汉语后缀'者''家'与土耳其语'-ci'对比研究
Çincedeki Sonekler 'zhe','jia' İle Türkiye Türkçesindeki '-ci' Ekinin Karşılaştırılması Üzerine Bir Çalışma
- Tez No: 825642
- Danışmanlar: PROF. DR. XİNCHUN SU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Chinese, Turkish, Suffix, Word-building, the Word-building from Suffix, Derivative
- Yıl: 2011
- Dil: Çince
- Üniversite: Xidmen Üniversitesi
- Enstitü: Yurtdışı Enstitü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 130
Özet
Dünyadaki küreselleşme dalgasıyla birlikte, uluslararası ilişkilerde günden güne artarak sıklaşmaktadır. Bu bağlamda yabancı dil öğrenme, ulusal kalkınma açısından da bütün dünyada yaygın ve ortak bir eğilim haline gelmiştir. Anadili ve öğrenilen yabancı dil arasındaki karşılaştırmalı araştırmalar teorik ve uygulama bakımından önemli değere sahiptirler. Ne yazık ki şimdiye kadar, Çince ve Türkçe sözcük yapısı üzerine karşılaştırmalı çok az araştırma yapılmıştır. Bu tez konusunu, seçmemdeki amacım, bu alandaki eksikliği birazcık olsun giderebilmektir. Ayrıca Çince ve Türkçe sözcük yapısı üzerine yapılacak karşılaştırmalı araştırmaların daha çok dikkate alınmasını sağlamak, iki dilin farklılıkları arasından ortak kuralları bulacak, dilin ortak yapısal ilkelerini ortaya çıkarmaktır. Böylece Türkçe öğrenen Çinlilere ve Çince öğrenen Türklere yeni bilgiler sunarak iki dil arasındaki öğrenimi yaygınlaştırmaktır. Çalışmamızda Çağdaş Çincedeki sonek“zhe”“jia”ile Türkiye Türkçesindeki yapım eki“-ci”incelenerek, bunların sözcük oluşturma özellikleri, dilbilgisel görevleri, anlamsal fonksiyonları, türettikleri sözcüklerin, sözcük türleri karşılaştırılarak benzerlikleri ve farklılıkları araştırılmıştır. Karşılaştırmalı dilbilim teori ve yöntemleri kullanılacak eşsüremli araştırma, nicel, nitel çözümleme ve betimleme yöntemleriyle sonek“zhe”“jia”ve yapım eki“-ci”nin karşılaştırmalı analizi yapılmıştır. Çözümlemesi yapılan Çince sözcükler 2005 yılında The Commercial Press tarafından 5. Baskısı yayınlanan“Çağdaş Çince Sözlük”ve 2009 yılında yayınlanan“Çin Dilinin Günlük Kullanım Raporu (2008)”den, Türkçe sözcükler ise Türk Dil Kurumunun 2009 yılında yayınladığı“Türkçe Sözlük”ten tarama yöntemiyle tespit edilerek listelenmiştir. Türkçe dizin bölümündeki toplam 1914 sözcük tek tek kök ve eklerine ayrılmış, bu yapılan ayrımın sözcük türleri de ayrıca verilmiştir. Böylece Türkçe bir sözcüğün yapısı ile geçirdiği biçimsel ve dilbilgisel değişimin net bir şekilde görülmesi sağlanmıştır. Dizin, tezin ekler kısmındadır. Tezimiz toplam 7 bölümden meydana gelmiştir. Birinci bölüm olan“Giriş”te, araştırmanın nedeni, amacı ve önemi, araştırmanın temel teorisi, yöntemi ve materyallerin çözümlenmesi açıklanarak; Çağdaş Çincenin ekleri ve Türkçenin ekleri üzerine geçmişte yapılmış araştırmalara kısaca değinilmiştir. İkinci bölüm, bütün tezin kuramsal temelini oluşturan bölümdür.“zhe”,“jia”ve“-ci”arasındaki analize geçmeden önce, ilk önce Çağdaş Çincenin ek yöntemi ile sözcük oluşturma kuralları ve özellikleri incelenmiş; Türkiye Türkçesinin ek sistemi hakkında kısaca bilgi verilmiştir. Daha sonra Çağdaş Çincenin, Türkçenin biçimbirim, kök ve ekler arasındaki ilişkileri ayrı ayrı incelenmiş, Çincede bir biçimbirimin sonek ya da sonek gibi kullanılan ekimsi olup olmadığım anlamak için standart ölçütler belirlenmiştir. Tam bir sonek ve sonek gibi kullanılan ekimsiler arasındaki ayrımın önemli ölçütlerinden biri bu imlerin ek olarak kullanılması sırasında sözcük