Liquidity in emerging country bond markets: A comparison of bid-ask spread proxies and determinants of bid-ask spread
Gelişmekte olan ülke tahvil piyasalarında likidite: Alış-satış yayılma aralığı göstergelerinin karşılaştırılması ve alış-satış yayılma aralığının belirleyicileri
- Tez No: 837043
- Danışmanlar: DOÇ. DR. KAYA TOKMAKÇIOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İşletme Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 89
Özet
Bir finansal varlığın likit olması mevcut piyasa fiyatını önemli ölçüde etkilemeksizin, düşük maliyetle, hızlı ve istenilen zamanda işlem yapılabilmesi olarak tanımlanmaktadır. Likidite, uygun maliyetle makul bir zaman içerisinde işlem gerçekleştirebilme yeteneği olarak da tanımlanabilir. Etkin ve verimli bir piyasa için likidite son derece önemlidir. Ayrıca, likidite varlıklardan elde edilen getiriyi de etkilemektedir. Bu sebeplerden dolayı yatırımcılar, ihraççılar, aracı kurumlar, işlem platformları, piyasa düzenleyicileri ve denetleyici kuruluşlar için likiditenin varlığı ve doğru bir şekilde ölçülebilmesi önem arz etmektedir. Her ne kadar likidite kavramından bahsetmek ve tanımlamak kolay olsa da, likiditenin doğru bir şekilde ölçümü ve farklı boyutlarını kavrayabilme konusu oldukça zordur. Likiditenin farklı boyutlarından bahsedilmiş olmakla birlikte, alış-satış yayılma aralığı (bid-ask spread) işlem maliyetlerini direkt yansıtan bir özellik olduğu için oldukça önemlidir. Bu çalışmada likiditenin bu yönü üzerinde durulmuştur. Likidite ve alış-satış yayılma aralığının ölçümünün önemi dolayısıyla literatürde çok sayıda model ve teori geliştirilmiştir. Bu modeller kullanılan veri sıklığına göre sınıflandırılabilir. Yüksek sıklıklı veri kullanan modeller güniçi emir ve işlem bilgilerini kullanırken, düşük sıklıklı veri kullanan modeller ise günlük, haftalık veya aylık sıklıktaki işlem ve emir bilgilerini kullanmaktadır. Modellerin sayısının artmasıyla birlikte bu modellerin performanslarını karşılaştıran çok sayıda çalışmalar yapılmıştır. Geliştirilen modeller öncelikli olarak hisse senedi piyasaları için geliştirilmiş ve test edilmiştir. Ancak son yıllarda sabit getirili menkul kıymet, emtia, borsa yatırım fonu ve döviz piyasaları başta olmak üzere farklı piyasalar için de mevcut modeller kullanılmış ya da farklı piyasa dinamiklerine uygun olacak şekilde mevcut modeller modifiye edilmiştir. Ve yine bu piyasalarda ölçüm modellerinin performansları karşılaştıran çalışmalar da mevcuttur. Mevcut çalışmaların sonuçlarına göre tüm piyasalar ve varlık tipleri için her zaman en iyi sonucu veren bir model mevcut değildir, modellerin performansları farklı zamanlarda ve farklı piyasa yapılarında değişiklik göstermektedir. Ayrıca, bildiğimiz kadarıyla böyle bir performans karşılaştırması gelişmekte olan ülkelerin sabit getirili menkul kıymet piyasaları için yapılmamıştır. Global finans krizi sonrasında gelişmekte olan ülkelere artan sermaye akışı sonrasında, bu ülke hazinelerinin sabit getirili menkul kıymet ihraçlarında önemli bir artış söz konusudur. Bu piyasalara ve sabit getirili menkul kıymetlere artan ilgi dolayısıyla bu varlıklar için likidite ölçümü de önem kazanmıştır. Bu çalışma kapsamında farklı alış-satış yayılma aralığı ölçüm modellerinin tahmin performansları karşılaştırılmış ve ek olarak alış-satış yayılma aralığını etkileyen değişkenler incelenmiştir. Alış-satış yayılma aralığı tahmin modellerinin performansları ve alış-satış yayılma aralığını etkileyen değişkenlerin incelenmesi kapsamında iki farklı veri seti kullanılmıştır. İlk veri setinde Borsa İstanbul Borçlanma Araçları Piyasası'nda işlem gören devlet tahvilleri incelenmiştir. En yüksek işlem hacmine sahip devlet tahvillerine ait gün içi en iyi alış ve satış fiyat farklarının zaman ağırlıklı ortalamaları kullanılarak, gerçek zamanlı bir alış-satış yayılma aralığı göstergesi hesaplanmıştır. Ayrıca her bir kıymet için Round Trip, Close-High-Low, Roll, Fong-Holden-Trzcinka, Corwin-Schultz, Interquartile Range ve Closing Percent Quoted Spread yöntemleri ile