Kent kimliğinin kentsel peyzaj tasarımı üzerine etkisinin göz izleme tekniği ile Konya kenti örneğinde incelenmesi
Investigation of the effect of urban identity on urban landscape design with eye tracking technique in the case of Konya city
- Tez No: 838528
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET TUĞRUL POLAT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Peyzaj Mimarlığı, Landscape Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Peyzaj Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 167
Özet
Kent kimliği, bir kenti diğer kentlerden ayırt etmeye, bir anlamda başkalaştırmaya yarayan özellikler ve kente özgü değerler olarak tanımlanmaktadır. Kentsel peyzaj tasarımı, peyzajın kentte oluşturduğu kompozisyonu ve kentsel çevrenin bilinçli bir düzenini ifade etmektedir. Göz izleme tekniği ise göz bebeği hareketlerinin kızılötesi ışınlar yardımıyla izlenmesiyle nitel ve nicel sonuçlar sunan bir teknolojidir. Bu tezin amacı, Konya kent kimliğinin, Konya'nın kentsel peyzaj tasarımı üzerine etkisini göz izleme tekniği (yöntemi) ile gönüllü katılımcılar üzerinden incelemektir. Araştırma kapsamında öncelikle, konu ile ilgili literatür taraması yapılmıştır. Literatür taraması ve tez izleme komitesinde yer alan öğretim üyelerinin katkıları ile kent kimliği bileşenleri belirlenmiştir. Konya kentindeki tüm peyzaj alanları ziyaret edilerek Konya kent kimliği bileşenlerinin olduğu peyzaj alanları belirlenmiş ve Konya kent kimliği bileşenlerini içeren objelerin fotoğrafları bu alanlardan elde edilmiştir. Sonrasında ise kent kimliği konusunda alanında uzman kişiler ile görüşmeler sağlanmıştır. Uzmanlar, peyzaj mimarlığı, mimarlık, şehir ve bölge planlama, sanat tarihi, el sanatları ve tarım ekonomisi alanlarında uzmandır. Uzmanlar kendi uzmanlık alanlarına göre Konya kent kimliği bileşenlerini değerlendirmişlerdir. Uzman grubu altı kişiden oluşmaktadır. Bu görüşmeler sonucunda kent kimliği bileşenlerini içeren objelere (gül, lale, kaskatlı süs havuzu, hayrat, çini, çift başlı kartal, yeşil kubbe ve kelebek) ve bu objelerin olduğu fotoğraflara uzmanlar ile karar verilmiştir. Bu fotoğraflar göz izleme analizlerinde kullanılmak üzere seçilmiştir. Uzmanlar ile seçilen fotoğraflar (obje fotoğrafları), Kelebekler Vadisi Parkı, Kültürpark, Alaeddin Tepesi Parkı, S.Ü. Alaeddin Keykubat Kampüsü ve Kalehan-Ecdad Bahçesi'nden elde edilmiştir. Uzmanlar ile belirlenen fotoğraflar ile göz izleme analizleri gerçekleştirilmiş, katılımcıların göz hareketlerine ilişkin ısı haritaları çıkarılmış, göz izleme analizi sayısal verilerine (odaklanma sayılarına ve odaklanma sürelerine) ulaşılmıştır. Ayrıca, göz izleme analizlerinden sonra katılımcılara fotoğraflar ile ilgili anketler de uygulanmıştır. Son olarak, elde edilen tüm veriler ile istatistiki analizler yapılmıştır. Odaklanma süresi ve odaklanma sayısı özellikleri arasındaki ilişki Spearman's rho, odaklanma sayısı ve anketler arasındaki ilişki Kendall's tau b, odaklanma süresi ve anketler arasındaki ilişki ise Point Biserial korelasyon katsayısı ile tespit edilmiş ve bu ilişkiler için istatistik olarak önemli sonuçlar bulunmuştur. Elde edilen bulgular doğrultusunda, katılımcıların analizlerde odaklandıkları alanların genellikle kent kimliği bileşenlerini içeren alanlar olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, katılımcıların anketlerde kent kimliği bileşeni olarak ifade ettikleri objelere daha uzun süre ve daha çok sayıda odaklandıkları saptanmıştır. Şöyle ki; katılımcıların fotoğraflara yönelik odaklanma sayıları arttıkça, fotoğrafların Konya kent kimliğini yansıtma oranları da artmaktadır. Odaklanma süreleri içinde aynı durum geçerlidir. Sadece, çift başlı kartal ve yeşil kubbe objelerinin olduğu fotoğraflarda (anketteki katılımcıların hepsi bu fotoğrafların Konya kent kimliğini yansıttığını düşündüğü için) anket sonuçları ile göz izleme verileri arasında herhangi bir karşılaştırma ve ilişki analizi yapılamamıştır. Tüm bu verilerden yola çıkarak, Konya kent kimliğinin, Konya'nın kentsel peyzaj tasarıma etkisinin olduğu sonucuna göz izleme analizlerine katılan kişiler üzerinden ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