anlamlarını kaybedip kaybetmedikleridir. Tezimizin araştırma konusu olan“zhe”“jia”, Türkçedeki“-ci”eki gibi sonek özelliğine sahiptir. En son olarak sözcük yapımının Çince ve Türkçe araştırmalardaki konumu incelenmiştir. Sözcük yapımının Çince araştırmalardaki yeri günden güne önem kazanmakta, yavaş yavaş gelişerek sözcükbilim, anlambilim, sözbilim gibi bir çok dalla örtüşmekte, bağımsız bir dil araştırma alanı olma eğilimindedir. Türkçede ise tersine sözcük yapımı, dibilgisi araştırmalarının temeli ve ayrılmaz bir bütünüdür. Üçüncü bölümde, bir önceki bölümde belirlediğimiz sonek ve sonek gibi kullanılan ekimsiler için standart ölçütlere göre Çincedeki“zhe”, jia“ ve Türkçedeki ”-ci“nin dilbilgisel özellikleri incelenmiş, üçünün benzerlikleri ve farklılıkları ortaya konularak karşılaştırılmıştır. Bize göre, ”zhe“ ve jia”,“-ci”gibi sonektir. Fakat kök ve gövde de farklılıklar olduğu gibi, köke eklenen eklerin miktarı bakımından da farklılıklar vardır. Örneğin Türkçenin eklemeli bir dil olmasından dolayı köke eklenen yapım ekleri beşten fazla olabilir, Çincede ise köke eklenen sonekin sayısı biri geçmez. Dördüncü bölümde Çincedeki“zhe”,“jia”ve Türkçedeki“-ci”nin anlamsal özellikleri incelenmiş, aralarındaki benzerlikler ve farklılıklar karşılaştırılmıştır. Anlamsal açıdan üçünün de ortak özellikleri kişi belirten sonek olmalarıdır. Önemli farklılıkları ise,“zhe”duygusal olmayan yansız bir ton içermekte, iyi ve kötü anlamlı sözcükler türetmektedir.“jia”anlamsal olarak saygı içermekte, özel bir alanda uzun süre yetişip uğraşarak başarıya ulaşmış ve topluma büyük katkıları olan insanı işaret etmektedir. Bu nedenle duygusal bir ton içermekte ve iyi anlamlı sözcükler türetmektedir. Türkçedeki“-ci”,“jia”nın tersine türettiği yeni sözcüğe duygusal bir ton saygı hissi katmamakta, iyi ve kötü anlamlı sözcükler türetmektedir. Beşinci bölümde“zhe”,“jia”ve“-ci”ile türemiş sözcüklerin ve bu sözcüklerin köklerinin sözcük türleri incelenmiştir. Önce“zhe”,“jia”ve“-ci”ile türemiş sözcüklerin sözcük türleri karşılaştırılmış, daha sonra da köklerin sözcük türleri çözümlenmiş, en sonda hepsinin detaylı bir karşı karşılaştırılması yapılmıştır. Çincede“zhe”,“jia”ile türemiş sözcüklerin türleri isim, Türkçede“-ci”ile türemiş süzcükerin türleri çoğunluk isim olmasına rağmen az da olsa bir kısmı sıfattır. Bu üç ekin önemli farkı, birleştiği kök ve gövdelerin sözcük türlerindedir.“-ci”ile birleşen köklerin hepsi isim,“zhe”,“jia”ile birleşenler ise fiil, isim ve sıfat türlerindeki köklerdir. Altıncı bölümde, Türk öğrencilerin Çince sözcükleri öğrenirken karşılaştıkları zorluklar üzerinde durulmuştur. Çince sözcükler uzun bir tarihi geçmişe sahiptir. Bu yüzden Çince sözcük dağarcığının, öğrenmesi, kullanması ve yazması Türkler için zordur. Her bir sözcüğün tek tek ezberlenmesi gerekmektedir. Bu bölümde aynı zamanda karşılaşılan bu zorlukların aşılması için bazı önerilerde bulunulmuş, son olarak da çalışmamızın uygulama açısından dil öğrenimine ve Çince öğrenen Türkler ile Türkçe öğrenen Çinlilere olan katkıları açıklanmaya çalışılmıştır. Yedinci bölüm tezimizin sonuç bölümüdür. Bütün tezin genel bir değerlendirmesi yapılarak, araştırma sırasında gözlemlenen kültürel alışverişin sözcük varlığına olan etkileri üzerinde durulmuştur. Aynı zamanda yapmış olduğumuz“zhe”, 'jia“ ”-ci nın karşılaştırmalı araştırması, gelecekte de yeni kavramlar, yeni sözcükler türetmede bu üç ekin aktif bir rol almaya devam edeceğini göstermektedir.
