The digital divide in Turkey
Türkiye'de dijital bölünme
- Tez No: 837363
- Danışmanlar: PROF. DR. BÜLENT GÜLOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat (İngilizce) Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 224
Özet
Telekomünikasyon, mobil telefon, internet ve internete bağlanma özelliğine sahip çeşitli cihazları içeren bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT), kişilerin iletişim kurması, bilgiye erişmesi ve öğrenmesi için yeni ve daha verimli yollar sunmak suretiyle hayatın birçok yönüne nüfuz etmiştir. Eğitim, bankacılık, e-ticaret, sağlık ve devlet hizmetlerindeki uygulamalarıyla BİT, ekonomik büyüme ve üretkenliğin arkasındaki ana güçtür, insanları temel hizmetlere ve işlere bağlarken işletmelerin faaliyet göstermesine olanak sağlamaktadır. Dijital bölünme (the digital divide), BİT'in toplumdaki eşit olmayan dağılımını tanımlar. Türkçe literatürde, dijital bölünme kavramına karşılık gelen, sayısal bölünme, dijital uçurum, sayısal uçurum, dijital eşitsizlik gibi kavramlar da ayni olguyu ifade etmek için kullanılmaktadır. Tanımı bağlamında, dijital bölünme, internete erişimi olan ve olmayanlar arasındaki uçurumu ifade eder. Ancak, dijital bölünme tanımının ötesinde ikili değil çok yüzeyli bir problemdir; bağlantı, ekipmana erişim, satın alınabilirlik, hizmet kalitesi, teknolojiyi kullanma motivasyonu, dijital beceriler vb. gibi birçok faktörü içerir. Bu nedenle, dijital bölünme, farklı dijital 'eşitsizlik' türleri (seviyeleri) ile sonuçlanan internet ile ilgili çeşitli zorlukları kapsar. Dijital bölünme literatürü, bu zorlukları şu şekilde sınıflandırmaktadır: erişimdeki farklılıklar (birinci seviye dijital bölünme), kullanım ve dijital beceriler (ikinci seviye dijital bölünme) ve İnternet kullanımının sonuçları (üçüncü seviye dijital bölünme). Bu zorluklara bağlı dijital uçurumlar, uluslararası düzeyde mevcut olduğu gibi bir ülke içinde de gözlemlenebilmektedir. Dijital uçurumlar, genellikle, bir ülkedeki diğer sosyal eşitsizliklerle birlikte ortaya çıkar – öyle ki, yukarıda sıralanan dijital bölünme türleri (seviyeleri), farklı demografik ve sosyoekonomik özelliklere sahip bireyler arasındaki, BİT'e erişme ve bunları kullanma fırsatları ve becerilerine ilişkin farklılıkları ve eşitsizlikleri yansıtmaktadır. Bu tez, Türkiye'de dijital bölünmenin farklı yönlerini ampirik olarak incelemektedir. Türkiye'deki birinci düzey ve ikinci düzey dijital bölünmenin demografik ve sosyoekonomik belirleyicilerini araştırmakta ve 2008-2020 yılları arasındaki sayısal eşitsizlikleri ortaya koyan ampirik bulguları sunmaktadır. Literatürde yalnızca bir veya az sayıda değişkene odaklanan ya da Türkiye özelinde ekonometrik modellere dayanmayan diğer birçok çalışmanın aksine verinin olanak sağladığı ölçüde çok sayıda değişkeni, sosyal grupların cihaza erişim, İnternete erişim ve İnternet kullanım davranışları ve bu bağlamda İnternet servislerinden yararlanmalarını hesaba katarak kapsamlı ve ayrıntılı bir analiz yapılmıştır. Yıllara göre yapılan analiz sonuçları cihaza erişim ve İnternete erişimde ilerlemeye işaret etse de özellikle Internet kullanımındaki eşitsizliklerin devam ettiği görülmektedir. Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki dijital dönüşüm ve teknolojik gelişmeler, başta gelişmekte olan ekonomiler olmak üzere ülkeler için çok büyük fırsatlar sunmaktadır. Ancak, dijital gelişmelerin tam potansiyeline, altyapı dağıtımına yatırım yapmak gibi sadece arz yönlü politikalara odaklanarak ulaşılması mümkün değildir. Son donemde artan İnternet penetrasyon oranlarına rağmen, Türkiye'nin dijital olarak kapsayıcı bir toplum yaratmayı tam anlamıyla başardığı söylenememektedir ve bu nedenle, dijitalleşmenin faydalarını kaçırma riskini altında olduğu düşünülmektedir. Bu soruna katkıda bulunan başlıca faktörlerden biri, dijital bölünmeyi azaltan etkili, talep yönlü çözümlerin olmamasıdır. Bu tez çalışmasındaki bulguları, Türkiye'de farklı sosyal gruplar arasında İnternet erişimi ve İnternet kullanım davranışları açısından önemli eşitsizliklerin devam ettiğini göstermekte, gerekli politikaların ivedilikle uygulanmaması halinde bazı dijital eşitsizliklerin kapanmasının yakın gelecekte mümkün olmayacağına dikkat çekmektedir. Bu tezin bulguları, Türkiye'deki birinci düzey ve ikinci düzey dijital bölünmesinin talep yönlü politikaların gerçekleştirilmesi noktasında öncelikli olarak ele alınması gereken hedef grupları ortaya koymaktadır. Öte yandan, İnternet erişim ve kullanımındaki bölgesel eşitsizlikler de ampirik bulgularla ortaya konmaktadır. Tezin son bölümünde Türkiye'nin dijital bölünmeye yönelik girişimleri ve potansiyel dijital eşitsizlikleri azaltma stratejileri tartışılmaktadır. Toplumun her kesiminin bilgi ve iletişim teknolojilerinden eşit derecede faydalanabilmesi için uygulanan politikaları ifade eden 'dijital kapsayıcılığı' merkezine alan dijital donuşum projeleri, toplumun dezavantajlı gruplarının dijital yetkinliğinin artırılması ve dijital donuşum surecinde ekonomik ve sosyal faydanın artırılması açısından gereklidir. 'Kapsayıcılık' ilkesi doğrultusunda, dijital eşitsizliğe yönelik politikaların oluşturulmasında bu tezin bulguları önemli bir role sahip olacaktır. Türkiye'de Internet penetrasyonunu artırmak için 'talep-yönlü politikalar' ile ilgili tutarlı bir politika vizyonu eksikliği gözlemlenmektedir. Regülasyonlar ve ilgili politikalar geliştirilirken Türkiye'nin demografik ve sosyoekonomik özellikleri genellikle göz ardı edilmektedir. Bu nedenle, internetin yaygınlaşmasını artırmak için özel programların gerekli olduğu sonucuna varılmaktadır. Bu programlar, katılımcı bir yaklaşımla, yüksek öncelikli grupları hedef alarak tasarlanmalı ve uygulanmalıdır. Kavramsal çerçevede, tezin bulgularına dayalı olarak dört ana politika alanını belirlenmiştir: (i) altyapı, (ii) kapsayıcılık, (iii) kurumlar, (iv) pazar yapısı ve (v) dijital yetkinlik. Bu politika alanları altında tezde tespit edilen İnternete erişim ve kullanım açısından dezavantajlı olduğu tespit edilen sosyal gruplara yönelik programlar uygulanmalıdır. Kadınlar, yaşlılar, hane geliri düşük vatandaşlar, eğitim düzeyi düşük vatandaşlar, maaşsız ev emekçileri ve emekliler ile özellikle Kuzeydoğu Anadolu, Orta Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Batı Karadeniz bölgeleri internet erişim ve kullanım acısından dezavantajlı gruplar olarak öne çıkmaktadır. Bu gruplar, dijitalleşme ve dijital donuşum kapsamında oluşturulan politikalarda dijital bölünmeyi ortadan kaldırabilmek adına özellikle dikkate alınmalıdır. Talep yönlü faktörler odağında, yüksek hızlı sabit ve mobil bağlantıların yaygınlaştırılması, akıllı telefonların yani sıra diğer İnternet özellikli cihazların kullanımının yaygınlaştırılması, yeni nesil telekomünikasyon altyapısının konuşlandırılması, çeşitli internet servislerinden toplumun tamamının faydalanabilmesi için dijital yetkinliklerin geliştirilmesine yönelik eğitim ve programlar geliştirilmesi gibi uygulamalar dijital bölünmenin ortadan kaldırılması adına dijitalleşme politikaları kapsamına alınmalıdır.
