Geri Dön

Türk tarımının kapitalizme geçiş sürecinin incelenmesi: Teknoloji merkezli bir deneme

A Research of transition process to capitalism in Turkish agriculture: An essay centered on technology

  1. Tez No: 81952
  2. Yazar: ÖZGÜR TEOMAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. AHMET ŞAHİNÖZ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Ekonomi, Economics
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 1999
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 251

Özet

ÖZET Bu çalışmanın temel amacı, Türk tarımında kapitalist gelişim sürecinin, teknoloji faktörü temel alınarak incelenmesidir. Bu amaca yönelik olarak, kapitalist üretim biçiminin koşullarının, Türkiye'de geçmişte ve günümüzde egemenlik kurmasını geciktiren veya yayılmasına engel teşkil eden durumların varlığı araştırılmıştır. Geçmişe dönük olarak yapılan değerlendirme, günümüzün tarımsal üretim ve verimlilik düzeyleri bakımından gelişmiş ülkelerinin geçmişteki deneyimleri ile Osmanlı tarımsal geçmişinin incelenmesine yönelik olarak yürütülmüştür. Böylece Türk tarımında günümüzde geçerli olan, kapitalist üretim ve bölüşüm ilişkilerinin egemenliği altında, küçük ve verimliliği düşük işletmelerin ağırlıkta olduğu mülkiyet ve üretici yapısının sebepleri geçmişte aranmıştır. Türkiye tarımı ile ilgili değerlendirmeler ise dönemlere ayrılarak yürütülmüştür. Buna göre öncelikle tarımdaki düşük verimlilik ve geri teknoloji düzeylerine bağlı olarak, 1923- 1950 arasındaki yıllar boyunca geçimlik üretimi zorunlu kılan şartlar ortaya konulmuştur. Üretim düzeyinin yükseltilemediği koşullarda tarımsal artığın elde edilip, ulaşım yetersizliğine bağlı olarak piyasaya sunulmasındaki güçlük, geçimlik üretimi zorunlu kılan etken olarak saptanmıştır. 1950-1960 dönemi, Türk tarımında kapitalist üretimin koşullarının oluşması ve yaygınlık kazanmaya başlaması açısından, gerçek anlamda yapısal dönüşümü simgeleyen bir dönem olarak kabul edilmiştir. Üretici birimler arasında özel mülkiyetin toplumsal norm bazında kabulünün pekiştiği ve piyasaya yönelik meta üretiminin yaygınlaştığı bu dönemde, tarımsal üretim teknolojisinde ve ulaşım ağında devlet tarafından gerçekleştirilen değişiklikler, kapitalist üretim biçiminin koşullarının yaratılmasında dönüştürücü değişken olarak kabul edilmiştir. Çayır ve mera arazilerinin devletin hukuki bazdaki esnek yaklaşımından yararlanılarak kullanıma açılması ise dönüşümü destekleyici değişken olarak değerlendirilmiştir.Ill Çalışmanın 1960-1998 aralığını kapsayan dönemi ise temel olarak kapitalist üretim biçiminin koşullan altında Türkiye'de küçük meta üretiminin yaşam koşullarına etki eden faktörlerin irdelenmesine yönelik olarak hazırlanmıştır. Zira tarımda ücret karşılığı çalışmaya başlama gibi kapitalist tarzdaki üretim ilişkileri gelişme gösterirken, küçük ölçekli aile işletmelerinin sayısı artmaktadır. Paradoksal gibi görünen bu durumun analizi, çalışmanın teorik düzeydeki katkısına işaret etmektedir. Buna göre Türkiye'de toprak yoğunlaşması yoluyla büyük toprakların ele geçirilmesi yöntemi tarımın kapitalistleşmesi açısından geçerli değildir. Ancak kapitalist sermaye, sanayici, tüccar, tefeci gibi toplumsal kimlikler altında metaların değişimi yoluyla denetimi ele geçirme çabasını sürdürmektedir. Sayıları giderek artan küçük meta üreticilerinin, artan kapitalist üretim ve bölüşüm ilişkilerine karşın, üretime devam edebilme koşullarının ortaya konulması ise çalışmanın bir diğer katkısını oluşturmaktadır. Küçük meta üreticilerinin direnç mekanizmaları olarak da isimlendirilebilecek olan bu koşullar, iki ana başlık altında toplanmıştır: hane halkının üretime yüklediği emek miktarının artırılması ile tarım ve tarım dışında ücret karşılığı çalışmaya başlama. Bunlardan tarımda ücret karşılığı çalışmaya başlama genellikle tarımsal üretimin toprağa olan bağımlılığının teknolojik gelişmelerle azaltılabildiği üretim faaliyetlerinde yoğunlaşmıştır. Bu nedenle teknolojik gelişmeler tarımda bir yandan ücretli emek kullanımını uyarırken, diğer yandan veri toprak miktarı üzerinde sermaye yoğunluğunu artırmaktadır. Tarım dışı çoklu işlerde çalışmaya yönelme ise kapitalist üretim biçiminin kır-kent etkileşimi çerçevesinde küçük meta üreticisine sunduğu proleterleşme olanağının değerlendirilmesine bağlı bir olgu olarak gözükmektedir. Sonuç olarak çalışma, Türk tarımında“kapitalistsiz kapitalizm nasıl oluyor da süregelebiliyor?”sorusunu cevaplamaya yönelik kapsamlı bir çaba olarak değerlendirilebilir.

