a gender sensitive multi-structural system in order to transform the patriarchal fabric of institutions in Turkey becomes all the more apparent. DGSPW, constitutes only, but an important part of this multi-structural network. In this framework, establishing women's units in local goverments seems to be one of the most workable solutions. In addition, implementing gender mainstreaming strategy carries utmost importance to make gender equality policies one of the basic tenets of public policies and public administration. What this study very clearly shows is that, allocating adequate resources to such machineries is a sine qua non for achieving substantial gains in the field of gender equality. In a nutshell, one of the basic conclusions that emerges from this thesis is that civil society plays a vital role towards an effective national women's machinery. The organic relations between the women's organizations, women's movement, civil society and the national machinery is salient for the institutionalization of gender equality in Turkey, as elsewhere. On the other hand it must be borne in mind that collobaration with the conformist type of women's organizations will not be effective at all to transform and challenge

Benzer Tezler

  1. Tez No

    633195

    La reproduction des rapports sociaux de sexe dans L'organisation de Jeunesse de Cumhuriyet Halk Partisi

    Cumhuriyet Halk Partisi Gençlik Kolları'nda toplumsal cinsiyet ilişkilerinin yeniden üretimi

    AHMET KEREM YILMAZ

    Yüksek Lisans

    Fransızca

    Fransızca

    2020

    SosyolojiGalatasaray Üniversitesi

    Sosyoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. İPEK MERÇİL

  2. Tez No

    496077

    Reconsidering the negotiation among intersecting identities: LGBT+ Alevis in Istanbul

    Kesişen kimlikler arasındaki müzakereyi yeniden düşünmek: İstanbul'daki LGBT+ Aleviler

    ALİ YILDIRIM

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2018

    Antropolojiİstanbul Bilgi Üniversitesi

    Kültürel İncelemeler Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BÜLENT BİLMEZ

  3. Tez No

    879215

    Yerel yönetimlerde kadının siyasal hayata katılımı: 2014-2019 seçimleri Bilecik ili örneği

    Participation of women in political life in local goverment: 2014-2019 elections Bilecik province example

    YAĞMUR BİŞGİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Kamu YönetimiKütahya Dumlupınar Üniversitesi

    Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MURAT YAMAN

  4. Tez No

    582547

    Ulus Gazetesi'nin 1938 yılındaki haftalık kadın sayfalarında kadının temsili

    Women's representation of the Ulus Newspaper weekly women's papers in 1938

    ŞEMS ŞEYMA AÇIKAY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    GazetecilikGazi Üniversitesi

    Gazetecilik Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MEHMET CAN DOĞAN

  5. Tez No

    680163

    Feminist güvenlik perspektifinden Türkiye'de kadına yönelik şiddet: Uygulama ve mekanizmalar

    Violence against women in Turkey from a feminist security perspective: Practice and mechanisms

    HATİCE TATAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Uluslararası İlişkilerKahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi

    Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TOĞRUL İSMAYIL

Geri Dön