Türkiye'de olumsuz dışsallıklar yaratan ürünler üzerinde özel tüketim vergilerinin etkilerinin davranışsal iktisat perspektifinde incelenmesi
An analysis of effects of excise taxes on products which create negative externalities from the perspective of behavioral economics in Turkey
- Tez No: 823629
- Danışmanlar: PROF. DR. FİLİZ GİRAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Maliye, Finance
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bursa Uludağ Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Maliye Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Maliye Teorisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 311
Özet
Kamu ekonomisinin en temel konularından biri olumsuz dışsallıklardır. Olumsuz dışsallıklar ekonomik büyüme, kaynak dağılımı ve refah üzerinde negatif etkilere yol açmaktadır. Piyasa temelli mekanizmalar dışsallıkları içselleştirmede yetersiz kalmaktadır. Dolayısıyla olumsuz dışsallıkları ortadan kaldırmak ya da azaltmak için devlet müdahalesi gerekmektedir. Dışsallıkları içselleştirmek amacıyla devletin kullandığı en önemli araç vergidir. Verginin bu işlevlerini daha etkin hale getirmek için günümüzde vergiler davranışsal iktisat perspektifinden incelenmeye başlanmıştır. Olumsuz dışsallıklar yaratan ürünler arasında alkollü içecekler, tütün ürünleri ile gazlı ve şekerli içecekler gösterilebilir. Bu ürünlere odaklanan vergi özel tüketim vergisidir. Özel tüketim vergisi, olumsuz dışsallıklar yaratan ürünlerin tüketimini sınırlamaya yardımcı olmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de alkollü içecekler, tütün ürünleri ile gazlı ve şekerli içeceklerden alınan özel tüketim vergilerinin olumsuz dışsallıklar üzerindeki etkilerini davranışsal iktisat perspektifinden analiz etmektir. Bireylerin vergiye karşı tutum ve davranışlarını ölçmede kullanılan en yaygın ve etkin araç anket yöntemidir. Bu çalışmada İBBS Düzey 1 Bölgeleri kapsamında, Türkiye'de yaşayan 18 yaş ve üstü 2062 kişiye anket uygulanmıştır. Çalışmanın analiz bölümünde faktör analizi ve yapısal eşitlik modelinden faydalanılmıştır. Yapılan analiz sonucunda alkollü içecekler, sigara ile gazlı ve şekerli içeceklerden alınan özel tüketim vergilerinin olumsuz dışsallıklar üzerinde negatif etkileri olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
One of the most fundamental issues of public economy is negative externalities. Negative externalities cause negative effects on economic growth, resource allocation and welfare. Market-based mechanisms fail to internalize externalities. Therefore, state intervention is required to eliminate or reduce negative externalities. The most important tool used by the state to internalize externalities is tax. In order to make the functions of tax more effective, taxes have begun to be examined from the perspective of behavioral economics. Among the products that create negative externalities, alcoholic beverages, tobacco products and carbonated (fizzy) and sugary drinks can be shown. The tax that focuses on these products is the excise tax. The excise tax helps to limit the consumption of products that create negative externalities. The aim of this study is to analyze the effect of excise taxes on alcoholic beverages, tobacco products and carbonated and sugary beverages on negative externalities in Turkey, from a behavioral economics perspective. The most common and effective tool used to measure the attitudes and behaviors of individuals towards taxation is the survey method. In this study, a questionnaire was applied to 2062 people aged 18 and over living in Turkey within the scope of NUTS Level 1 Regions. In the analysis part of the study, factor analysis and structural equation modeling were used. As a result of the analysis, it is concluded that excise taxes on alcoholic beverages, cigarettes and carbonated and sugary beverages have negative effects on negative externalities.
Benzer Tezler
- Küresel ölçekte dışsallık yaratan sera gazlarını azaltmaya yönelik uluslararası anlaşmalar ve uygulanan çevre vergileri
International agreements and implemented environmental taxes for reducing greenhouse gases that create externalities on a global scale
ONUR PİRİNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Kamu YönetimiKütahya Dumlupınar ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BERNA HIZARCI BEŞER
- Türkiye'de eğitimin suçla ilgili dışsallıkları (1980-1999 dönemini kapsayan ilişki ve maliyet analizi)
The Externalities of education affiliated with crime in Turkey (Analysis of corelation and cost for the 1980-1999 period)
MEHMET TEKÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HASAN HÜSEYİN AKSOY
- Searching for the impact of network connectivity on borrowing performance: The case of Turkey
Ağ bağlantısının ikincil şehirlerin performansına etkisinin araştırılması: Türkiye örneği
EĞİNÇ SİMAY ERTÜRK
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE FERHAN GEZİCİ KORTEN
- Uzaktan çalışmanın konut hareketliliğine etkisi: İstanbul- Kocaeli- Tekirdağ kent bölgesi örneği
The effect of remote working on residential mobility: The case of İstanbul- Kocaeli - Tekirdağ city region
HATİCE NUR GÜMÜŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE AYATAÇ
DOÇ. DR. MUHAMMED ZİYA PAKÖZ
- A stress testıng framework for the Turkısh bankıng sector: an augmented approach
Türk bankacılık sektörü için bir stres testi çerçevesi: Bir genişletilmiş yaklaşım
BAHADIR ÇAKMAK
Doktora
İngilizce
2014
BankacılıkOrta Doğu Teknik Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NADİR ÖCAL