Annelerin ebeveynlik stillerinin kuşaklararası aktarımının incelenmesi: Kişiliğin aracılık etkisi
Examining the intergenerational transmission of parenting styles of mothers: The mediating effect of personality
- Tez No: 821070
- Danışmanlar: PROF. DR. FERDA AYSAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 258
Özet
Bu çalışmanın amacı annelerin ebeveynlik stillerinin kuşaklararası aktarımında anne ve anneanne kişiliğinin aracılık etkisini incelemektir. Bu genel amaç doğrultusunda öncelikle anne ve anneannelerin algıladığı ve uyguladığı ebeveynlik stillerini ölçen Anneler için Algılanan ve Uygulanan Ebeveynlik Stilleri Ölçeği (AAUESÖ) geliştirilmiştir. Ardından annenin algıladığı ve uyguladığı ve anneannenin algıladığı ve uyguladığı ebeveynlik stilleri arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Son olarak bu ilişkilerde anne ve anneannenin kişiliğinin aracılık etkisi incelenmiştir. Dolayısıyla bu çalışma iki aşamadan oluşacak şekilde tasarlanmıştır. Birinci aşamada AAUESÖ geliştirilmiştir. İkinci çalışmada annelerin ebeveynlik stillerinin kuşaklararası aktarımında kişiliğin aracılık etkisi incelenmiştir. Birinci aşama nitel ve nicel olmak üzere iki farklı çalışmanın gerçekleştirildiği bir karma yöntem araştırmasıdır. Çalışmanın ikinci aşaması (esas çalışma) nicel bir çalışmadır. Bu aşamada nicel araştırma modellerinden betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Birinci aşamanın nitel çalışması 22 anne, nicel çalışması üç farklı örneklemden oluşan 726 anne üzerinden gerçekleştirilmiştir. İkinci aşamada esas çalışma 214 anne ve 214 anneanne üzerinden gerçekleştirilmiştir. Birinci aşamanın nitel çalışmasında veri toplama aracı olarak 36 sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu ve Kişisel Bilgi Formu, nicel çalışmasında AAUESÖ ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Esas çalışmada AAUESÖ, Büyük Beş-50 Kişilik Testi (B5KT-50-Tr) ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Birinci aşamanın nitel çalışmasında annelerin hem algıladıkları hem de uyguladıkları ebeveynlik stillerinin zorba anne, var ama yok anne, zor anne, Hızır anne, şefkatli anne, öğretmen anne, köprü anne, duygudaş-arkadaş anne ve kafası karışık anne olmak üzere dokuz alt temadan oluştuğu saptanmıştır. Birinci aşamanın nicel çalışması sonuçları AAUESÖ'nün geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğunu göstermektedir. Esas çalışmanın sonuçları ebeveynlik stillerinin kuşaklararasında aktarılabileceğini göstermektedir. Ayrıca bu aktarımda anne ve anneanne kişiliğinin aracılık etkisine sahip olduğunu gösteren sonuçlar elde edilmiştir. Son olarak elde edilen bulgular literatür çerçevesinde tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the mediating effect of mothers' and grandmothers' personalities on the intergenerational transmission of mothers' parenting styles. In line with this general purpose, firstly, the Perceived and Applied Parenting Styles Scale for Mothers (PAPSSM), which measures the parenting styles perceived and applied by mothers and grandmothers, was developed. Secondly, the relationships between the parenting styles perceived and practiced by the mother and the parenting styles perceived and practiced by the grandmother were examined. Finally, the mediating effect of the mothers' and grandmothers' personalities on these relationships was examined. Therefore, this study was designed to consist of two phases. In the first phase of the study, the PAPSSM was developed. In the second phase of the study, the mediating effect of personality on the intergenerational transmission of mothers' parenting styles was examined. In the first phase of the study, the mixed methods research which combines elements of qualitative and quantitative research, were conducted. In the second phase of the study (the main study) quantitative research method was used. At this stage, the descriptive model, which is one of the quantitative research models was used. The qualitative study of the first phase was conducted on 22 mothers and the quantitative study was conducted on a total of 726 mothers consisting of three different samples. In the second phase (the main study), the study was conducted on 214 mothers and 214 grandmothers. In the qualitative study of the first phase, data was collected through the use of a semi-structured interview form consisting of 36 questions and a Personal Information Form (PIF), while in the quantitative study, the PAPSSM and Personal Information Form (PIF) were used. The PAPSSM, Big Five-50 Personality Test (B5KT-50-Tr) and Personal Information Form (PIF) were used in the main study. Through the use of the qualitative study conducted in the first phase of the study, it was found out that both perceived and practiced parenting styles of the mothers consisted of nine sub-themes: Bullying mother, present but absent mother, tough mother, Hızır mother, compassionate mother, teacher mother, bridge mother, sympathizing-friend mother, and confused mother. The results of the quantitative study of the first phase show that the PAPSSM is a valid and a reliable scale. The results of the main study show that parenting styles can be transmitted across generations. In addition, the results show that the personalities of the mother and the grandmother have a mediating effect in this transmission process. Finally, the findings were discussed within the framework of the literature and recommendations regarding the future studies and the practices of parenting styles were given.
Benzer Tezler
- Intergenerational transmission of maternal war-related trauma experiences to their offspring's well-being among Turkish Cypriots: Mediator role of parenting styles
Kıbrıslı Türk annelerin savaşla ilgili travma deneyimlerinin çocuklarının iyilik-hallerine kuşaklararası aktarımı: Ebeveynlik stillerinin aracı rolü
NURTEN ÖZÜORÇUN KÜÇÜKERTAN
Doktora
İngilizce
2013
PsikolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. A. NURAY KARANCI
- The relationship between mothers' parenting styles and emotion understanding of children through the mediator role of children's perceived parenting styles of their mothers
Annelerin ebeveyn stilleri ve çocukların duygu anlama kabiliyetleri arasındaki ilişkide çocuk tarafından algılanan ebeveyn stillerinin aracı rolü
ARZU ÇALIŞKAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
PsikolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BAŞAK ŞAHİN ACAR
- The relationship between parenting styles of mothers and emotion regulation skills of children
Annelerin ebeveynlik stilleri ile çocukların duygu düzenleme becerileri arasındaki ilişki
LEMAN İŞBİTİREN
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Eğitim ve ÖğretimBoğaziçi ÜniversitesiOkul Öncesi Eğitimi Bilim Dalı
DOÇ. DR. MİNE GÖL GÜVEN
- Annelerin çocuk yetiştirme tutumları ile çocukların duygusal ve davranışsal sorunları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examining the relationship between child raising attitudes of mothers and the emotional and behavioral problems of children
GÜLDEN ORHAN TOPCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Psikolojiİstanbul Okan ÜniversitesiÇocuk Gelişimi ve Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MAKBULE MEZİYET ARI
- School-aged children's experience and expression of shame and guilt: The role of age, gender, context, parenting and socioeconomic status
Okul çağındaki çocukların utanma ve suçluluk duygusu deneyimi ve ifadesi: Yaş, cinsiyet, bağlam, ebeveynlik stilleri ve sosyoekonomik statünün rolü
ŞULE PALA SAĞLAM
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
PsikolojiBoğaziçi ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FEYZA ÇORAPÇI