Özet (Çeviri)
Under the globalization waves, there is more and more international communications. Therefore the foreign language learning becomes a worldwide current for the country's development. It is definitely valuable to compare the mother language and the second language. Unfortunately, until now there is few study of the comparison between the word structure for Chinese and Turkish. This article chooses the topic that intends to make up the shortage of that, and also to find some common regulars and universal language principles in the differences between these two languages by more study of comparison in the special structure between Chinese and Turkish, which can offer the knowledge for the Chinese Turkish learners and Turkish Chinese learners, and contribute to the learning and spreading of these two languages. The study object of this article is the suffix zhe and jia in modern Chinese and -ci in modern Turkish. It compares the differences and similarities in the morphology, the syntax properties, the meaning functions, the derivatives and the components of the derivatives between these two languages, analyzes the suffix zhe and jia in modern Chinese and -ci in modern Turkish by synchronic comparing under the theories and methods of contrastive linguistics with quantitative analysis and Qualitative description The Chinese language materials of this article are from the Modern Chinese Dictionary (Version 5) published in 2005 and language situation in China: 2008 by Commercial Press, and the Turkish vocabulary is from the Turkish Dictionary published in 2009 by Turkish Language Institute in which the related derivatives and compound words are selected one by one. The number of the selected Turkish words is 1914, each of which is analyzed, noted the word root and the suffix, and the part of speech as well, in order to make the word structure and the grammar function clear. All of the materials are after the article. There are 7 chapters in this article. The first chapter is the introduction, in which the reasons, the intentions and the value of the study, and the principles and the methods of the study theory, and the analyzing materials are explained, and the study for the suffix of modern Chinese and modern Turkish is reviewed. The second chapter is the theoretical basis. It illustrates the background before the special analysis between the zhe, jia and -ci, expounds the regulars and characteristics of the affix-adding method of word-building for the modern Chinese, introduces the affix system for the modern Turkish, and then discusses the relationship between the morpheme, the root and the affix in modern Chinese and modern Turkish. It decides to tell a suffix or resembling-suffix by if there is a lexical meaning. At last it discusses the position of the word-building in the study of Chinese and Turkish; the word-building is more and more important in the position of Chinese study, and it tends to be a multidisciplinary but relatively independent department about lexicology, semasiology and rhetoric; and in Turkish, the word-building is the foundation of the study for the grammar for all the time and never changes. In the third chapter, we discuss the grammatical attribute of zhe, jia and -ci according to the classification from the above and compare the similarities and differences among these three. We find that the grammatical attribute of zhe, jia and -ci are all suffix, but they are different in following a root or a stem, if the form of the suffix is fixed or not, and the number of the suffixes after the root; for example as a adhesion language there can be as many as 5 suffixes after the root in Turkish, but in Chinese, normally there is only one incidental component after the root. In the fourth chapter we discuss the meaning function for the zhe , jia in Chinese and -ci in Turkish and compare the similarities and differences among these three. The similarity is the they are all the suffixes indicating to persons, and the main difference is that zhe in Chinese is non-emotional, it can make a neuter, commendatory and derogatory derivative as well; jia implies a high respectful word in , which means a person who works hard in some special field, has a great achievement, and contributes a lot to the human being, so it is a commendatory word; and in Turkish, -ci is just the extending of the root or stem; for example, the neuter words reader, writer and waiter; the commendatory words pioneer, outstanding man , thinker charitarian and educator, the derogatory words rioter, peeper and shammer. In the fifth charpter, we discuss the parts of speech for the derivatives and their compounents. Firstly we compare the parts of speech for the derivatives made from zhe, jia and -ci, and then we discuss the parts of speech for their compounents and compare them carefully. The derivatives made from zhe and jia in Chinese are all nouns, and the derivatives from ci are mostly nouns but a few of them are adjectives. As to the compounents of the derivatives, the difference lies in the part of speech for the proceeding roots and stems. The parts before -ci are all nonus, but the parts before zhe and jia in Chinese can be nouns, verbs and adjectives as well. The sixth chapter describes the difficulties that the Turkish students may face with. The Chinese vocabulary has a long history, which makes Turkish students feel difficult in learning, using, and writing. They have to memorize these words by rote. It also gives some special suggestions about these difficulties. Finally, it describes the application value of this study, that is the contribution to the language teaching, including to the Chinese learners who study Turkish and the Turkish learners who study Chinese. The seventh part is the conclusion, which summarizes the issues of this article, raises the phenomenon that the culture communication leads to the words communication, and believes that acording to the manifestation of zhe, jia and -ci in the comparing study, they will still play an important role for the new things and new conceptions.
Benzer Tezler
- 土耳其留学生学习汉语教学中的声调问题研究
A study on the tone problem of Turkishstudents studying Chinese in teaching
EMRULLAH SEVİM
- 题目：'一带一路'视域下中国文化在土耳其的传播研究
Studies on Chinese culture communication in Turkey from an approach of the one belt and one road initiative
CİHAT AKBAŞ
- 汉语与土耳其语定语类型比较与习得研究
Comparative Study of Chinese and Turkish Attributive Types and Acquisition
KÜBRA DEMİR JIANG
Yüksek Lisans
Çince
2019
Karşılaştırmalı EdebiyatShanghai International Studies University {Shanghai Municipality 上海市}YRD. DOÇ. DR. ZHU QİNGXİANG
- 基于汉语国际教育的汉土语序类型研究（a typology study on chinese and Turkish word order based on Chinese international education）
Uluslararası Çince öğretimine(eğitimine)yönelik Çince ve Türkçe söz diziminin tipolojik açıdan incelenmesi
MESUT KESKİN
Doktora
Çince
2020
DilbilimShanghai International Studies University {Shanghai Municipality 上海市}Dilbilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LİXİN JİN
