İklim değişikliği açısından katı atık yönetimi: Doğu Anadolu Bölgesi belediyeleri üzerine inceleme
Solid waste management in terms of climate change: A study on Eastern Anatolia Region municipalities
- Tez No: 837892
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜLİZAR ÇAKIR SÜMER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Kamu Yönetimi, Public Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İnönü Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kentleşme ve Çevre Sorunları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 311
Özet
Bu çalışma; iklim değişikliği doğrultusunda Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki 11 il belediyesi, 3 büyükşehir ve bu büyükşehirlerde yer alan 8 merkez ilçe belediyesinin katı atık yönetimine odaklanmaktadır. Dünyada yaşanan nüfus artışı, kentleşme, ekonomik büyüme, tüketim kalıplarının değişmesine bağlı olarak miktarı sürekli artan, içeriği değişen ve küresel ısınma üzerinde etkili olan kentsel katı atıklar devletlerin ve yerel yönetimlerin başa çıkması gereken konuların başında gelmektedir. Bununla birlikte insan faaliyetleri sonucu oluşan sera gazı salımındaki artış iklim değişikliği ile ilişkilendirilmekte ve sera gazlarındaki artışın temel kaynakları olarak da enerji, endüstriyel işlemler, tarım ve atık sektörleri gösterilmektedir. Bu çerçevede sera gazı salımlarında yaşanan artışın hangi kaynaklar tarafından gerçekleştiğinin bilinmesi ve izlenmesi, insan kaynaklı iklim değişikliğinin sebeplerini ve yol açacağı olumsuzlukları azaltma ve etkilerine uyum sağlama açısından önemlidir. İklim değişikliğine yol açan önemli faktörlerden biri katı atıklardır. Kentsel katı atıklar, yüzyıllar boyunca çevre ve insan sağlığı üzerinde yapmış olduğu olumsuz etkinin yanı sıra ayrıca sera gazı salımına da kaynaklık eden sektörlerden biridir. Antropojenik iklim değişikliği üzerinde enerji, endüstriyel işlemler, ürün kullanımı ve tarım sektörlerinden kaynaklanan sera gazı salımlarının etkisi daha büyük olmakla birlikte atık sektörünün de yaklaşık % 2-3 oranında sera gazını artırıcı bir etkisi bulunmaktadır. Katı atıkların uzaklaştırılması, yakılması ve bertarafında atmosfere karbondioksit salımının yanında metan gazı salımı da gerçekleşmektedir. Karbondioksite nazaran 28 kat daha fazla ısıyı tutma potansiyeli olan metan gazının önemli bir kısmı kentsel katı atıkların depolanması ve bertarafı esnasında ortaya çıkmaktadır. Bu tezde iklim değişikliği açısından Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki belediyelerin katı atık yönetimi ele alınmıştır. Doğu Anadolu Bölgesi Türkiye'nin diğer bölgeleri ile karşılaştırıldığında nüfus miktarı, sanayileşme ve kentleşme oranı açısından son sırada yer aldığı görülmektedir. Bu bağlamda bölgede yaklaşık 6 milyon kişi yaşamaktadır. Bölgede kişi başına düşen günlük atık miktarı 1,08 kg olup, bu miktar ülke ortalamasının altındadır. Bölgede sanayileşme oranı % 2,7, kentleşme oranı ise % 79,6'dır. Bu çalışmada Doğu Anadolu Bölgesi'nin seçilmesinin sebebi sanayileşmenin fazla gelişim göstermediği, kentleşme oranının ülke ortalamasının altında kaldığı ve katı atık miktarının diğer bölgelere göre daha az olduğu bir bölge olmasıdır. Ayrıca bölgedeki 14 il belediyesinin tümü katı atık bertarafında vahşi depolama yöntemini uzun yıllar uygulamış ve bu uygulamanın neticesinde bölgedeki bütün illerde şehir çöplükleri ortaya çıkmıştır. Bu şehir çöplükleri insan sağlığı, çevre ve yerleşim alanları üzerindeki baskıyı artırarak toprağı, havayı ve su kaynaklarını kirletmektedir. Buradan hareketle bu çalışma Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki il belediyelerinin kentsel katı atıkları sürdürülebilir ve entegre bir yönetim yaklaşımı ile yöneterek söz konusu olumsuzlukların üstesinden gelebileceğini, atık depolama sahalarında biriken metan gazının enerji üretiminde kullanılarak yararlı hale getirilebileceğini ve bu gazın iklim değişikliği üzerindeki etkisinin azaltılabileceğini ortaya koymaktadır. Bu çerçevede Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki 22 belediyenin katı atık yönetim yaklaşımı ve bunun iklim değişikliği ile olan ilişkisi; belediyelerin atık önleme, atık azaltma, geri dönüşüm, geri kazanım, bilgilendirme ve bilinçlendirme faaliyeti, katı atık düzenli depolama sahasını kurma, depolama sahasında katı atıktan enerji üretimi temelinde haritalandırarak nesnel bir şekilde açıklanmaya çalışılmış; yapılandırılmış görüşme planı ile elde edilen bulgular niteliksel olarak çözümlenmiştir.
