Hamzavi, Hamza-nâme (C.68, V.49a-96b): Dil incelemesi-metin-dizin
Hamzavî, Hamza-nâme 68th volume, 49a-96b page (Text transcription-index-grammer review)
- Tez No: 827486
- Danışmanlar: PROF. DR. HATİCE TÖREN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 567
Özet
İslamiyet'in zuhurundan sonra Arap, Fars ve Türk toplulukları arasında menkıbevî anlatılar yaygınlaşmıştır. Bunlar arasında Hz. Hamza'nın şahsı ve hayatı etrafında teşekkül eden menkıbeler de yer almaktadır. Bu destansı hikâyeler Türkler arasında da kabul görmüş ve Hamza-nâme adıyla sözlü ve yazılı Türk edebiyatında yerini almıştır. Hamza-nâme Türkçede ilk defa XIV. yüzyılda Hamzavî (ö. 815/1412-13) tarafından yazıya geçirilmiştir. Bugün Türkiye ve yurt dışında birçok yazması bulunan eserin 72 ciltten müteşekkil olduğu tespit edilmiştir. Çalışmaya konu olan eser, Hamza-nâme'nin 68. cildidir. Eser, istinsah olarak XVIII. yy. gibi daha geç bir tarihe işaret etse de bünyesinde Eski Anadolu Türkçesi özelliklerini de barındırmaktadır. Ancak bu çalışmada eser, ele alınan nüshanın istinsah tarihi göz önüne alınarak XVIII. yüzyılın imla ve dil özelliklerine göre çeviriyazıya aktarılmış ve filolojik incelemeye tabi tutulmuştur. Ölçüt olarak da Yavuz Kartallıoğlu'nun Klasik Osmanlı Türkçesinde Eklerin Ses Düzeni (16, 17 ve 18. Yüzyıllar) adlı eserinde tespit edilen ses ve şekil özellikleri esas alınmıştır. 68. cildin 49a-96b sayfa aralıklarını kapsayan çalışmada metin çeviriyazıya aktarılmış, ardından metnin ses ve şekil bilgisi özellikleri incelenmiş ve son olarak metnin dizinli sözlüğü ile özel adlar dizini hazırlanmıştır. Bu çalışmanın gayesi, eserdeki Eski Anadolu Türkçesi izlerine işaret etmekle beraber yazıldığı dönem olan 18. yüzyıl Osmanlı Türkçesindeki dil özelliklerine ışık tutabilmektir.
Özet (Çeviri)
After the advent of Islam, epic narratives became widespread among Arab, Persian and Turkish communities. Among these, there are also legends formed around Hamza's person and life. These epic stories were also accepted among the Turks and took their place in oral and written Turkish literature under the name of Hamza-nâme. Hamza-nâme was transcribed for the first time in Turkish by Hamzavî (d. 815/1412-13) in the 14th century. Today, it has been determined that the work, which has many manuscripts in Turkey and abroad, consists of 72 volumes. The work that is the subject of the study is the 68th volume of Hamza-nâme. Although the work points to a later date, such as the 18th century, as a copy, it also contains Old Anatolian Turkish features. However, in this study, the work was translated into transcription according to the orthographic and linguistic features of the 18th century and subjected to philological examination, taking into account the copy date of the manuscript. As a criterion, sound and morphological features determined in Yavuz Kartallıoğlu's work named“Sound Order of Suffixes in Classical Ottoman Turkish (16th, 17th and 18th Centuries)”were taken as basis. In the study covering the 49a-96b pages of the 68th volume, the text was transcribed, then the phonetic and morphological features of the text were examined, and finally the indexed dictionary of the text and the proper nouns index were prepared. The aim of this study is to point out the traces of Old Anatolian Turkish in the work, and to shed light on the language features of the 18th century Ottoman Turkish, which is the period in which it was written.
Benzer Tezler
- Hamza-nâme -36.cilt- (inceleme-metin-sözlük)
Başlık çevirisi yok
ŞENAY MAMATİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Dilbilimİstanbul Arel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET YELTEN
- Hamzavî'nin Hamza-nâmesi (34. cilt) inceleme-metin-sözlük
Hamzavi's Hamza-nâme (Volume 34) review-text-dictionary
DAMLA GÖKSEL ÖZKURVURDUK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Dilbilimİstanbul Arel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET YELTEN
- Hamza-nâme (56. cilt) inceleme- metin- sözlük
Hamzanama (Volume 56) review- text-glossary
BÜŞRA AKTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Arel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET YELTEN
- Hamzanāme (35. cilt) (inceleme-metin-sözlük)
Hamzanāme (Volume 35) (review-text-glossary)
ŞURA GENÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Arel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET YELTEN
- Hamzavî'nin Hamza-nâmesi (24. Cilt), İnceleme-metin-sözlük
Hamzavi's Hamza-name (Vol. 24), Analysis-text-dictionary
SHAHEEN ABBAS MUSTAFA CHALABEE
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Arel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET YELTEN