Urban identity is defined as the features and city-specific values that help distinguish a city from other cities and, in a sense, differentiate it. Urban landscape design refers to the composition of the landscape in the city and a conscious order of the urban environment. Eye tracking technique is a technology that provides qualitative and quantitative results by monitoring pupil movements with the help of infrared rays. The aim of this thesis is to examine the effect of Konya's urban identity on Konya's urban landscape design through volunteer participants using the eye tracking technique (method). Within the scope of the research, first of all, a literature review was conducted on the subject. Urban identity components were determined with the contributions of the faculty members in the literature review and thesis monitoring committee. All landscape areas in the city of Konya were visited and landscape areas containing Konya urban identity components were determined and photographs of objects containing Konya urban identity components were obtained from these areas. Afterwards, interviews were held with experts in the field of urban identity. Experts specialize in landscape architecture, architecture, urban and regional planning, art history, crafts and agricultural economics. Experts evaluated the components of Konya's urban identity according to their fields of expertise. The expert group consists of six people. As a result of these interviews, experts decided on the objects containing the components of the urban identity (rose, tulip, cascaded ornamental pool, fountain, tile, double-headed eagle, green dome and butterfly) and photographs containing these objects. These photographs were selected to be used in eye tracking analyses. Photographs (object photographs) selected by experts were obtained from Kelebekler Vadisi Park, Kültürpark, Alaeddin Tepesi Park, S. U. Alaeddin Keykubat Campus and Kalehan-Ecdad Garden. Eye tracking analyzes were carried out with photographs determined by experts, heat maps of the participants' eye movements were created, and eye tracking analysis numerical data (fixation count and fixation duration) were obtained. Additionally, after the eye tracking analyses, participants were also administered surveys about the photographs. Finally, statistical analyzes were performed with all the data obtained. The relationship between fixation duration and fixation count features was determined by Spearman's rho, the relationship between fixation count and surveys was determined by Kendall's tau b, and the relationship between fixation duration and surveys was determined by Point Biserial correlation coefficient. And statistically significant results were found for these relationships. In line with the findings, it was determined that the areas that the participants fixed on in the analyzes were generally areas containing urban identity components. In addition, it was determined that the participants fixed longer and more frequently on the objects they expressed as urban identity components in the surveys. Namely; As the number of participants fixing on photographs increases, the rate at which the photographs reflect Konya's urban identity also increases. The same applies to fixation periods. Only in the photographs containing the double-headed eagle and green dome objects (since all participants in the survey thought that these photographs reflected Konya's urban identity), no comparison and relationship analysis could be made between the survey results and eye tracking data. Based on all these data, the conclusion that Konya's urban identity has an effect on Konya's urban landscape design was reached through the people who participated in eye tracking analyses.
Benzer Tezler
- Kentsel donatı elemanlarının çevresel imge üzerine etkileri: Kuşadası sahil bandı örneği
The effects of urban equipment components on the environmental image: The example of Kuşadası coastline
SEVİL ÖRNEKCİ EŞEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Peyzaj MimarlığıEge ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERHAN VECDİ KÜÇÜKERBAŞ
- Changing visions of the city park designs and analysis of design approaches and principles
Kent parkı tasarımlarının değişen vizyonları ve tasarım ilkeleri
MELİKE KARALİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET OCAKÇI
- Yeldeğirmeni Semti kent peyzajının üç boyutlu morfolojisinin incelenmesi
Three dimensional morphology of the urban landscape of Yeldeğirmeni
NAİME DİLGE MUTLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TAN KAMİL GÜRER
- Kültürel peyzajın yaya yoğunluğu üzerindeki etkisinin değerlendirilmesine yönelik bir yöntem önerisi: İstanbul Tarihi yarımada-Hanlar bölgesi örneği
A method proposal for evaluation of the effect of cultural landscape on pedestrian density: The case of Istanbul Historical peninsula-Hanlar district
ZERRİN HOŞGÖR
Doktora
Türkçe
2012
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YÜKSEL DEMİR
- Palimpsest olgusunun morfolojik etkisi: Yeniden yapılandırıcı rota olarak İstanbul Atatürk Bulvarı örneği
The morphological effect of the palimpsest phenomenon: Atatürk Boulevard as a restructuring route
GÜLLÜ BOZDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TAN KAMİL GÜRER