Pozitif psikolojik sermaye ve işe yabancılaşma ilişkisinde lider-üye etkileşiminin aracılık rolü: Havacılık sektörü çalışanları üzerinde bir araştırma
The mediating role of leader-member exchange in the relationship between positive psychological capital and job alienation: A study on aviation industry employees
- Tez No: 836501
- Danışmanlar: PROF. DR. UMUT AVCI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 211
Özet
Günümüzde örgütlerin sürdürülebilir rekabet avantajı sağlamasında en önemli unsurun insan kaynağı olduğu kabul edilmektedir. İnsan kaynağının rolünün artması, örgütlerin insan kaynağını etkin ve verimli şekilde çalıştırabilmesi için yapılması gerekenlere ilişkin çalışmaların artmasına neden olmaktadır. İnsan kaynağının etkin ve verimli şekilde çalıştırılabilmesinde öne çıkan yaklaşımlardan birisi de pozitif psikolojik sermayedir. Pozitif psikolojik sermaye, işgören performansını düşüren çok sayıda olumsuz faktörün etkisini azaltarak veya ortadan kaldırarak verimliliğe doğrudan veya dolaylı etki yapmaktadır. Bu olumsuz faktörlerin öne çıkanlarından bir tanesi işe yabancılaşmadır. İşe yabancılaşma, örgütlerde istenmeyen, fakat çok sık karşılaşılan bir sorundur ve sonuçları örgütsel performansın azalmasından işten ayrılmaya kadar uzanabilmektedir. İşe yabancılaşmanın olumsuz etkilerini doğrudan veya dolaylı azaltan daha başka değişkenlerden de bahsetmek mümkündür. Bu değişkenler içinde lider-üye etkileşiminin gerek doğrudan gerekse dolaylı olarak yabancılaşmanın etkisini azalttığı bilinmektedir. Lider-üye etkileşimi, lider ya da yöneticilerin astları ile karşılıklı etkileşimleri neticesinde farklı düzeyde ilişkilerin meydana geldiğini savunmakta ve bu ilişkilerin kalitesinin de bireysel ve örgütsel anlamda örgütü etkilediğini ifade etmektedir. Buradan hareketle bu çalışmada, pozitif psikolojik sermayenin çalışanların işe yabancılaşmasına etkisinde lider-üye etkileşiminin aracılık rolünü araştırmak amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, Türk sivil havacılık sektöründe faaliyet gösteren kamu ve özel sermayeli işletmelerin 594 çalışanından anket tekniği ile veri toplanmıştır. Çalışmanın sonucunda, pozitif psikolojik sermayenin lider-üye etkileşimi üzerinde anlamlı ve pozitif yönde etkili olduğu tespit edilirken; pozitif psikolojik sermayenin işe yabancılaşma üzerinde anlamlı bir etkisinin bulunmadığı tespit edilmiştir. Lider-üye etkileşiminin ise, işe yabancılaşma üzerinde anlamlı ve negatif yönde etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Boyutların lider-üye etkileşimi üzerindeki etkileri incelendiğinde ise, öz-yeterlilik, iyimserlik ve umut boyutunun lider-üye etkileşimi üzerinde anlamlı ve pozitif yönde etkili olduğu tespit edilirken; dayanıklılık boyutunun lider-üye etkileşimi üzerinde anlamlı bir etkisinin bulunmadığı tespit edilmiştir. Boyutların işe yabancılaşma üzerindeki etkileri incelendiğinde ise, öz-yeterlilik, iyimserlik ve dayanıklılığın işe yabancılaşma üzerinde anlamlı bir etkisinin bulunmadığı tespit edilirken; umut boyutunun işe yabancılaşma üzerinde anlamlı ve negatif yönde etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Son olarak pozitif psikolojik sermaye ile işe yabancılaşma ilişkisinde lider-üye etkileşiminin kısmı aracı etkisi olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca pozitif psikolojik sermayenin boyutları olan öz-yeterlilik, iyimserlik, umut ve dayanıklılık ile işe yabancılaşma arasında lider-üye etkileşimin kısmi aracılık etkisi olduğu tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Today, it is accepted that human resources are the most important factor for organizations to achieve a sustainable competitive advantage. The change in the perspective on the role of human resources leads to an increase in studies on what needs to be done for organizations to employ human resources effectively and efficiently. A positive psycap is a prominent approach for the effective and efficient utilization of human resources. Positive PsyCap has a direct or indirect effect on productivity by reducing or eliminating the effects of many negative factors that reduce employee performance. One of these negative factors is alienation from work. Job alienation is an undesirable but common problem in organizations, and its consequences can range from decreased organizational performance to turnover. It is also possible to mention other variables that directly or indirectly reduce the negative effects of job alienation. Among these variables, leader-member interaction is known to reduce the effects of alienation both directly and indirectly. Leader-member interaction argues that different levels of relationships occur as a result of the mutual interactions of leaders or managers with their subordinates, and that the quality of these relationships affects the organization in individual and organizational terms. Thus, this study aims to investigate the mediating role of leader-member interaction in the effect of positive psychological capital on employee alienation from work. In line with this purpose, data were collected from 594 employees of public and private capital enterprises operating in the Turkish civil aviation sector. The results showed that positive PsyCap has a significant and positive effect on leader-member interaction, while positive PsyCap has no significant effect on job alienation. It was concluded that leader-member interaction has a significant and negative effect on job alienation. When the effects of dimensions on leader-member interaction were analyzed, it was found that self-efficacy, optimism, and hope dimensions had a significant and positive effect on leader-member interaction, while the resilience dimension had no significant effect on leader-member interaction. When the effects of dimensions on job alienation were analyzed, it was found that self-efficacy, optimism, and resilience did not have a significant effect on job alienation, while the hope dimension had a significant and negative effect on job alienation. Finally, it was found that leader-member interaction had a partial mediating effect on the relationship between positive psycap and job alienation. In addition, it was determined that leader-member interaction has a partial mediating effect between the dimensions of positive psychological capital, namely self-efficacy, optimism, hope and resilience, and alienation from work.
Benzer Tezler
- İş-aile çatışmasının psikolojik performans üzerindeki etkisi: İşe yabancılaşma ve pozitif psikolojik sermayenin aracı rolü
The effect of work-family conflict on psychological performance: The mediating role of work alienation and positive psychological capital
CEREN AYDEMİR
- Psikolojik sermaye, örgütsel sessizlik ve işe yabancılaşma arasındaki ilişkiler
The relationships among psychological capital, organizational silence and work alienation
MEHMET HAKAN ARICIOĞLU
- İşe tutulmanın öncülleri ve sonuçları
Antecedents and consequences of job engagement
ADEM TUTAN
Doktora
Türkçe
2024
İşletmeİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZGÜR KÖKALAN
- Psikolojik sermayenin üretim karşıtı iş davranışları üzerindeki etkisinde işe yabancılaşma ve iş ertelemenin aracılık rolü
The mediating role of work alienation and work procrastination in the effect of psychological capital on counterproductive work behaviours
AYŞE GÖKSU ÖZÜDOĞRU
- Öğretmenlerin psikolojik sermaye, örgütsel sessizlik ve örgütsel yabancılaşma düzeylerinin belirlenmesi (Sandıklı ilçesi örneklemi)
Determining teachers' psychological capital, organizational silence and organizational alienation levels (Sandikli district sample)
UĞUR ÇETİNKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimAfyon Kocatepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET KOÇYİĞİT