alış-satış yayılma aralığı tahmin edilmiştir. Aylık tahmin sonuçlarının performansları için zaman serisi ve kesitler arası regresyon modelleri uygulanmıştır. Korelasyon katsayılarının yanı sıra, ortalama hata (MBE), ortalama mutlak hata (MAE) ve ortalama hata kareleri karekökü (RMSE) ölçütleri kullanılarak modellerin performansları karşılaştırılmıştır. Ayrıca aynı veri seti ile tahvil özelliklerinin alış-satış yayılma aralığı üzerindeki etkileri incelenmiştir. Bu kapsamda işlem hacmi, vadeye kalan süre, dolaşımdaki tahvil tutarı, piyasa yapıcısının varlığı, valör günü ve tahvil tipi değişkenleri panel regresyona bağımsız değişkenler olarak dâhil edilmiştir. İkinci veri setinde ise 6 farklı gelişmekte olan ülkeden 33 adet yerel para birimi üzerinden ihraç edilmiş devlet tahvili yer almaktadır. Bu tahviller için de gün içi en iyi alış ve satış fiyat farklarının ortalamaları kullanılarak, günlük alış-satış yayılma aralığı hesaplanmıştır. Ardından, varlık takas yayılma aralığı, durasyon, tarihsel oynaklık, baz puan değeri, getiri ve ihraççı ülke kredi temerrüt takası gibi bağımsız değişkenler kullanılmış, ve bu değişkenlerin alış-satış yayılma aralığı üzerindeki etkileri panel regresyon analizi ile incelenmiştir. Sonuçlara göre düşük sıklıklı veri kullanan tahmin yöntemlerinin gerçek zamanlı alış-satış yayılma aralığı tahmininde etkili olduğu söylenebilir. Bu tip yöntemlerle tahminlerdeki tutarlılık belirli bir oranda azalsa da, daha az veriye ihtiyaç duyması ve daha az hesaplama yapılması, düşük sıklıklı veri kullanan tahmin yöntemlerinin kullanılmasını avantajlı hale getirmektedir. Diğer bir ifadeyle hesaplama ve veriye erişim kolaylıklarının getirdiği faydanın, tahmin doğruluğundaki azalmaya üstün geldiği söylenebilir. Ayrıca, günlük veri kullanımının alış-satış yayılma aralığı tahmininde yeterli olduğu da söylenebilir. Hem zaman serisi hem de kesitler arası regresyon sonuçlarına göre Closing Percent Quoted Spread yönteminin diğer modellerden daha başarılı tahmin sonuçları elde ettiği görülmüştür. Ayrıca tahvil özelliklerinin de alış-satış yayılma aralığı üzerinde önemli etkileri vardır. İlk veri setine göre işlem hacmi, vadeye kalan süre ve tahvil tipi alış-satış yayılma aralığı üzerinde önemli derecede etkilidir. Daha uzun vadeye kalan süre veya daha düşük işlem hacmi, daha geniş alış-satış yayılma aralığına sebep olmaktadır. Ayrıca değişken faizli tahviller ortalama olarak daha dar alış-satış yayılma aralığına sahiptir. İkinci veri setine uygulanan panel regresyon sonuçlarına göre ihraççı ülke kredi temerrüt takas primi, ihraçcı ülke piyasa getirisi ve tahvil getirisinin alış-satış yayılma aralığı üzerinde önemli etkileri mevcuttur. İhraççı ülke kredi temerrüt takasının yüksek olması, piyasa getirisinin yüksek olması veya tahvil getirisindeki azalış alış-satış yayılma aralığı üzerinde artırıcı etki yapmaktadır. Düşük sıklıklı veri kullanan tahmin yöntemlerinin kullanımı ve tahvil özelliklerinin alış-satış yayılma aralığı üzerindeki etkilerine ilişkin elde edilen sonuçlar literatürde mevcut olan çalışmaları büyük ölçüde desteklemektedir. Literatürde farklı varlık tipleri ve pazarlar hakkında mevcut olan sonuçların, gelişmekte olan ülkelerin sabit getirili menkul kıymet piyasaları için de büyük ölçüde geçerli olduğu söylenebilir. Bildiğimiz kadarıyla, literatürde finansal varlık ve ülke seviyesindeki değişkenlerin likidite ve alış satış yayılma aralığı ile ilişkilerini irdeleyen bir takım ampirik çalışmalar bulunmakta ve bunlar genellikle hisse senedi piyasalarını ya da gelişmiş ülkeleri kapsamaktadır. Bu çalışma ile gelişmekte olan ülkelerin sabit getirili menkul kıymet piyasalarında likiditeyi etkileyen olguları ampirik olarak irdelemekteyiz. Elde edilen sonuçlar tahvil ve ülke seviyesindeki değişkenlerin etkilerini göstermektedir. Piyasa düzenlemeleri, portföy yönetimi ya da işlem stratejilerine yönelik olarak sonuçlar belirli noktalara ışık tutabilecektir. Ayrıca, likidite ölçümü konusunda kolaylık sağlayacak yöntemlere yönelik olarak ampirik kanıt sunulmaktadır.
