Geri Dön

Heterotopya kavramı ve heterotopik mekânlar: Türkiye'de hapishane yapıları ve Samsun Çarşamba Cezaevi

The concept of heterotopia and heterotopic spaces: Prison buildings in Turkey and Samsun Çarşamba Prison

  1. Tez No: 843853
  2. Yazar: CEREN TAŞ
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. BEYZA ONUR
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Mimarlık, Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Karabük Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 245

Özet

Toplumsal düzeni sağlamak için uygulanan yaptırım türlerinden biri cezadır. Ceza için önceleri bedene işkence, teşhir, sürgün vb. gibi cezalar tercih edilirken hapis cezası daha çok cezalıyı tutmak için verilmiştir. Günümüzde ise en çok tercih edilen cezalardan biri özgürlüğün kısıtlanmasıdır ve bu ceza; yaptırım uygulama, göz korkutma, suçun araştırılması vb. gibi işlevleri dışında ceza alan kişinin tekrar topluma kazandırılması işlevini de edinmiştir. Bunun için kullanılan ceza infaz kurumları (hapishane, cezaevi) tüm bu işlevleri ile hem diğer mekanlardan farklı hem de diğer mekanlarla ilişkili olduğu için heterotopya kavramı ile bağlantılıdır. İlk kez mekân olarak 1967 yılında Michel Foucault tarafından kullanılan heterotopya kavramı öteki mekân, diğer mekân, başka mekan veya farklı mekan olarak Türkçe'ye çevrilmektedir. Heterotopya mekânın farklılığını vurgulamakta ve mekânın mimari olarak okunmasına farklı bir perspektif sunmaktadır. Foucault heterotopyayı altı ilke üzerinden örnekleyerek açıklamıştır. Çalışmada incelenecek olan ceza infaz kurumu okumasının daha açıklayıcı olması için bu altı ilke üzerinden ilerlenmiştir ve ceza infaz kurumunun heterotopyanın tüm özellikleri ile eşleştiği görülmüştür. Ceza infaz kurumları (hapishane, cezaevi) sonradan oluşmuş mekanlar olmakla birlikte çağın gerektirdikleri ile belirli infaz sistemleri ve mimari tipler olarak geliştirilmiş ve geliştirilmeye devam etmektedir. Bu gelişimler genel olmasının yanında her toplum için de toplumun ihtiyaçlarına göre özelleşmiştir. Türkiye Cumhuriyeti infaz sistemlerine göre ceza infaz kurumu mimari tipleri gelişmekte ve oluşturulmaktadır. Bu çalışmada heterotopya perspektifi ile mimari özellikleri incelenecek olan Samsun Çarşamba Ceza İnfaz Kurumu, en güncel ceza infaz kurumlarından biri olduğu için bu gelişimin son durumunun incelenmesini sağlamaktadır. Mimari okuma farklı bir perspektiften yapıldığı için yeni gelişimlere katkı sağlamayı ön görmektedir. Ayrıca çalışma, ceza infaz kurumu içerisinde bulunan S Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu, Kadın Kapalı Ceza İnfaz Kurumu ve Açık Ceza İnfaz Kurumu ile üç farklı tipin heterotopya olarak benzer ve farklı yönlerini ortaya çıkarmıştır. Yine heterotopya ilkelerinde ayrıştırılan özelliklerin çalışmada incelenen Samsun Çarşamba Ceza İnfaz Kurumu'nda birleştiği saptanmıştır.

Özet (Çeviri)

Although penal institutions (prisons, penitentiaries) are places that were formed later, they have been developed and continue to be developed as certain execution systems and architectural types in line with the requirements of the age. For this reason, certain execution systems and architectural types have been developed for penal institutions. Apart from being general, these developments are also specialized for each society according to the needs of the society. Penal institution architectural types are developed and created according to the execution systems of the Republic of Turkey. Samsun Çarşamba Penitentiary Institution, whose architectural features will be examined from a heterotopia perspective in this study, enables the examination of the latest situation of this development, as it is one of the most up-to-date penal institutions. Since architectural reading is done from a different perspective, it anticipates contributing to new developments. In addition, the study revealed the similar and different aspects of three different types of penal institutions, namely S Type Closed Penal Institution, Women's Closed Penal Institution and Open Penal Institution, as heterotopias. Again, it was determined that the features differentiated in the principles of heterotopia were united in Samsun Çarşamba Penal Institution examined in the study.

Benzer Tezler

  1. Heterotopic practice of space: Taksim Gezi Park revisited

    Heterotopik mekan pratiği: Taksim Gezi Parkı'nı yeniden gözden geçirmek

    DAMLA IŞIKLILAR

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2016

    Şehircilik ve Bölge PlanlamaOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET ADNAN BARLAS

  2. Postmodern kentin izinde mizah heterotopyaları: İstanbul üzerine bir değerlendirme

    Humour heterotopias in the trace of postmodern city: An assessment on İstanbul

    TUĞBA ÖZTÜRK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. YASEMİN ALKIŞER BREGGER

  3. Reconceptualizing 'archetype': A critical reading of 'people's libraries' in the context of Turkey's modernization(s)

    'Arketip'in yeniden kavramsallaştırılması: Türkiye modernleşmesi(leri) bağlamında 'halk kütüphaneleri' üzerine eleştirel bir okuma

    BERRAK ERDAL

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    MimarlıkOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. GÜVEN ARİF SARGIN

  4. La problématique de l'espace et du temps dans l'écriture d'Assia Djebar et de Nedim Gürsel

    Assia Djebar'ın ve Nedim Gürsel'in yazınında zaman ve mekan sorunsalı

    CANSU GÜMÜŞTAŞ ŞEN

    Yüksek Lisans

    Fransızca

    Fransızca

    2014

    Fransız Dili ve EdebiyatıGalatasaray Üniversitesi

    Fransız Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. SIDIKA SEZA YILANCIOĞLU

  5. İç mekan tasarımında Foucault yöntemlerini kullanarak heterotopya arayışında yeniden işlevlendirilen yapılar: Kadıköy bölgesi örneği

    Re-functioning buildings in search of heterotopia using Foucault's methods in interior design: The case of Kadıköy region

    AYŞE GÜLÇİN URAL

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    İç Mimari ve DekorasyonMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    İç Mimarlık Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ESİN SARIMAN ÖZEN