Current models in higher education governance
Yükseköğretim yönetiminde çağdaş modeller
- Tez No: 834456
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İBRAHİM HAKAN KARATAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Yükseköğretim, Yükseköğretim Kurumu, Yönetim Modeli, Clark'ın Koordinasyon Üçgeni, Devlet Merkezli Yönetim, Piyasa Bazlı Yönetim, Akademik Özyönetişim, Döküman İncelemesi, Higher Education, Higher Education Institution, Governance Model, Clark's Triangle of Coordination, State – Centered Model, Market – Oriented Model, Academic Self-Governance, Document Analysis
- Yıl: 2023
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Medeniyet Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 156
Özet
Problem Durumu 1960'lı ve 1970'li yıllarda araştırmacıların, üniversitelerin yönetiminden ziyade onların eğitim ve işlevleri üzerine daha fazla çalışma yaptığını görmek mümkündür. Örneklemlerinde üniversiteleri ülke çapında“İngiliz üniversiteleri”veya“Amerikan üniversiteleri”olarak kategorize etmişlerdir. Bu durum aynı zamanda devlet otoritesi ile beraber merkezileşme konusunda kabul görmüş bir tutumun olduğunu göstermektedir. Buna örnek olarak, o dönemin literatür taraması olarak da değerlendirilebilecek Meray'ın 1971 tarihli çalışmasında üniversitelerin ulusal çapta sınıflandırılmasını vermek mümkündür. Meray (1971) çalışmasında“İngiliz Üniversiteleri”,“Alman Üniversiteleri”,“Amerikan Üniversiteleri”,“Fransız Üniversitesi”ve“Sovyetler Birliği Üniversitesi”olarak kategorize eden dünya üniversitelerinin eğitimini, hedeflerini, işlevlerini ve yönetimlerini analiz etmiş ve açıklamıştır. Ancak 1980'li yılların ortalarından itibaren dünyada üniversite yönetiminde“yönetim”anlayışı yaygınlaşmaya başlamıştır (Erdoğmuş, 2022). Başka bir ifade ile, özel bir şirket yönetir gibi üniversiteler yönetilmeye başlanmıştır. Bilgi Çağı'nın ilk 10 yılını temsil eden 1990'lı yıllarda ise toplum dönüşümden geçerken yükseköğretim de uygulamalarını zamanın standartlarına göre yeniden düzenlemek zorunda kalmıştır (Dolence & Norris, 1995). Yükseköğretimdeki dönüşüm, yönetişim modelleri üzerine daha fazla araştırmayı beraberinde getirmiştir. Yükseköğretim kurumlarının yönetimi konusunda yapılan çalışmalardan en yaygın olanlarından biri, Clark'ın 1983 yılında yükseköğretim sistemi üzerine yazdığı kitabında geniş bir şekilde tanıttığı Koordinasyon Üçgeni olarak ifade edilebilir. Üçgen'in tanıtıldığı zamanlarda Clark, bir yükseköğretim örgütsel sosyoloğu olarak yükseköğretim kurumlarının yönetimi üzerine birçok analiz yapmakta ve yükseköğretim sisteminin birçok boyuttan etkilenen en karmaşık sistemlerden biri olduğunu iddia etmektedir (Clark, 1983; Fındıklı, 2017). Bu üçgen üzerinden yükseköğretim yönetiminde devlet, akademik oligarşi ve piyasa arasında koordinasyonun bulunduğunu öne sürmüştür. Frans van Vught (1993) da aynı zamanda bir derleme çalışmasını sunmuş ve tam bir piyasa temelli kurum oluşturmanın çok zor olduğunu belirterek, yükseköğretim yönetimindeki ademi merkeziyetçiliğin potansiyel sorunlarını vurgulamıştır. 