Орто мектептин тарых програмасында 'россия' темасынын окутулушу (кыргызстан, казакстан, өзбекстан мисалында)
Ortaokul tarih programlarında 'Rusya' konusunun Öğretimi (Kırgızistan, Kazakistan ve Özbekistan örneğinde)'
- Tez No: 829799
- Danışmanlar: PROF. DR. MURATBEK KOCOBEKOV
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Okul ders kitapları, tarih öğretim müfredatı, tarihin ulusallaştırma, devlet ideolojisi, Rusya İmparatorluğu, School textbooks, history teaching curriculum, nationalization of history, state ideology, Russian Empire
- Yıl: 2023
- Dil: Kırgızca
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 100
Özet
XVIII-XIX yüzyıllarda Rus İmparatorluğu siyasi, ekonomik ve sömürgeci çıkarları sonucunda Orta Asya bölgesinde yaşayan halkları fethetmiştir. Bu konu tarih biliminde tartışmalara neden olan fırsatçı konulardan biridir. Sovyet döneminde söz konusu konuda devlet sansürü getirildi ve yalnızca resmi kabul edilen teoriler ve görüşler yayınlandı. Ancak Sovyet devletinin çöküşüyle birlikte tarih yazımı üzerindeki göreli sansür ortadan kalktı ve yeni görüşler resmi olarak yayımlanmaya başlandı. 1991 yılında bağımsızlığını kazanan Orta Asya'daki Türk kökenli ülkeler ulus devlet kurma yoluna düştüler. Sonuç olarak, ulusal özelliklere uygun bir devlet ideolojisi geliştirerek propaganda yapılmaya başlandı. Ülkelerin resmi tarihçilik değişti ve ona verilen görevler de değişmişti. Ana konulardan biri, tarih bilincinin ve özbilincinin içinde şekillendiği Sovyet devletinin ideolojisine dalmış bireyi ve toplumu ulusal ideoloji ana akımına yönlendirmekti. Ulusal tarihçilik sürecinde birçok husus revize edilmiştir. Bunlardan biri de, Rus İmparatorluğu'nun 19. - 20. yüzyılın başlarında Orta Asya'daki faaliyetlerinin yansıması olan“Rusya”konusudur. Genellikle okul tarih ders kitaplarında resmi tarihçilikte sunulan görüşler ve teoriler konuyu basitleştirir ve siyasi hedef güçlendirilir. Kırgız ve Kazak devletlerinin eğitim programlarında ele alınan konu anlatılırken bazı bölge ve aşiretlerle ilgili olarak“temel şer”,“tarihi şartlara bağlılık”ve“mutlak şer”kavramları kullanılmışlardır. Kırgızistan ve Kazakistan'ın aksine Özbekistan, Rusya'nın Özbek hanlıklarına yönelik politikasını“mutlak kötülük”olarak nitelendiriyorlar. Özellikle imparatorluğun Orta Asya hanlıklarına yönelik sömürge politikasını“mutlak kötülük”olarak gösteriyorlar. Özbek halkının mülkleri (Orta Asya hanlıkları kastedilmektedir) askeri operasyonlarla neredeyse tamamen fethedildi ve bir sömürge politikası izlendiğini açıkça ilan ettiler. Bu tez çalışmasında Rus İmparatorluğu'nun sömürgeci yayılmacı politikasının günümüzde Kırgızistan, Kazakistan ve Özbekistan'da okutulan tarih ders kitaplarındaki temsilini niceliksel, niteliksel ve görsel olarak, benzerlik ve farklılıkları analiz etmek için bilimsel literatürü kullanarak analiz etmeyi amaçlamaktadır. viii
Özet (Çeviri)
In the XVIII-XIX centuries, the Russian Empire conquered the peoples inhabiting the Central Asian region as a result of political, economic and colonial interests. This topic is one of the opportunistic topics that cause controversy in historical science. In Soviet times, state censorship was introduced on the mentioned topic, and only theories and opinions that were considered official were published. However, with the fall of the Soviet state, the relative censorship of historical writing disappeared, and new views began to be officially published. The countries of Turkic origin in Central Asia, which gained independence in 1991, began to develop towards nation-states. As a result, in accordance with national characteristics, a state ideology was developed and propaganda was carried out. The official historiography has changed, and so have the tasks assigned to it. One of the main issues was to direct the individual and society, immersed in the ideology of the Soviet state, in which historical consciousness and self-consciousness had been formed, into the mainstream of national ideology. The teaching of history, which was the main element used in the dissemination of ideology, was overhauled and the history textbooks taught in schools were nationalized. In the process of nationalization, many issues were revised. One of them is the theme of“Russia”, namely, a reflection of the activities of the Russian Empire in Central Asia in the 19th - early 20th centuries. Usually, the views and theories presented in official historiography in school history textbooks simplify the topic, and the political goal is strengthened. The theme“Russia”is carefully presented in the teaching of the history of three neighboring and kindred countries within the theme. When describing the topic under consideration in the educational program of the Kyrgyz and Kazakh states, the concepts of“founded evil”,“dependence on historical conditions”and“absolute evil”were used in relation to some regions and tribes. Unlike Kyrgyzstan and Kazakhstan, Uzbekistan described Russia's policy towards the Uzbek khanates as“absolute evil.”In particular, they showed the empire's colonial policy towards the Central Asian khanates as“absolute evil”. The possessions of the Uzbek people (meaning the Central Asian khanates) were almost completely conquered by military operations and clearly announced the pursuit of a colonial policy. xii The thesis attempts to quantitatively, qualitatively and visually analyze the representation of the colonial expansionist policy of the Russian Empire in the history textbooks taught in Kyrgyzstan, Kazakhstan and Uzbekistan at the present time, using scientific literature to analyze similarities and differences.
Benzer Tezler
- Kırgızistan liselerinde okutulan 'din kültürü tarihi' dersi programının incelenmesi: Bişkek örneği
Кыргызстандын орто мектептеринде окутулган 'дин маданиятынын тарыхы' окуу предметинин программасынын изилдениши: бишкек мисалында
CAZGÜL COLALİYEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA KÖYLÜ
- Өмүркул караевдин изилдөөлөрүндө кыргыздардын этностук тарыхынын чагылдырылышы
Ömürkul Karayev'in Araştırmalarında Kırgızların Etnik Tarihinin Ele Alınışı
SALİYA KURMANOVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2015
TarihKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OLCOBAY KARATAEV
- Bilgisayar destekli öğretimin öğrencilerin akademik başarılarına etkisinin araştırılması (Ortaöğretim matematik dersi örneğinde)
Компьютерге негизделген билимдин окуучулардын академиялык ийгилигине тийгизген таасирин изилдөө
BOZAN ÇİFTÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Eğitim ve ÖğretimKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AKMATALİ ALĠMBEKOV
- Lise eğitim programı ders içeriklerinin mesleki rehberlik açısından incelenmesi ve öğrencilerin meslek tercihlerini etkileyen etkenlerin belirlenmesi
Толук орто мектептин программаларындагы сабактардын мазмунун кесиптик багыт берүү алкагында анализдөө жана окуучулардын кесип тандоолоруна таасир этүүчү факторлорду аныктоо
GÜLSARA BEKNAZAR KIZI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERKAN EFİLTİ
- Toplumsal iletişimde ideolojik biçimlendirme: Sovyet dönemi ilk okul kitaplarına yönelik bir araştırma
Başlık çevirisi yok
MEERİM ARTIŞEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
İletişim BilimleriKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİletişim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAYRAM KAYA