Özet (Çeviri)
Information and communication technologies (ICT), which broadly include telecommunications, mobile telephony, the Internet, and various Internet-enabled devices, have permeated most aspects of life by offering new and more efficient ways for people to communicate, access information, and learn. With applications in education, banking, e-commerce, health, and government services, among other areas, ICT are a major force behind economic growth and productivity, connecting people to essential services and jobs while enabling businesses to operate. The digital divide describes the uneven distribution of ICT in society. At a high level, the digital divide is the gap between those who have and do not have access to the Internet. However, the digital divide is not a binary but multifaceted and includes many factors such as connectivity, access to equipment, affordability, quality of service, motivation to use the technology, digital skills, and so on. Therefore, the digital divide encompasses various Internet-related challenges, which results in different types (levels) of digital inequality. The digital divide literature categorized those challenges as follows: differences in access (first-level digital divide), usage and digital skills (second level digital divide), and outcomes of Internet use (third level digital divide). These digital gaps exist at the international level as well as within a country. Often these gaps fall along other social inequalities in a country – that is, the different levels of the digital divide usually reflect the gaps between individuals from different demographic backgrounds and at different socioeconomic levels with regard to their opportunity and ability to access and utilize ICT. This thesis empirically examines the different aspects of the digital divide in Turkey. It explores the demographic and socioeconomic determinants of the first level and second level of digital divide in Turkey and analyzes the data that substantiates digital inequalities between years 2008-2020. Digital transformation and technological advancements in ICT offer tremendous opportunities for countries, especially for emerging economies. However, the full potential of digital advancements cannot be achieved by focusing solely on supply-side policies such as investing in infrastructure deployment. Despite increased Internet penetration rates, Turkey has failed to create a digitally inclusive society and risk missing out on the benefits of digitization. One of the leading factors contributing to this problem is the lack of effective demand-side solutions mitigating the digital divide. The results of this thesis suggest that significant disparities persist between different social groups in Turkey in terms of Internet access and Internet usage patterns. The findings of this thesis point out the target groups of first priority to address the first level and second level digital divide in Turkey. We can conclude from the results that special initiatives and programs are required to increase widespread adoption of the Internet. Those initiatives and programs should be designed and implemented with a participatory approach, targeting the high priority groups: women, older citizens, citizens with lower household income, citizens with low educational background, homemakers, and retired people, as well as citizens of the Northeast Anatolia, Central East Anatolia, Southeast Anatolia and West Black Sea regions of Turkey in particular, while considering the factors that make Internet access and use difficult.
Benzer Tezler
- Türkiye'de hanehalkları arasında dijital bölünme
The digital divide among households in Turkey
ELİF ARIK
- Dijital bölünme olgusu ve Türkiye üzerine bir uygulama
The digital divide fact and an application on Turkey
CENGİZ AYTUN
- The relationship between digital divide and open source software/ free software in Turkey
Başlık çevirisi yok
HÜSEYİN TOLU
- Sayısal uçurum ve medya okuryazarlığı bağlamında çocukların internet kullanımları: Ankara örneği
Children's internet use in the context of digital divide and media literacy: The case of Ankara
MEHTAP UYAR
Doktora
Türkçe
2020
Halkla İlişkilerGazi ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TUĞBA ASRAK HASDEMİR
- Dijital devlet ve Türk kamu yönetiminin dijitalleşme pratikleri
Digital government and digitalization practices of Turkish public administration
REMZİ ERİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Kamu YönetimiŞırnak ÜniversitesiSiyaset Ekonomisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DİLEK ÇELİK