Özet (Çeviri)
Many of the emerging market countries have been issued large amounts of local currency bonds in order to finance their budget deficits. Therefore, the attention to the emerging country bonds increased and, different aspects of these assets are investigated in order to analyse market microstructures. Liquidity is one of the most important characteristics of the financial assets and markets. As liquidity affects asset returns, investment decisions and market characteristics, all of the market participants are attracted to measurement and forecast of a financial security's liquidity. So, liquidity measurement is essential to understand market dynamics. The bid-ask spread, which is the difference between the best bid and ask prices, represents the explicit trade costs, and is an important liquidity measure. In this thesis, we look for an efficient way to estimate the bid-ask spread for sovereign bonds, and analyze the bond-specific and country-specific determinants of the bid-ask spread in the emerging market countries. The performances' of the bid-ask spread measures are compared, and the bond-level characteristics' effects on the bid-ask are investigated. We implement empirical analysis on two distinct data sets. For the first data set, we analyze Turkish sovereign bonds traded in Borsa Istanbul Debt Securities Market. We build a relative quoted bid-ask spread as a benchmark using intraday quote data, and compare the forecast performances of the bid-ask spread measures. According to the regression results, the spread measures that use low-frequency data are able to represent and estimate spread dynamics, and Closing Percent Quoted Spread outperforms the other measures. Moreover, a panel data analysis is applied to investigate the bond specific features' effects on the bid-ask spread, and the regression analysis shows that bond liquidity is significantly affected by bond specific features. The shorter term to maturity or the greater trade volume, the narrower relative bid-ask spread. Further, bond type is significantly influential on the bid-ask spread. For the second data set, we analyze sovereign bonds from six emerging market countries. A panel regression model is implemented in order to examine the country-level and bond-level features' effects on the sovereign bond bid-ask spread and liquidity. According to our empirical analysis, issuer country credit risk, market return and bond yield are statistically significant determinants of the bid-ask spread for emerging country sovereign bonds.
Benzer Tezler
- Gelişmekte olan ülkelere yönelik uluslararası sermaye hareketleri ve Türkiye
International capital flaws to emerging markets Turkey
SERKAN ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
EkonomiMarmara ÜniversitesiSermaye Piyasası ve Borsa Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ÖZLEM KOÇ
- Gelişmekte olan ülkelerin uluslararası para piyasalarından sendikasyon yöntemi ile uzun vadeli kaynak temini: Türkiye örneği
Syndication loans as the long term funding opportunity for the developing countries in the international money markets: Turkey
TÜLAY UĞUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
EkonomiMarmara ÜniversitesiSermaye Piyasası ve Borsa Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. SUNA OKSAY
- Liquidity in the emerging market local currency bond market: Measurement,commonality, and supply of risk capital
Gelişmekte olan piyasaların yerel para cinsinden bono likiditeleri: Ölçüm, ortak özellikler ve risk sermayesi arzı
SAYAD BARONYAN
- Finans sisteminde tahvil getirilerinin kredi dereceleri ile ilişkisi:Gelişmekte olan ülkeler açısından bir uygulama
The relation between bond spreads an credit ratings: An application from an emerging market perspective
AYŞE BOTAN BERKER
- Nonlinear effect of global liquidity on sovereign bond spread: Case of Turkey
Global likiditenin tahvil getiri farkı üzerindeki doğrusal olmayan etkisi: Türkiye örneği
MURAT SÖZBİR
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
EkonomiHacettepe Üniversitesiİktisat (İngilizce) Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE YASEMİN YALTA