2007 yılında Olsen, üniversitelerin organizasyon ve yönetişimine ilişkin ana vizyonları ortaya çıkarmış ve aynı zamanda yükseköğretim kurumlarının yönetim modellerinin analizinde de bu vizyonlar ile ilgili açıklamalarından yararlanılmıştır. Bu dört vizyon şu şekildedir:“Üniversite kurallara göre yönetilen bir akademisyenler topluluğudur”,“Üniversite ulusal siyasi gündemlerin bir aracıdır”,“Üniversite temsili bir demokrasidir”ve“Üniversite rekabetçi pazarlara yerleştirilmiş bir hizmet kuruluşudur”(Olsen, 2007). Bu vizyonlar kendilerine ait spesifik kriterleri içermektedir. Ancak Olsen'in (2007) çalışmasındaki dört vizyonun kriterlerinin çoğunlukla Avrupa üniversiteleriyle ilgili olduğunu belirtmek gerekir. Yükseköğretim kurumlarının yönetişimine ilişkin en güncel çalışma Knill ve Dobbins'in 2014 yılında yaptığı araştırmadır (Fındıklı, 2017). Knill ve Dobbins (2014)“Devlet merkezli model”,“piyasa odaklı model”ve“akademik özyönetim”olmak üzere üç tür yükseköğretim düzenlemesini içeren bir tablo sunmuşlardır. Bu üç tür model, Clark'ın, Olsen'in ve diğerlerinin çalışmalarından elde edilen verilerden ve yorumlardan gelen göstergeleri içermektedir (Knill & Dobbins, 2014). Toparlamak gerekirse, yükseköğretim yönetimi üzerine bugüne kadar pek çok araştırma yapılmıştır. Bunlara Meray ve Clark'ın sırasıyla 1971 ve 1983'te Avrupa, Asya (USSR) ve Amerika Ülkelerini kapsayan çalışmaları, Olsen'in 2007'de Avrupa üniversitelerini kapsayan çalışması ve Knill ve Dobbins'in 2014'te Avrupa ve Amerikan üniversitelerini kapsayan çalışmaları örnek olarak verilebilir. Bu çalışmaların ana fikri, Clark'ın (1983) üniversite yönetimindeki devlete, akademik oligarşiye ve piyasaya yönelik eğilimleri hakkında önemli bilgilere dayanmakta ve bu çalışmalar yükseköğretim yönetim modellerinin analizinde kullanılabilecek evrensel çerçeveler sunmaktadırlar. Şimdiki çalışmada da dünyanın farklı yerlerinden değişik üniversitelerin devlet temelli yönetişime, piyasa temelli yönetişime veya akademik özyönetişime yönelik güncel eğiliminin ortaya çıkarılması amaçlanmaktadır. Amaç ve Araştırma Soruları Shanghai Ranking Consultancy tarafından hazırlanan Dünya Üniversiteleri Akademik Sıralaması (ARWU) veya Times Higher Education (THE) Dünya Üniversite Sıralaması gibi dünya üniversite sıralama sitelerine bakıldığında bazı üniversitelerin çok başarılı olduğu, bazılarının ise standart altında olduğu açıkça görülmektedir. Bütün dünyada yükseköğretim sistemi, eğitim yöntemi, işlevleri, kazanımları ve yönetişimi açısından birbirinden farklılık gösteren oldukça karmaşık bir sistem olduğu da görülmektedir. Bunların bir kısmı daha çok devlet otoritesine bağlı iken bir kısmı da piyasa odaklı bir çerçevede faaliyet göstermektedir. Bu açıdan bakıldığında üniversitelerin devlet merkezli yönetim, akademik özyönetim veya piyasa odaklı yönetim yönündeki mevcut eğilimlerinin ortaya çıkarılması zorunluluğu öne çıkmaktadır. Dolayısıyla, bu araştırmanın temel amacı da dünyanın farklı coğrafyalarındaki farklı temsili yükseköğretim kurumlarının mevcut yönetişim modellerini Clark Üçgeni'ne göre devlet, akademik oligarşi ve piyasa olmak üzere üç boyut kapsamında incelemektir. Çalışma sırasında kurumların amaçları, işlevleri, karar alma yönetmelikleri ve mali kaynaklarına ilişkin belgeler derinlemesine incelenmiştir. Bu doğrultuda çalışmanın asıl amacına ulaşmak için aşağıdaki üç araştırma sorusuna cevap aranmıştır: 1. Knill ve Dobbins'in modellerine göre yükseköğretim kurumunun devlet ve toplumla ilişkileri nasıldır? 2. Üniversitenin kurumsal yapısı nasıldır? 