Ergenlerde sosyal destek algısı ile psikolojik sağlamlığın duygusal ve davranışsal sorunlar üzerindeki etkisinde duygusal zekânın aracılık rolü
The mediating role of emotional intelligence in the impact of perceived social support and psychological resilience on emotional and behavioral problems in adolescents
- Tez No: 841657
- Danışmanlar: PROF. DR. FİRDEVS SAVİ ÇAKAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 178
Özet
Bu çalışmanın amacı, ergenlerde sosyal destek algısı ile psikolojik sağlamlığın duygusal ve davranışsal sorunlar üzerindeki etkisinde duygusal zekânın aracılık rolünü incelemektir. Araştırma betimsel bir çalışma olup tarama modelinde tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu 2021-2022 eğitim-öğretim yılında Antalya ili Kepez İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü'ne bağlı TOBB Fen Lisesi, Karatay Anadolu Lisesi, İsmet İnönü Mesleki Teknik Anadolu Lisesi, Prof. Dr. Raşit Küçük Anadolu İmam Hatip Lisesi ve Özel Envar Lisesi'nde 9. ve 10.sınıflarda öğrenim gören 395'i kız ve 255'i erkek toplam 650 ergenden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği, Psikolojik Sağlamlık Tutum Beceri Ölçeği, Duygusal Zekâ Özelliği Ölçeği- Adölesan Kısa Formu, Güçler ve Güçlükler Anketi ile Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Veri analizi Independent-Sample T testi, One-way ANOVA testi, Mann-Whitney U testi, Kruskal-Wallis testi, Linear Regression ve Hayes (Process) Analizi ile yapılmıştır. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre, kız ergenlerin duygusal sorunlar ve toplam güçlük puanının erkek ergenlerden daha yüksek olduğu; ergenlerin aile gelir düzeyine göre duygusal sorunları, davranış sorunları ve toplam güçlük puanlarında; okul türüne göre ise sadece duygusal sorunlarında istatiksel olarak anlamlı düzeyde bir farklılık olduğu belirlenmiştir. Ergenlerin duygusal sorunlar, davranış sorunları ve toplam güçlük puanında yaş, sınıf düzeyi ve aile durumuna göre ise istatiksel olarak anlamlı düzeyde bir farklılığın olmadığı belirlenmiştir. Ergenlerin sosyal destek algısı puanlarından arkadaş ve özel insan alt boyutu ile toplam sosyal destek algısı puanında aile gelir düzeyine göre istatiksel olarak anlamlı düzeyde bir farklılık olduğu belirlenirken; tüm alt boyutlar ve toplam sosyal destek algısı puanında cinsiyet, yaş, sınıf düzeyi, okul türü ve aile durumuna göre istatiksel olarak anlamlı düzeyde bir farklılığın olmadığı belirlenmiştir. Ergenlerin psikolojik sağlamlık puanlarından iç görü ve yaratıcılığın kız ergenlerde erkek ergenlerden daha yüksek olduğu; iç görü ve yaratıcılık ile mizah alt boyutu ve psikolojik sağlamlık toplam puanlarında yaşa göre istatiksel olarak anlamlı düzeyde bir farklılığın olduğu belirlenmiştir. İlişkiler ve değerler oryantasyonu alt boyutu ile psikolojik sağlamlık toplam puanında sınıf düzeyi arttıkça psikolojik sağlamlığın arttığı belirlenirken; tüm alt boyutlar ve psikolojik sağlamlık toplam puanında okul türü, aile gelir düzeyi ve aile durumuna göre istatiksel olarak anlamlı düzeyde bir farklılığın olmadığı belirlenmiştir. Ergenlerin duygusal zekâ puanlarından öz kontrol, duygusallık alt boyutu ve duygusal zekâ toplam puanının erkek ergenlerde kız ergenlerden daha yüksek olduğu; sosyallik alt boyutunda okul türüne göre; duygusallık alt boyutu ve duygusal zekâ toplam puanında aile gelir düzeyine göre istatiksel olarak anlamlı düzeyde bir farklılığın olduğu; ancak, duygusal zekâ tüm alt boyutları ve duygusal zekâ toplam puanında yaş, sınıf düzeyi ve aile durumuna göre istatiksel olarak anlamlı düzeyde bir farklılığın olmadığı belirlenmiştir. Araştırmada sosyal destek ve psikolojik sağlamlığın duygusal ve davranışsal sorunları negatif yönde anlamlı düzeyde yordadığı; sosyal destek algısı ve psikolojik sağlamlığın duygusal ve davranışsal sorunlar üzerindeki etkisinde duygusal zekânın tam aracılık rolüne sahip olduğu belirlenmiştir. Elde edilen bu sonuçlara göre sosyal destek, psikolojik sağlamlık ve duygusal zekânın ergenlerde duygusal ve davranışsal sorunları açıklamada katkı sağlayıcı ve önemli değişkenler olduğu görülmektedir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the mediating role of emotional intelligence in the impact of perceived social support and psychological resilience on emotional and behavioral problems in adolescents. The research was designed as a descriptive study and conducted using a survey model. The study group consisted of a total of 650 adolescents, 395 of whom were female and 255 were male, enrolled in 9th and 10th grades in TOBB Science High School, Karatay Anatolian High School, İsmet İnönü Vocational Technical Anatolian High School, Prof. Dr. Raşit Küçük Anatolian Imam Hatip High School, and Özel Envar High School in the 2021-2022 academic year under the Kepez District National Education Directorate in Antalya. In this research, data were collected using the Multidimensional Perceived Social Support Scale, Psychological Resilience Attitude Skill Scale, Emotional Intelligence Trait Scale - Adolescent Short Form, Strengths and Difficulties Questionnaire, and Personal Information Form. Data analysis was performed using Independent-Sample t-test, One-way ANOVA, Mann-Whitney U test, Kruskal-Wallis test, Linear Regression, and Hayes (Process) Analysis. According to the results obtained in the study, it was determined that emotional problems and total difficulty scores of female adolescents were higher than male adolescents; there was a statistically significant difference in emotional problems of adolescents according to school type and family income level; there was a statistically significant difference in behavioral problems and total difficulty scores according to family income level; there was no statistically significant difference in emotional problems, behavioral problems and total difficulty scores according to age, grade level and family status. While it was determined that there was a statistically significant difference in friends and special people sub-dimension and total social support perception score according to family income level; it was determined that there was no statistically significant difference in all sub-dimensions and total social support perception score according to gender, age, grade level, school type and family status. Among the psychological resilience scores of adolescents, it was determined that insight and creativity were higher in female adolescents than in male adolescents; there was a statistically significant difference in insight and creativity, humor sub-dimension and total psychological resilience score according to age; while it was determined that psychological resilience increased as the grade level increased in the relationships and values orientation sub-dimension and total psychological resilience score; there was no statistically significant difference in all sub-dimensions and total psychological resilience score according to school type, family income level and family status. It was determined that self-control, emotionality sub-dimension and total score of emotional intelligence were higher in male adolescents than in female adolescents; there was a statistically significant difference in sociability sub-dimension according to school type; there was a statistically significant difference in emotionality sub-dimension and total score of emotional intelligence according to family income level; there was no statistically significant difference in all sub-dimensions and total score of emotional intelligence according to age, grade level and family status. In the study, it was determined that social support and psychological resilience significantly predicted emotional and behavioral problems in a negative direction; emotional intelligence had a full mediating role in the effect of social support perception and psychological resilience on emotional and behavioral problems. According to these results, it is seen that social support, psychological resilience and emotional intelligence are contributing and important variables in explaining emotional and behavioral problems in adolescents.
Benzer Tezler
- Bilim ve sanat merkezlerine devam eden öğrencilerin psikolojik sağlamlık, öz-yeterlik ve sosyal destek düzeylerinin incelenmesi
Investigation of resilience, self-efficacy and perceived social support of gifted students attending science and art centers
ÖZGE YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve Öğretimİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞEGÜL KILIÇASLAN ÇELİKKOL
- Self-concept, perceived parenting, and social support among adolescents with internalizing and externalizing symptoms
İçsel ve dışsal semptomu olan ergenlerde benlik algısı, algılanan ebeveynlik tutumu ve sosyal destek
SENA CÜRE
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
PsikolojiBahçeşehir ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ILGIN GÖKLER DANIŞMAN
- Geç ergenlerde sosyal medya kullanımı, benlik algısı ve ruhsal belirti düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigating of the relationship between social media use, self- perception and levels of psychological symptoms in late adolescents
FUNDA ALTUNTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA KAYHAN BAHALI
- Lise öğrencilerinde risk alma davranışının akran baskısı, ana baba tutumları ve çok boyutlu algılanan sosyal desteğe göre yordanması
Predicting risk taking behavior among high school students according to peer pressure, parental attitudes and multi dimension perceived social support
ARZU YILDIZ PEKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Eğitim ve ÖğretimEge ÜniversitesiRehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA ÖZEKES
- Ergenlerde akademik yılmazlığın yordayıcıları olarak algılanan sosyal destek ve öz yeterlik algısı
Percieved social support and self efficacy as predictors of academic resiliencein adolescence
ASLI YÜCE
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimAkdeniz ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ARZU TAŞDELEN KARÇKAY