Özet (Çeviri)

SUMMARY The aim of this study is to investigate the process of capitalist development in Turkish agriculture, taking the technological factor as the basic factor. The conditions of the capitalist mode of production, existence of the situations which either delay or prevent the expansion of it establishing its hegemony in the past and present Turkey, is explored. The evaluation of the past is done with the aim of comparing the other countries past experiences with the agricultural background of the Ottomans, keeping in mind the present day agricultural production and productivity levels. Thus, the causes of the ownership and production structure where the small and low productivity enterprises predominantly exist under the hegemony of the capitalist production and distrubition relations that are valid in the present day Turkish agriculture, are sought in the past. The evaluations with regard to the Turkish agriculture is done according to the periods. In accordance with that, the conditions which necessitate the subsistence level production between the years 1923-1950, depending primarily on the low level of agricultural productivity and the backward technological levels are presented. It is found that the causal factor of the subsistence level production is the diffuculty in realisation of the agricultural surplus under the conditions where the production levels can not be increased and diffuculty in its presentation to the market due to the insufficient transportation conditions. The period between 1950 and 1960 in Turkey is accepted as a period that symbolises the real structural transformation with respect to the creation and expansion of the conditions of capitalist production in Turkish agriculture. The changes that were realised by the state in agricultural production technology and the transportation network in this period during which the private property among the productive units was firmly accepted as a public norm and commodity production for the market has spread, were accepted as the transforming factor in the creation of the conditions of capitalist mode of creation. The opening up of fields of pastures andmeadows to agriculture, taking the benefit of the flexible legal attitude of the state, was accepted as a supporting variable for this transformation. The period of the study which covers the years 1960-1998 was basically prepared to discuss the factors that influenced the living conditions of the simple commodity production in Turkey under the conditions of the capitalist mode of production. Because, as the production relations in the capitalist mode as beginning of waged labour develops, the number of the small scale family enterprises increase in number. The analysis of this seemingly paradoxical situation, points to the contribution on the theoretical level of this study. Accordingly, the method of capturing big land by way of concentration of land in Turkey is not valid when we take care about the capitalization of agriculture. On the other hand, the capitalist capital, continues to pursue its aim to take over the control, through the commodity change under the disguise of the social identities such as the industrialist, the tradesman, the usurer. Another contribution made by this study is to put forward the conditions under which the steadily increasing number of small commodity producers keep up production, despite the ever increasing capitalist production and redistribution relations. These conditions which may also be called as the mechanisms of resistance of the small commodity producers are grouped under two main headings: The increase in the amount of labour that is put into production by the household; the beginnig of work for wage in and outside the agriculture. Working for wage in the agriculture has usually been concentrated in those production activities where the dependency of the agricultural production to soil could be reduced with the technological developments. Therefore, the technological developments call on the one hand for the usage of waged labour in agriculture, and increases on the other land the density of capital on a given amount of land. It seems that the turning towards the non agricultural multi businesses is a phenomenon that is dependent onVI the evaluation of the opportunity to proletarians to the small commodity producer within the framework of the urban-rural interaction. Consequently, this study may be regarded as a comprehensive effort aiming to answer the question: How can the“capitalism without capitalists”is going on in Turkish agriculture?.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    863840

    8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın siyasi biyografisi

    8th President Turgut Özal's political biography

    SAMİ ORÇUN ERSAY

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Siyasal BilimlerGalatasaray Üniversitesi

    Siyaset Bilimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HÜSEYİN ÖZGÜR ADADAĞ

  2. Tez No

    53200

    Liberal düşüncenin gelişiminde iktisat politikasının evrimi ve Türk örneği

    The Evolution of economic policy in the development of liberal thought and the Turkish case

    KIVANÇ ACAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1996

    Ekonomiİstanbul Üniversitesi

    DOÇ.DR. YUSUF TUNA

  3. Tez No

    399895

    A critical assessment of Turkey's migration regime: Securitization versus human rights?

    Türkiye'nin göç rejiminin eleştirel bir değerlendirmesi: Güvenlikleştirmeye karşı insan hakları?

    KÜBRA AYDINLI

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2015

    Siyasal BilimlerOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Avrupa Çalışmaları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. OSMAN GALİP YALMAN

  4. Tez No

    155504

    Türk-Anglo-Amerikan Postası: Türkiye'de Amerikan imajının pazarlanması

    Turkish-Anglo-American Post: The advertisement of American image in Turkey

    AYLİN YALÇIN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    Amerikan Kültürü ve EdebiyatıEge Üniversitesi

    Amerikan Kültürü ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. AYŞE LAHUR KIRTUNÇ

  5. Tez No

    846924

    The path to food crisis: Capitalist articulation of Turkish agriculture and local agricultural reforms

    Gıda krizine giden yol: Türk tarımının kapitalist eklemlenmesi ve yerel tarım reformları

    ÖZGE ÖZYURT

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    Siyasal Bilimlerİstanbul Bilgi Üniversitesi

    Uluslararası Politik Ekonomi Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AYŞE EVREN HOŞGÖR ÇİMEN

Geri Dön