3. Üniversite yönetiminde kontrol ve kalite değerlendirmesi nasıldır? Araştırma soruları Knill ve Dobbins (2014) tarafından sunulan modellerdeki kriterlerin karşılanmasını sağlamak amacıyla hazırlandığı için bütünseldir. Yöntem Bu çalışma nitel yaklaşımla sürdürülmüştür. Nitel araştırmalarda veriler istatistiksel olarak sunulmaktan ziyade yorumlanmaktadır (Mackey & Gass, 2005, s. 2). Araştırmada nitel bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi kullanılmıştır. Bowen'a (2009) göre doküman analizi, basılı ve elektronik dokümanları incelemenin ve değerlendirmenin sistematik bir yolu olarak ifade edilmektedir. Bu çalışmada belgelere hermenötik açıdan yaklaşılmış ve belirli yönlerden yorumlanmıştır. Burada doküman analizinin, röportajların ve diğer konuşma biçimlerinin transkripsiyonlarının analizinden oluşan içerik analizinden daha fazlası olduğunu da belirtmek önemlidir (Bowen, 2009). Araştırmada amaçsal örnekleme çeşitlerinden biri olan ve“evrende incelenen problemle ilgili olarak kendi içinde benzeşik farklı durumların belirlenerek çalışmanın bu durumlar üzerinde yapılması”olarak tanımlanan (Kriter Bazlı) Maksimum Çeşitlilik Örnekleme yöntemi kullanılmıştır (Büyüköztürk vd., 2018, p.93). Bu örneklemede temel amaç, farklı durumlarda farklı veya ortak yönleri ortaya çıkarmak için birimleri mümkün olduğunca farklı hale getirmek ve bu şekilde problemi daha geniş bir çerçevede tanımlamaktır (Büyüköztürk vd., 2018). Patton'a (2014) göre, öncelikle“örneklemi oluşturmak için çeşitli özellikler veya kriterler belirlenerek başlanmaktadır.”Bu çalışmada da örneklem oluşturmak için üniversitelerin“temel öğretim yöntemi”,“işlevi”ve“coğrafi çeşitliliği”olmak üzere 3 ana kriter belirlenmiş ve bunlara göre kriter tablosu oluşturulmuştur. Bu tabloda sunulan kriterlere göre 11 yükseköğretim kurumu seçilmiştir. Seçilen kurumlar Avustralya'dan Melbourne Üniversitesi, Almanya'dan Münih Teknik Üniversitesi (TUM), Hindistan'dan Hindistan Bilim Enstitüsü (IISc), Katar'dan Katar Üniversitesi (QU), Rusya Federasyonu'ndan Moskova Fizik ve Teknoloji Enstitüsü (MIPT) ve Moskova Devlet Üniversitesi (MSU), Güney Afrika'dan Cape Town Üniversitesi (UCT), Türkiye'den Sağlık Bilimleri Üniversitesi (UHS), İngiltere'den The Open University ve Oxford Üniversitesi ve ABD'den de Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) olarak belirlenmiştir. Örneklemde üniversiteler rollerini kendi özgünlükleriyle temsil etmektedir. Örneğin Melbourne Üniversitesi, Okyanusya'daki araştırma üniversitesi olarak nitelendirilen üniversiteleri temsil etmekte ve Şangay Jiao Tong Üniversitesi'nin Dünya Üniversiteleri Akademik Sıralamasındaki (ARWU) ulusal sıralamada da en iyi üniversite olarak yer almaktadır. Melbourne Üniversitesi 1953 yılında kurulmuş olup, Avustralya'nın en eski ikinci üniversitesi olarak bilinmektedir (Potts, 2012). TUM ise 2022 yılında 78 start-up'a destek veren girişimci üniversitelerin Almanya'daki temsilcisi konumundadır. 1868 yılında Almanya'da Politeknik Okulu olarak kurulan bu üniversite ARWU'ya göre ulusal düzeyde de ilk sırada yerini almaktadır. IISc, 2021 – 2022 Yıllık Raporunda kendisini“yüksek öğrenim ve araştırma kurumu”olarak tanımlamaktadır. 1909 yılında kurulmuş olan bu üniversite örneklemde, Hindistan'da çoğunlukla yüksek lisans öğrencilerine eğitim veren bir araştırma üniversitesi olarak temsil etmektedir. IISc Hindistan genelindeki üniversite sıralamasında 1. sıradaki yerini korumaktadır. QU, aynı zamanda Körfez ülkelerinden biri olan Katar'ın eğitim odaklı üniversitelerini temsil etmektedir. Bu çalışmaya dahil edilecek sonraki iki kurum MIPT ve MSU, kendi coğrafik konumunda sırasıyla araştırma ve eğitim odaklı üniversiteler olarak bilinmekte ve Rusya'daki belirli fonksiyonlardaki üniversiteleri ve aynı zamanda da eski Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nde (USSR) yıllarca yer alan özellikle Orta Asya ülkelerindeki