Türk kahve geleneği sunumu ve kuşaktan kuşağa aktarımı
Turkish coffee tradition presentation and transmission from generation to generation
- Tez No: 825804
- Danışmanlar: PROF. DR. PERVİN ERGUN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Folklore
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halkbilimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 338
Özet
Türk kültüründe kahve içme, kültürel belleğin canlı bir temsili olarak alışkanlıktan ötedir. Sosyal hayatta toplumsal uygulamalara destek vermesi, çeşitli imgesel anlamlar taşıması, gelenekselliğini yüzyıllardır koruması sebebiyle Türk kahvesi derin yapıda çözümlenmiştir. Gündelik hayatta yeni imge aktarımları da kazanmış böylelikle her dönemde yeniden yazılmıştır. Geleneksel formunu koruması ve özgün bir kültürel yapının göstergesi olması sebebiyle 2013 yılında UNESCO'nun Somut Olmayan Kültürel Miras Temsili Listesi'ne kaydedilmiştir. Süreç içerisinde Türk usulü kahvenin görünürlüğü artmış, tüketiciler tarafından çeşitli turizm etkinliklerinde denenmiştir. Geleneksel yöntemle hazırlanması, insan sağlığına katkısı, küreselleşmenin getirdiği tektipleşmeye karşı özgün yapısını muhafaza etmesi kültürlerarası iletişimde olumlu bir etki yaratmaktadır. 2003 Sözleşmesi ile kültür koruma politikalarının yaşatarak koruma ve kültürel unsurların sürekliliği prensibiyle de örtüşmektedir. Kız isteme uygulamasının gelenek sağlayıcısı olması, sabah öğününe adını vermesi, eril toplanma mekânı olan kahvehanelerde muhabbete aracılık etmesi, Türk mutfak kültürüne ait çeşitli kodlamalar barındırması sürdürülebilir yapısını göstermektedir. Bu yaşamsal göstergelerden hareketle Türk kahvesinin sosyal yapı içerisinde yaygınlaştırılmasına ihtiyaç duyulmamakla birlikte uluslararası anlamdaki tüketimi arttırılmıştır. Böylelikle Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri doğrultusunda kültür endüstrisine destek verilmektedir. Temsili Liste'ye kaydedilirken üç temel özelliği sağlaması dikkate alınmıştır:“Sözlü Gelenekler ve İfadeler”,“Sosyal Pratikler, Ritüeller ve Festival Etkinlikleri”,“Geleneksel El Sanatları”. Türk kahvesinin bu genel özelliklerine göre gruplandırma yapılmış; imgeleri geçmişten günümüze değiştiği, bir kısmının ise geleneksel kalıbıyla tekrar ettiği gözlemlenmiştir. Çeşitli dönemlerde kahveye yüklenen şıklık, zenginlik, sadelik gibi bireysel anlamları ve hürmet, misafirperverlik, sevgi göstergesi olması gibi topluluğa ait değerler bağlam değiştirerek aktarılmaktadır. Bütün bu aktarım süreçleri de UNESCO'nun bir kültürel unsurun sürdürülebilirliğinin olması yönündeki denetlemeleriyle paralellik göstermektedir. 2013 yılında Temsili Liste'ye giren Türk kahvesinin dokuz yıllık süreci periyodik raporlar, Uygulama Yönergesi, Etik İlker üzerinden gözlemlenmiş, UNESCO çalışmalarının bürokratik metinlerle tutarlı faaliyetler yürüttüğü ve uluslararası anlamda Türk kahvesinin görünürlüğünü arttırdığı anlaşılmıştır. Çalışmada Türk kahvesinin kültürel formunun yanı sıra sosyolojik ve psikolojik yapısı, tüketimindeki coğrafi şartlar, tarihsel süreçteki değişimleri göz önüne alınmıştır. Verilerin ışığında kahveye ait geleneksel bilginin değişen şartlara uyum sağladığı, yeni formlar kazandığı, her dönemde çeşitli gerekçelerle yeniden yazıldığı tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Drinking coffee in turkish culture is more than a habit. Social practices in social life provider, carrying various imaginary meanings, preserving its traditionality for centuries. It reguires the deep structure of Turkish coffee to be resolved. Ottoman Empire in the sixteenth century with the cooking technique, presentations, language of the rituals of the coffee beans brought to it has become an element specific to Turkısh culture. Due to its functionality in daily life by preserving its traditionality for centuries, but by gaining new image transfer, has been written. Preserving its traditional form and being an indicator of a certain cultural structure included in UNESCO's Representative List of İntangible Cultural Heritage in 2013 due to has been recorded. İn the process, the visibility of Turkish-style coffee has increased and consumers have it has been tried in various tourism activities. İts preparation with the traditional method is beneficial to human health. Contribution, having features against the uniformization brought by globalization, intercultural has a positive effect on communication. Tha basic principle of UNESCO its continuity. Turkish coffee is the tradition provider of the practice of asking for girls. Morning the origin of the word breakfast, which is expressed to represent the meal, is the meal under the coffee, corresponds to its meaning. Chatting in coffeehousee, which are masculine gathering places, is the provider. Cooking in a coffee pot, being hot and foamy, serving in cups according to the number of people. Sharing, serving water and Turkish delight, codes of Turkish delight, codes of Turkish culinary culture it accommodates. While intangible cultural heritage is recorded in the Representative List, it should be taken into account that it provides three basic features, taken fromm:“Oral Traditions and Expressions”,“Social Practicess, Rituals and Festival Events”,“Traditional Crafts”. Grouping was made according to these general characteristics of Turkish coffee, images that change or repeat themselves from the past to the present are interpreted. Various individual meanings such as elegance, richness, simplicity and respect attributed to coffee in these periods, values belonging to the community, such as hospitality and being a sign of love, change the context, is transferred. All these transfer processes are a cultural element of UNESCO. İt is in paralel with the inspections for sustainabikity. The nine year period os Turkish coffee, which entered the Representetive List in 2013, has been discussed, taking into account the periodic reports, implementation guidelines, and the impact of UNESCO studies on Turkish coffee. İn the study in addition to the cultural form of Turkish coffee, its sociological and psychological structure, geographical conditions were evaluated by taking into account the changes in the historical process.
Benzer Tezler
- Türk kahve kültürü ve grafik tasarım ilişkileri
The relationship between the Turkish coffee culture and graphic design
EBRU ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Güzel Sanatlarİstanbul Arel ÜniversitesiGrafik Tasarımı Ana Sanat Dalı
PROF. SELAHATTİN GANİZ
- Etnografyası bağlamında kahve falı geleneği
Coffee cup reading tradition in the context of the ethnography of speaking
FUNDA YOKARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZKUL ÇOBANOĞLU
- Türk kahvesi kültürü ve geleneği'nin miraslaştırılmasına sosyolojik bir bakış
Heritagization of turkish coffee culture and tradition in sociological perspective
SENA NAZ LİVÇAPAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
SosyolojiMarmara ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET FATİH AYSAN
- SOKÜM bağlamında kahvehanelerin şehir hayatındaki rolü: Antakya örneği
Intangible cultural heritage the role of coffeeshops in city life in the context: The case of Antakya
CEMİL MURAT KURU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Halk Bilimi (Folklor)Hatay Mustafa Kemal ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÖNÜL REYHANOĞLU
- Van âşıklık geleneği
Van's lover tradition
ABDULSELAM ARVAS
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Türk Dili ve EdebiyatıYüzüncü Yıl ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. SÜLEYMAN TURDUYEVİÇ KAYIPOV