Geçici Koruma Kanunu kapsamında Türkiye'de eğitim gören Suriyeli kız çocuklarının eğitime ve dijital yetkinliklere dair deneyimleri
Experiences of Syrian girls in refugee situations in Turkey regarding education and digital competencies
- Tez No: 966447
- Danışmanlar: PROF. DR. MÜGE ADNAN, DOÇ. DR. ÇAĞLAR ÖZBEK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Dijital yetkinlik, dijital bölünme, eğitim deneyimleri, dijital meslekler, Suriyeli göçmen kız çocuklar, fenomenoloji, Digital competency, digital divide, educational experiences, digital jobs, Syrian refugee girls, phenomenology
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Öğretim Teknolojileri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 108
Özet
2011 yılında patlak veren iç savaşla birlikte Türkiye'ye göç eden Suriyeliler, Geçici Koruma Kanunu kapsamında yeni bir hayat kurma mücadelesine girişmiş; bu süreçte özellikle çocuklar, çok yönlü ve katmanlı zorluklarla karşı karşıya kalmıştır. Eğitim çağındaki Suriyeli kız çocukları, göçün beraberinde getirdiği psikolojik yükler, ekonomik güçlükler, toplumsal cinsiyet rolleri ve kültürel normlarla şekillenen karmaşık bir toplumsal yapıda var olma mücadelesi vermektedir. Dijital çağın gerekleriyle şekillenen günümüz eğitim ortamında, bu çocukların aynı zamanda derin bir dijital bölünmeye maruz kalmaları, onların hem bugünkü eğitim deneyimlerini hem de gelecekteki meslek seçimlerini doğrudan etkilemektedir. Bu araştırma, Geçici Koruma Kanunu kapsamında Türkiye'de eğitim gören Suriyeli kız çocuklarının eğitime ve dijital yetkinliklere dair yaşanmış deneyimlerini anlamayı; bu deneyimlerin onların meslek algılarına ve dijital temelli meslek seçimlerine nasıl yansıdığını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmada nitel araştırma desenlerinden fenomenoloji yöntemi benimsenmiş, bu yöntem katılımcıların kendi yaşantılarına dair anlam üretim süreçlerini merkeze alarak, onların deneyimlerini yalnızca anlatmakla kalmayıp, derinlemesine kavramayı mümkün kılmıştır. Çalışma, Gaziantep'in Nizip ilçesinde lise düzeyinde öğrenim gören 16 Suriyeli kız öğrenciyle gerçekleştirilen yarı yapılandırılmış görüşmeler aracılığıyla yürütülmüştür. Araştırmanın temelini oluşturan görüşme formu, Avrupa Komisyonu tarafından geliştirilen Dijital Yeterlilikler Çerçevesi esas alınarak hazırlanmış, böylece kız öğrencilerin dijital yetkinlik düzeyleri ve bu yetkinliklerin mesleki yönelimlerine yansıması da değerlendirilmiştir. Araştırmadan elde edilen veriler, özellikle katılımcıların eğitim ve teknolojiye dair deneyimleri ile meslek algılarını şekillendiren çok katmanlı yapıların izini sürmektedir. Bu bağlamda, öncelikle aile ve kültürel normlar katmanı, ardından ise göç ve 'Suriyelilik' deneyimi olarak tanımlanan ikinci katman, kız çocuklarının yaşamlarına yön veren temel belirleyiciler olarak öne çıkmaktadır. Göç ve eğitim başlıkları bir araya geldiğinde, her olayın başka bir olayı tetiklediği ve yeni sonuçlara sebebiyet verdiği çok boyutlu bir sistem ortaya çıkmaktadır. Bu katmanlar arasında gezinirken, katılımcıların deneyimleri umut ile umutsuzluk, aidiyet ile yabancılık, direnç ile kırılganlık arasında salınan derin bir hikâyeye dönüşmektedir. Sonuçlar, güçlü yapısal eşitsizliklerin gölgesinde, görünür olmaktan korkan, aile içinde cinsiyet temelli ayrımcılığa maruz kalan ve meslek seçiminde kendi isteklerinden çok ailesinin iznine ya da ekonomik koşullara bağlı kalan bir kız çocuk profiline işaret etmektedir. Göçün getirdiği travmalar, Türkçeye yeterince hâkim olmamanın yol açtığı sosyal uyum sorunları, dijital teknolojilere erişimde yaşanan eşitsizlikler ve özellikle pandemi sürecinde daha da derinleşen öğrenme kayıpları bu süreci daha karmaşık hale getirmiştir. Bununla birlikte, tüm bu olumsuzluklara rağmen içlerinde umut tohumu taşıyan, direnç geliştiren ve geleceğe dair hayaller kurmaktan vazgeçmeyen bazı öğrencilerin varlığı bu çalışmanın en kıymetli bulgularından biri olarak öne çıkmaktadır. Sonuç olarak, Suriyeli kız çocuklarının eğitimde ve dijitalleşmede karşılaştıkları engellerin yalnız bireysel değil, toplumsal ve yapısal nedenlerle örüldüğü görülmüş; bu sorunlara yönelik bütüncül ve sürdürülebilir çözümler geliştirilmesi gerektiği vurgulanmıştır.