araştırma veya eğitim bazlı üniversiteleri temsil ettiği söylenebilir. ARWU'ya göre, 2009 yılında“Ulusal Araştırma Üniversitesi”olarak da ilan edilen MIPT ulusal sıralamada 3. sırada yer alırken, MSU ilk sıradaki yerini korumaktadır. Örneklemdeki diğer farklı temsili üniversiteler UCT, UHS, The Open University, Oxford Üniversitesi ve MIT'dir. UCT, Güney Afrika'da ırkçılık ve yoksulluk gibi toplumsal ve aynı zamanda da global sorunların titizlikle ele alındığı eğitim odaklı üniversiteleri temsil ederken, UHS, Somali, Sudan ve Özbekistan gibi diğer ülkelerdeki şubeleri sayesinde en büyük sağlık bilimleri üniversitelerinden biri haline gelen Türkiye'de yalnızca sağlık bilimleri veren üniversiteleri temsil etmektedir. ARWU'ya göre işlevleri itibariyle bu üniversiteler bulundukları yerin en iyi üniversiteleridir. The Open University öğretim yöntemleri açısından diğerlerinden tamamen farklıdır. Öğrenci sayısı bakımından dünyanın en büyük üniversitelerinden biri olan The Open University'de eğitim tamamen online olarak verilmektedir. Oxford Üniversitesi ve MIT uzun yıllardır dünya çapında eğitim ve araştırma alanında lider üniversiteler olurken, diğer üniversiteler de işlevleri açısından onların adımlarını takip etmeye çalışmaktadır. Örneklemde MIT araştırma odaklı üniversiteleri, Oxford Üniversitesi ise bölgelerindeki araştırma ve eğitim odaklı üniversiteleri temsil etmektedir. Üniversitelerin seçilmesine ilişkin diğer bir kriter de web sayfalarının çalışma için gereken bilgiyi sağlayıp sağlamamalarıdır. Örneğin, Tsinghua Üniversitesi, Apple Üniversitesi veya Harvard Üniversitesi gibi birkaç üniversite veriye erişimdeki bazı problemlerden dolayı listeden kaldırılmıştır. Halihazırda seçilen yükseköğretim enstitüleri, daha önce de belirtildiği örneklemde birbirinden farklı rollere sahiptir. Bazıları işlevleri itibarıyla temsilci konumundayken, diğerleri farklı öğretim yöntemleri veya farklı coğrafi konumları itibarıyla temsili üniversitelerdir. Bu çalışmada cevaplanması gereken asıl soru da“Clark Üçgeni'ndeki çeşitli üniversitelerin yerleri nerede?”olarak da belirtilebilir. Bu çalışmanın amacına ulaşabilmek için kurumların İngilizce ve ana dillerindeki resmi internet siteleri (11), yıllık raporları (11), stratejik planları, kurumların ve hükümetlerin seçme ve atamalara ilişkin tüzükleri incelenmiş ve finansman kaynaklarını ortaya çıkarmak amacıyla da üniversitelerin mali tabloları analiz edilmiştir. Üniversitelerin temsiliyetleri ve başarıları yorumlanırken, bu çalışmanın hedeflerini destekleyen ve ortak metodolojisi olması nedeniyle ARWU 2022 – istatistiklerinden yararlanılmıştır. ARWU'yun metodolojisinde eğitimin kalitesi (%10), fakültenin kalitesi (%40), araştırma çıktısı (%40) ve kişi başına düşen akademik performansı (%10) değerlendirilmektedir. Veri toplama aracı olarak Excel programında araştırmanın ana amacına ulaşmayı sağlayacak araştırma sorularına yanıt sağlayabilen bir kriter tablosu oluşturulmuştur. Gereken bilgiler tabloya arşivlendikten sonra, veriler içerik analizi tekniği ile incelenerek, vurgulanan temalar ortaya çıkartılmış, yorumlanmıştır. Dolayısıyla bu araştırma rolleri inceleyip keşfetmeye yönelik nitel bir araştırmadır ve veriler incelenirken sürece nicel istatistikler katmak ve nicel tablolar oluşturmak düşünülmemiştir. Bulgular ve Sonuçlar Bu araştırmada dünyanın farklı yerlerindeki üniversitelerin Clark'ın Üçgenindeki devlet, pazarlama yeri ve akademik oligarşi ile yönetim olarak nitelendirilen üç köşeye olan eğilimleri