Geri Dön

Türkiye'de olumsuz dışsallıklar yaratan ürünler üzerinde özel tüketim vergilerinin etkilerinin davranışsal iktisat perspektifinde incelenmesi

An analysis of effects of excise taxes on products which create negative externalities from the perspective of behavioral economics in Turkey

  1. Tez No: 823629
  2. Yazar: GİZEM ZEREN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. FİLİZ GİRAY
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Maliye, Finance
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Bursa Uludağ Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Maliye Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Maliye Teorisi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 311

Özet

Kamu ekonomisinin en temel konularından biri olumsuz dışsallıklardır. Olumsuz dışsallıklar ekonomik büyüme, kaynak dağılımı ve refah üzerinde negatif etkilere yol açmaktadır. Piyasa temelli mekanizmalar dışsallıkları içselleştirmede yetersiz kalmaktadır. Dolayısıyla olumsuz dışsallıkları ortadan kaldırmak ya da azaltmak için devlet müdahalesi gerekmektedir. Dışsallıkları içselleştirmek amacıyla devletin kullandığı en önemli araç vergidir. Verginin bu işlevlerini daha etkin hale getirmek için günümüzde vergiler davranışsal iktisat perspektifinden incelenmeye başlanmıştır. Olumsuz dışsallıklar yaratan ürünler arasında alkollü içecekler, tütün ürünleri ile gazlı ve şekerli içecekler gösterilebilir. Bu ürünlere odaklanan vergi özel tüketim vergisidir. Özel tüketim vergisi, olumsuz dışsallıklar yaratan ürünlerin tüketimini sınırlamaya yardımcı olmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de alkollü içecekler, tütün ürünleri ile gazlı ve şekerli içeceklerden alınan özel tüketim vergilerinin olumsuz dışsallıklar üzerindeki etkilerini davranışsal iktisat perspektifinden analiz etmektir. Bireylerin vergiye karşı tutum ve davranışlarını ölçmede kullanılan en yaygın ve etkin araç anket yöntemidir. Bu çalışmada İBBS Düzey 1 Bölgeleri kapsamında, Türkiye'de yaşayan 18 yaş ve üstü 2062 kişiye anket uygulanmıştır. Çalışmanın analiz bölümünde faktör analizi ve yapısal eşitlik modelinden faydalanılmıştır. Yapılan analiz sonucunda alkollü içecekler, sigara ile gazlı ve şekerli içeceklerden alınan özel tüketim vergilerinin olumsuz dışsallıklar üzerinde negatif etkileri olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Özet (Çeviri)

One of the most fundamental issues of public economy is negative externalities. Negative externalities cause negative effects on economic growth, resource allocation and welfare. Market-based mechanisms fail to internalize externalities. Therefore, state intervention is required to eliminate or reduce negative externalities. The most important tool used by the state to internalize externalities is tax. In order to make the functions of tax more effective, taxes have begun to be examined from the perspective of behavioral economics. Among the products that create negative externalities, alcoholic beverages, tobacco products and carbonated (fizzy) and sugary drinks can be shown. The tax that focuses on these products is the excise tax. The excise tax helps to limit the consumption of products that create negative externalities. The aim of this study is to analyze the effect of excise taxes on alcoholic beverages, tobacco products and carbonated and sugary beverages on negative externalities in Turkey, from a behavioral economics perspective. The most common and effective tool used to measure the attitudes and behaviors of individuals towards taxation is the survey method. In this study, a questionnaire was applied to 2062 people aged 18 and over living in Turkey within the scope of NUTS Level 1 Regions. In the analysis part of the study, factor analysis and structural equation modeling were used. As a result of the analysis, it is concluded that excise taxes on alcoholic beverages, cigarettes and carbonated and sugary beverages have negative effects on negative externalities.

Benzer Tezler

  1. Küresel ölçekte dışsallık yaratan sera gazlarını azaltmaya yönelik uluslararası anlaşmalar ve uygulanan çevre vergileri

    International agreements and implemented environmental taxes for reducing greenhouse gases that create externalities on a global scale

    ONUR PİRİNÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Kamu YönetimiKütahya Dumlupınar Üniversitesi

    Maliye Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BERNA HIZARCI BEŞER

  2. Türkiye'de eğitimin suçla ilgili dışsallıkları (1980-1999 dönemini kapsayan ilişki ve maliyet analizi)

    The Externalities of education affiliated with crime in Turkey (Analysis of corelation and cost for the 1980-1999 period)

    MEHMET TEKÇİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2001

    Eğitim ve ÖğretimAnkara Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. HASAN HÜSEYİN AKSOY

  3. Searching for the impact of network connectivity on borrowing performance: The case of Turkey

    Ağ bağlantısının ikincil şehirlerin performansına etkisinin araştırılması: Türkiye örneği

    EĞİNÇ SİMAY ERTÜRK

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. EMİNE FERHAN GEZİCİ KORTEN

  4. Uzaktan çalışmanın konut hareketliliğine etkisi: İstanbul- Kocaeli- Tekirdağ kent bölgesi örneği

    The effect of remote working on residential mobility: The case of İstanbul- Kocaeli - Tekirdağ city region

    HATİCE NUR GÜMÜŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HATİCE AYATAÇ

    DOÇ. DR. MUHAMMED ZİYA PAKÖZ

  5. A stress testıng framework for the Turkısh bankıng sector: an augmented approach

    Türk bankacılık sektörü için bir stres testi çerçevesi: Bir genişletilmiş yaklaşım

    BAHADIR ÇAKMAK

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2014

    BankacılıkOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    İktisat Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NADİR ÖCAL