Özet (Çeviri)
This study focuses on the solid waste management of 11 provincial municipalities, 3 metropolitan municipalities and 8 central district municipalities in these metropolitan cities in the Eastern Anatolia Region at line with climate change. Municipal solid wastes, the content of which is changing, and which is effective on global warming, is one of the issues that states and local governments need to deal with the amount of which is constantly increasing due to population growth, urbanization, economic growth and changing consumption patterns in the world. However, the increase in greenhouse gas emissions resulting from human activities is associated with climate change and the main sources of the increase in greenhouse gases are energy, industrial processes, agriculture and waste sectors. In this framework, it is important to know and monitor the sources of the increase in greenhouse gas emissions in order to mitigate and adapt to the causes and adverse effects of human-induced climate change. One of the important factors causing climate change is solid waste. In addition to the negative impact it has had on the environment and human health for centuries, municipal solid waste is also one of the sectors that is a source of greenhouse gas emissions. Although the impact of greenhouse gas emissions from energy, industrial processes, product use, and agricultural sectors have a greater impact on human-induced climate change, the waste sectors on anthropogenic climate change is greater, the waste sector has an increasing effect on greenhouse gas emissions by approximately 2-3%. The removal, incineration and disposal of solid waste releases carbon dioxide as well as methane gas into the atmosphere. A significant portion of methane gas, which has the potential to retain 28 times more heat than carbon dioxide, is generated during the storage and disposal of municipal solid waste. In this thesis, solid waste management of municipalities in the Eastern Anatolia Region is discussed in terms of climate change. It is seen that the Eastern Anatolia Region ranks last in terms of population amount, industrialization and urbanization rate when it is compared to other regions of Türkiye. In this context, approximately 6 million people live in the region. The daily amount of waste per person in the region is 1.08 kg, which is below the country average. The industrialization rate in the region is 2.7% and the urbanization rate is 79.6%. The reason for choosing the Eastern Anatolia Region in this study is that it is a region where industrialization has not developed much, the urbanization rate remains below the country average and the amount of solid waste is less than other regions. In addition, all 14 provincial municipalities in the region have used the wild landfill method in solid waste disposal for many years, and city garbage dumps have emerged in all provinces in the region because of this practice. These city dumps pollute soil, air and water resources, increasing the pressure on human health, the environment and residential areas. From this point of view, this study reveals that provincial municipalities in the Eastern Anatolia Region can overcome these negativities by managing municipal solid waste with a sustainable and integrated management approach, and methane gas accumulated in landfills can be utilized in energy production and its impact on climate change can be reduced. In this framework, the solid waste management approach of the 22 municipalities in the Eastern Anatolia Region and its relationship with climate change were tried to be explained objectively by mapping the municipalities on the basis of waste prevention, waste reduction, recycling, recovery, information and awareness-raising activities, establishment of solid waste landfills, energy generation from solid waste in the landfill; the findings obtained through a structured interview plan were analyzed qualitatively.
Benzer Tezler
- Construction and demolition waste management understanding the phenomenon with a case study in turin
İnşaat ve yikim atik yönetimitorino'da bir vaka çalişmasiyla fenomeni anlamak
AHMET CAN AKTOLUĞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
MimarlıkPolitecnico di TorinoMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. RICCARDO POLLO
PROF. MATTEO TRANE
- Energy efficient co-treatment of municipal wastewater and food waste
Kentsel atıksu ve yemek atıklarının enerji verimli birlikte arıtımı
HÜSEYİN GÜVEN
Doktora
İngilizce
2018
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İZZET ÖZTÜRK
- Life cycle assessment of a restaurant
Bir restoranın yaşam döngüsü analizi
ELİF HİLAL ARIKAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA GÜLEN İSKENDER
- Environmental and economic assessment of zero waste management
Sıfır atık yönetiminin çevresel ve ekonomik sonuçlarının değerlendirilmesi
KADRİYE ELİF MAÇİN
Doktora
İngilizce
2023
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN ATİLLA ARIKAN
DOÇ. DR. ANDERS DAMGAARD
- The most appropriate integrated solid waste management plan targeting circular economy
Döngüsel ekonomiyi hedefleyen en uygun entegre katı atık yönetim planı
SEVIL TUTUNCHIAN
Doktora
İngilizce
2023
Enerjiİstanbul Teknik ÜniversitesiEnerji Bilim ve Teknoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MAHMUT ALTINBAŞ