Türkiye'nin yapısal sorunlarından tasarruf açığının çözümünde Bireysel Emeklilik Sisteminin önemi
The importance of the Private Pension System in the solving of one of the Turkey's structural problems, the savings gap
- Tez No: 836524
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET İNCEKARA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Tasarruf Açığı, Bireysel Emeklilik Sistemi, Otomatik Katılım Sistemi, Katkı Payı, Devlet Katkısı, Zaman Serisi Analizi, Savings Gap, Private Pension System, Auto Enrollment System, Contribution, State Contribution, Time Series Analysis
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 151
Özet
Tasarruf açığı, Türkiye'nin en önemli yapısal sorunları arasındadır. Yatırımları finanse edecek yeterli kaynağın olmaması nedeniyle her yıl milli gelirin %4'ü civarında tasarruf açığı verilmektedir. Açığın giderilmesinde yararlanılan dış tasarrufların miktarında, vadesinde ve maliyetinde iktisadi veya siyasi nedenlere bağlı olarak yaşanan oynaklıklar; büyümede, enflasyonda ve finansal piyasalarda dalgalanmalara sebep olmaktadır. Ekonomide öngörülebilirliği azaltan bu dalgalanmalar, uzun vadeli planlama yapmayı zorlaştırdığından yatırımları ve istihdamı sınırlamaktadır. Bu nedenle yurtiçi tasarrufların artırılması büyük önem taşımaktadır. Tasarruf açığının ve kamunun üzerindeki sosyal güvenlik yüklerinin azaltılması amacıyla 2003 yılında Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), 2017 yılında ise Otomatik Katılım Sistemi (OKS) yürürlüğe girmiştir. 2022 sonu itibariyle Türkiye nüfusunun %15,3'ü sisteme üye olmuştur. Biriken fonlar GSYH'nin %2,9'una ulaşmıştır. Yurtiçi Tasarruflar/GSYH oranı 1990-2002 döneminde ortalama %22,0, 2003-2022 arasını kapsayan Bireysel Emeklilik Sistemi döneminde ise ortalama %27,1 olarak gerçekleşmiştir. BES'in, diğer faktörler sabit iken yurtiçi tasarrufları olumlu etkilediği değerlendirilmektedir. Katkı payı ödemelerindeki istikrarlı artış, BES'in sağlıklı gelişimi için önem arz etmektedir. Bu nedenle BES katkı payı tutarlarının gelişimi etkileyen başlıca faktörleri incelemek elzem olmuştur. Bu çalışmada reel büyüme, enflasyon, BES katılımcı sayısı, TL mevduat faizleri, altın fiyatları, döviz kurları ve hisse senedi fiyatları BES katkı payı tutarlarını etkilemekte midir? sorusuna yanıt aranmıştır. Bu araştırma sorusunu inceleyebilmek için odağında katkı payı ödemeleri olan bir zaman serisi analizi yapılmıştır. Analizde en küçük kareler yöntemi kullanılmıştır. Mevsimsellikten arındırılan veriler durağan olup, model denkleminin açıklama gücü (R2) %65,15 olarak hesaplanmıştır. Denklemdeki bağımsız değişkenlerin katsayıları pozitif işaretli olarak bulunmuştur. Uygulanan ekonometrik analizde finansal varlık fiyatları ve katılımcı sayısındaki artışların BES katkı payı ödemelerine olumlu yansıdığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuç Neo-klasik iktisat teorisi yaklaşımının varsayımlarını doğrulamaktadır. Neo-klasik tüketim teorisi çerçevesinde geliştirilen Sürekli Gelir Hipotezi ve Ömür Boyu Gelir Hipotezi, bireylerin zamanlar arası tüketimlerini güvence altına almak amacıyla tasarruf yaptıklarını iddia eder. Dolayısıyla, gelir tasarrufun belirleyicidir. Kamu ise toplam tasarrufların artırılması amacıyla kamu kesiminin eksik bilgi problemini gidermek ve tasarrufların getirilerini artırmak amacıyla teşvik programları uygulamakla görevlidir. Devlet tarafından da desteklenen BES'in büyümeye devam edeceği ve tasarruf açığının azaltılmasına zamanla önemli katkılarda bulunacağı beklenmektedir.
Özet (Çeviri)
The savings gap represents a critical structural problem in Turkey. Due to the inadequate availability of resources to finance investments, recurring savings deficit of approximately 4% of the national income persists annually. The volatility in the quantity, maturity, and cost of external savings utilized to address this deficit, attributed to economic and political factors, engenders fluctuations in economic growth, inflation, and financial markets. Such fluctuations undermine predictability in the economy, impeding long-term planning and consequently restraining investment and employment. Hence, it is of utmost importance to augment domestic savings. In an attemp to alleviate the savings deficit and mitigate the burden on public social security, the Voluntary Private Pension System was introduced in 2003, followed by the implementation of Automatic Enrollment Systems in 2017. As of the end of 2022, approximately 15,3% of Turkey's population had become members of the system, accumulated funds equivalent to 2.9% of the Gross Domestic Product (GDP). The ratio of Domestic Savings to GDP averaged 22.0% during the period from 1990 to 2002 and demonstrated an average of 27.1% during the era encompassing the Voluntary Private Pension System. Consequently, it is believed that the presence of the system has positively influenced domestic savings, assuming other factors remain constant. A critical aspect in ensuring the sound development of the Private Pension System (PPS) is the sustained increase in contribution payments. For this reason, It has been essential to examine key factors that affect the contribution amount of the PPS. In this study, an answer was sought to the question of whether real growth, inflation, the number of PPS's participants, TL deposit rates, gold prices, exchange rates, and stock prices affect the PPS contribution amounts. In an attempt to examine this research question, a time series analysis was applied. Employing the method of least squares, the analysis confirms the stationarity of the seasonally adjusted data. The value of R2 for the final regression model is %65,15. The coefficients of the independent variables in the equation demonstrate a positive correlation. The findings indicate that increases in financial asset prices and the number of participants, exert a positive influence on contribution payments within the Private Pension System. This means that these results confirm the assumptions of the Neo-classical economic theoric approach. The permanent income and lifetime hypothesis, developed within the framework of Neo-classical consumption theory, claims that individuals save to occur their intertemporal consumption. Therefore, income is the main determinant of saving. The public, on the other hand, is responsible for implementing incentive programs in order to increase the total savings, eliminate the incomplete information problem of the public sector, and increase the return on savings. Given the continued support from the government, it is anticipated that the system will sustain its growth trajectory and make substantial contributions toward mitigating the savings gap.
Benzer Tezler
- Gelişmekte olan ülkelerin dış borç sorunu ve Türkiye'nin dış borçları
Başlık çevirisi yok
MUSTAFA KARAGÖZ
- Türkiye'nin 2000-2012 dönemi cari işlemler açığı sorunu
The matter of current accounts deficit period of 2000-2012 in Turkey
MEHMET KARACA
- İstikrar politikaları ve Türkiye ekonomisinin (1980-1990) dönemi dış ticaret yapısının genel bir değerlendirmesi
Başlık çevirisi yok
JALE YALINPALA
- Türkiye ekonomisinde kamu iktisadi teşebbüslerinin önemi ve kamu iktisadi teşebbüslerinin özelleştirilmesi
Başlık çevirisi yok
DENİZ ÖZUSLU