incelenmiştir. Araştırmanın bulgular kısmında, araştırmanın ana amacına götürecek üç araştırma sorusuna yönelik cevap aranmıştır. İlk araştırma sorusana cevap bulabilmek için üniversitelerin misyonu, vizyonu ve verdiği değerleri yada öncülükleri incelenmiştir. Aynı zamanda bunların, üniversitelerin işlevlerini gösterdikleri de söylenebilir. Bunun yanı sıra üniversitelerin gücünü beraber paylaşan içsel ve dışsal sponsorları ortaya çıkarabilmek için onların finansal kaynakları da incelenmiştir. Üniversitelerin kurumsal yapısı ile ilgili ikinci araştırma sorusuna cevap bulabilmek için üniversitelerin ana karar verme aktörleri ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu doğrultuda üniversitelerin web sayfalardaki kanun ve kurallar ile ilgili belgeler incelenmiştir. Üçüncü soruya yanıt bulabilmek için de bu belgelerle beraber, üniversitelerin kontrol ve kalite değerlendirme mekanizmaları belirlenmeye çalışılmış ve kontrol ve kalite değerlendirme sürecinde ilgili taraflar, odak noktaları ve kontrol ve değerlendirme sıklığı incelenmiştir. Araştırma sonucunda bazı üniversitelerin devletin yönetime büyük miktarda dahil olduğu yönetim biçimine eğiliminin olduğu, bazılarının ise pazarlama yerinin ya da akademinin daha çok dahil olduğu yönetim biçimlerine eğildiği sonucuna ulaşılmıştır. Detaylandırmak gerekirse, ARWU'da ulusal sıralamada ilk sırada yer alan ve coğrafi bölgesini temsil eden Melbourne Üniversitesi, akademik özyönetim modeline veya akademik oligarşiye dayalı modele daha fazla eğilim göstermektedir. Alman girişimci üniversitesi TUM ise piyasa odaklı modele açık ara en yakın olanıdır. IISc, QU, MIPT ve UHS, birçok devlet kurumuna sahip olan ve devletin yönetişim sistemlerine daha fazla entegre olduğu devlet merkezli modele daha yakındır. Açık üniversitelerin temsilcisi olabilecek The Open University ve kendi işlevleri ve coğrafi bölgeleri itibarıyla temsil eden MIT ve Oxford Üniversitesi de pazar odaklı modele daha yakındır. Ancak MSU'nun her üç boyutun da özelliklerine sahip olması düşündürücü bir durumdur ve yapılan analize göre, genel olarak MSU'nun akademik özyönetim modeline diğer modellere göre daha fazla eğilim gösterdiği söylenebilir. Aynı zamanda işlevinin ve coğrafi bölgesinin de temsilcisi olduğuna inanılan UCT, bu çalışmadaki sonuçlara göre çoğunlukla akademik özyönetim modelinde yönetilmektedir. Sonuç olarak, araştırmanın bulgular kısmında üç araştırma sorusuna cevap aranırken, sonuç kısmında ise Knill ve Dobbins (2014) tarafından sunulan tablo aracılığıyla, bulgular da yorumlanarak Clark'ın Üçgenine göre üniversitelerin devlet merkezli, piyasa merkezli ve akademik oligarşi dahilindeki yönetim modellerine yönelik eğilimleri açıklanmıştır. Genellikle bulgular kısmında üniversitelerin misyonu, vizyonu, baskın karar verme aktörleri, finansal kaynakları, kontrol ya da değerlendirmeye dahil olan taraflar, kontrol sürecindeki odak noktaları, değerlendirme sıklığı, toplam öğrenci sayıları, akademik personel sayıları, uluslararası öğrenci oranı, lisansüstü öğrenci oranı ve ARWU'da ulus genelinde ve dünya genelindeki sıralamasındaki yerleri çalışmanın ana amacına ulaşabilmek için incelenmiş ve bulgular bunlar üzerine toplanmıştır. Sonucunda Melbourne Üniversitesinin, MSU'nun ve UCT'nin akademik özyönetim modeline, TUM'un, The Open University'nin, MIT'nin ve Oxford Üniversitesinin piyasa odaklı yönetim modeline ve IISc'nin, QU'nun, MIPT'nin, ve UHS'in ise devlet merkezli yönetim modeline günümüzde daha çok eğilimli olduğu belirtilmiştir.
