Geri Dön

EBÜ'L-LEYS es-SEMERKANDÎ'NİN HADİS ANLAMA VE DEĞERLENDİRME YÖNTEMİ

The Method of Abu'l-Layth as-Samarkandî for Understanding and Evaluating the Hadith.

  1. Tez No: 821825
  2. Yazar: HEDİYE GÜLTEKİN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. TALAT SAKALLI
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Din, Religion
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 326

Özet

ÖZET Ebü'l-Leys Semerkandî (v. 373/983) Horasan-Mâverâünnehir bölgesinde yaşamış, daha çok fıkıh ilminde tebarüz ve temeyyüz etmiş, meşhur bir Hanefî fakihi, çok yönlü velut bir âlimdir. Her biri Hanefî mezhebi edebiyatının alt dallarında kurucu metin sayılabilecek fıkıh eserlerinin yanı sıra, rivayete dayalı bir tefsiri ile mev'iza türü eserleri de vardır. Bu eserlerinde kelâmî görüşlerini de ortaya koymuş aynı zamanda bir sufi olarak meşhur olmuştur. Temel İslâm ilimlerinin hemen her alanında eser vermiş bir âlim olarak Ebü'l-Leys'in hadis ilimlerinden müstağni olduğu düşünülemez. Eserlerini büyük ölçüde merfû ve mevkûf hadislerle oluşturmuştur. Nevâzil ve hilâfiyat edebiyatının ilk örneklerinden sayılan fıkıh eserlerinde, Hanefî ulemasının hadislere dayanan görüşlerini aktarmıştır. Mâverâünnehirli fakihlerden olan Ebü'l-Leys'in ilmî metodu, ehl-i re'yin metodudur. Onun eserlerini hadis ilimleri açısından değerlendirmek, adına ilk zamanlarda ehl-i re'y denilen Hanefî ekolün IV. yüzyılda hadis ilimlerine ve sünnete bakışını tespit etmeye bir nebze yardımcı olacaktır. Zira onun eserleri ve üslubu, bu mezhebin içinde ehl-i hadise yakın bir damarın olduğunu da ispat eder niteliktedir. Ebü'l-Leys, Horasan-Mâverâünnehir Hanefîliği'nin Irak Hanefîliği'nden ayrıştığı, kendisine bir yol aradığı, yeni arayışların ve güncel ifadeyle kafa karışıklıklarının olduğu bir dönemde yaşamış ve eserler vermiştir. Bir yandan yeni Müslüman olan soydaşlarına basit, anlaşılması ve uygulanması kolay, pratik bilgiler verirken, bir yandan da fıkhî kuralları içinde yaşadığı topluma uyarlama gayesi gütmüştür. Tavsiye ettiği zühd yaşantısını ve toplumun ihtiyacı olarak gördüğü ahlakî kuralları sabit naslara oturtmak ve bu kuralları hurafe ve bidatlerden arındırmak gayreti taşımıştır. Bunun için de hadislere, ahbâr ve âsâra başvurmuş, bu arada gerek hadis ile ilgili bazı usul kuralları ortaya koymaya çalışmıştır. Bu çalışma onun tefsiri, mev'iza ve fıkıh eserlerinin üzerinden sünnete, hadise ve hadis ilimlerine yaklaşımını tespit etmek üzere yapılmıştır.

Özet (Çeviri)

ABSTRACT Abu'l Layth as-Samarkandee (d. 373/983) is a famous Hanafi jurist, versatile and prolific scholar, who lived in the Khorasan-Transoxiana region and excelled in the science of fiqh. In addition to fiqh works, each of which can be considered as the founding text in its own field, there are also narration-based tafsir and mev'iza works. In these works, he also revealed theological views and at the same time became famous as a Sufi. As a scholar who has written works in almost every field of basic Islamic sciences, it cannot be thought that Abu'l-Leys is independent of hadith sciences. He composed his works mostly with merfû and mewkuf hadiths and news. He conveyed the views of Hanafi scholars based on hadiths in fiqh works, which are considered as one of the first examples of Nevâzil and Khilafiyat literature. The scientific method of Ebü'l-Leys, one of the jurists from Transoxiana, is the method of the ahl-i re's. Evaluating his works in terms of the sciences of hadith is to evaluate the IV. It will help to determine his view of the hadith sciences and the sunnah as a proof in the 19th century. His works and style prove that there is a vein close to the people of hadith in this madhhab. Abu'l Layth, lived and produced works in a period when Khorasan-Transoxiana Hanafism diverged from Iraqi Hanafism, sought a way for himself, new searches and relative confusion. On the one hand, he aimed to update the fiqh rules while giving simple, easy-to-understand and practical information to his fellow Muslims. It aims to establish the life of asceticism that it recommends and encourages, and the moral rules that it sees as the need of the society, in fixed texts and to purify these rules from superstition and innovations. For this, he applied to hadiths, ahbar and asar, while he determined some procedural rules related to both hadith and sunnah. This study was carried out to determine his approach to sunnah, hadith and hadith sciences through his works.

Benzer Tezler

  1. Belâgat ilminde ʿAlâka ve Mahmûd el-Antâkî'nin Risâletü'l-istiʿâre adlı eseri

    Alāqa in the science of rhetoric and Mahmūd al-Antāqī's work titled Rīsālat al-İstiāra

    AHMET ŞANVERDİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    DinÇukurova Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSA ALP

  2. Ebu'l-Leys es-Semerkandi'nin Bustânu'l-Arifîn adli eserindeki mevkuf rivayetlerin değerlendirilmesi

    The analysis of mawquf narration in Bustanu'l-Arifin of Ebu'l-Leys es-Semerkandi

    HALİL KAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    DinMarmara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. HASAN CİRİT

  3. Ebü'l-Leys es-Semerkandî'nin tefsirinde İsrâiliyat

    Israiliyyat in the commentary of Ebü'l-Leys es-Semerkandi

    HABİBE ÇELİK YILMAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Dinİstanbul 29 Mayıs Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET TAHA BOYALIK

  4. Ebu'l-Leys es-Semerkandî ve Tenbîhu'l-Gâfilîn adlı eserindeki hadislerin tahrici ve tahlili

    Abu al-Lays al-Samarqandi and analysis of the hadith in his book Tanbih al-Ghafilin

    HEDİYE ŞAHİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    DinÇukurova Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUHAMMET YILMAZ

  5. Ebu'l-Leys es-Semerkandi'nin hayatı ve Bustanü'l-Arifin adlı eserindeki merfu hadislerin tahrici

    Başlık çevirisi yok

    İBRAHİM AKTAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1999

    DinKaradeniz Teknik Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. S. KEMAL SANDIKÇI