Özet (Çeviri)
Following the outbreak of the civil war in 2011, the migration of Syrians to Turkey under the Temporary Protection Law marked the beginning of complex integration and adaptation processes. Among the most affected by this forced migration are Syrian girls of school age, who face multifaceted challenges shaped by psychological trauma, economic hardship, gender roles, and restrictive cultural norms. In the context of the digital age, these girls are further burdened by the digital divide, which directly impacts both their educational experiences and their future career opportunities. This study aims to explore the lived experiences of Syrian girls receiving education in Turkey under temporary protection, with a specific focus on their educational and digital competency experiences and how these experiences influence their digital-based career perceptions. The research was conducted using the phenomenological method, a qualitative research design that seeks to understand the subjective meanings individuals attribute to their lived experiences. Sixteen high school-aged Syrian girls residing in the Nizip district of Gaziantep participated in the study. Data were collected through semi-structured interviews and analysed using an inductive approach supported by field notes. Interview questions were prepared based on the European Commission's Digital Competence Framework, allowing also for a structured evaluation of the participants' digital skill levels and their impact on career choices. The findings are interpreted through a multi-layered lens, prioritising the participants' experiences with education and technology, and examining how these are shaped first by family and cultural norms, and more deeply by their experiences of migration and their identity as“Syrian.”The intersection of migration and education creates a layered and interdependent structure, where each challenge leads to new complications and consequences. Within this structure, the girls' experiences reveal a fragile yet complex reality, oscillating between hope and despair, belonging and alienation, resilience and vulnerability. The study reveals significant structural inequalities, fear of visibility, internalized gender discrimination within families, and the psychological weight of forced migration. Many girls are forced to choose their future professions based on family approval or financial necessity rather than personal aspirations. Language barriers continue to hinder academic success and social integration, and the digital divide—especially exacerbated during the COVID-19 pandemic—emerges as a major obstacle to accessing education and building a better future. Despite these adversities, the presence of a few hopeful and inspiring narratives underscores the resilience of some participants and the potential for transformation. The study ultimately concludes that the challenges faced by Syrian girls in accessing education and digital resources are not only personal but deeply rooted in social and structural dynamics. Addressing these challenges requires holistic and sustainable policy actions, particularly those led by the state, to ensure equitable access to education and digital participation.
Benzer Tezler
- Potentialities for and limits to inclusion by education: The case of Syrian children's education in Turkey and child labour
Eğitim tarafından içermede potansiyeller ve limitler: Türkiye'deki Suriyeli çocukların eğitimi ve çocuk işçiliği
YASEMİN KIZILOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Sosyal HizmetOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSosyal Politika Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET OKYAYUZ
- 6. sınıf Türkçe ders kitabının mülteci öğrencilere uyarlanması
Adaptation 6th grade Turkish course book refugee students
GÖZDE DURHAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimYıldız Teknik ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CELİLE EREN ÖKTEN
- Geçici Koruma Kanunu ile Türkiye'ye gelen Suriyelilerin uyum süreci ve karşılaştıkları problemler: Batman örneği
Encountering problems and adaption period of Syrians who come to Turkey with Temporary Protection Law: Batman example
LEYLA AKTAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
SosyolojiBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İBRAHİM BİRİ
- Hannah Arendt'in haklara sahip olma hakkı perspektifinden tabakalı göçmen hakları: Türkiye örneği
Stratified rights of migrants from Hannah Arendt's perspective on the right to have rights: The case of Türkiye
YILDIZ ÇİRLİ
Doktora
Türkçe
2024
Kamu YönetimiAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YUSUF PUSTU