Özet (Çeviri)
Rationale: Higher education governance is one of the systems that can be easily influenced by external phenomena. Nowadays, the demand from its external“stakeholders”such as from the students, industry, or state/s challenges the higher education institutions. Especially, (sudden) increase or decrease in the number of students brings together some conflicts in the systems of higher education administration that causes to conduct more studies on the analysis of higher education governance models. Purpose: The main purpose of this study is to explore the current governance models of different representative higher education institutions from the different geographical regions of the world within the scope of three dimensions which are the state, market and academic oligarchy according to Clark's Triangle. Research Methods/Approach: In this research, 11 universities from 9 different geographical regions were selected to be analyzed. In this study, the document analysis was utilized as a quality research method. The documents were analyzed by using the content analysis technique. The selected higher education institutions are the University of Melbourne from Australia, Technical University of Munich from Germany, Indian Institution of Science from India, Qatar University from Qatar, Moscow Institution of Physics and Technology and Moscow State University from Russia, University of Cape Town from South Africa, University of Health Sciences from Türkiye, The Open University and the University of Oxford from the United Kingdom, and Massachusetts Institution of Technology from the United States of America, each of which has tendencies towards the state – centered model, market – oriented model, and academic self-governance model in different degrees. Findings: According to the findings from this study, the University of Melbourne, Moscow State University, and University of Cape Town have more tendencies towards the academic self-governance model, while Technical University of Munich, Massachusetts Institution of Technology, The Open University, and the University of Oxford tend to be administered in the market – oriented model and the others are in the nearest location towards the state – centered model. Implications: This study shows the tendencies of the universities towards the state – centered, market – oriented, and academic self-governance models introduced by Knill and Dobbins (2014) drawn on Clark's study (1983). At the same time, this work introduces the universities' current actions towards the demand from the external areas such as state, market, students, industry, society and so on as well as their success according to ARWU. Therefore, the universities with lower places in the rankings may consider the findings of the study on the universities with higher places to compare and contrast their actions which is also the case for any other universities with their specified governance models as well.
Benzer Tezler
- Yükseköğretimde dijitalleşme
Digitalization in higher education
OĞUZHAN GÜLLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Bilim ve TeknolojiMarmara ÜniversitesiBilişim Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZHAN TİNGÖY
- Eğitim fakülteleri için yeniden yapılandırma model önerisi
Restructuring model proposal for education faculties
SEVGİ YILDIZ
Doktora
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Politikası Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞAKİR ÇINKIR
- Telekomünikasyon sektöründe kullanılan ek odaların sokak düzeyi görüntülerinden tespit edilmesi
Detection of manholes from street-level imagery in telecommunication business
AHMET EĞRİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CANER GÜNEY
- Akademisyenlerin üniversitelerine atfettikleri niteliklerin kurumsal itibar algıları ve örgütsel vatandaşlık davranışlarıyla ilişkisi
The relationship between the qualifications that academicians attribute to their universities and academicians' perceptions of corporate reputation and organizational citizenship behaviors
GİZEM BİLGİNER
- Adoption of sustainable hemp (Cannabis sativa L.) cultivation in TR 83 region: Current status and future potential
TR 83 bölgesi'nde sürdürülebilir kenevir (Cannabis sativa L.) yetiştiriciliğinin benimsenmesi: Mevcut durum ve gelecekteki potansiyel
POMI SHAHBAZ
Doktora
İngilizce
2022
ZiraatOndokuz Mayıs ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMET BOZ