Vartan Paşa (1816-1879) ve Ermeni harfli Türkçe matbuat
Vartan Pasha (1816-1879) and Armeno-Turkish literature
- Tez No: 848661
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NECATİ ÇAVDAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, Türk Dili ve Edebiyatı, History, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 228
Özet
Bu çalışma genel anlamıyla, Vartan Paşa'nın [Hovsep Vartanyan (1816-1879)] hayatı ve eserlerini konu almıştır. Vartan Paşa'nın şöhreti Ermeni harfli Türkçe olarak yayınladığı kitap ve periyodiklerden ileri gelmektedir. Buna karşın literatürde hayatı hakkında çok kısıtlı bilgi mevcuttur. Tezin ilk bölümünde Vartan Paşa'nın gençliği, eğitimi, ailesi ve memuriyetleri bağlamında biyografisi inşa edilmeye çalışılmıştır. Bir Ermeni ve Katolik olarak, Millet içerisindeki konumuna değinilmiştir. Hangi vasıfları, başarıları sayesinde devlet kademelerinde yükselerek Osmanlı'nın ilk gayrimüslim paşalarından birisi olduğu üzerinde durulmuştur. Tezin ikinci kısımında; Vartan'ın eserlerinin büyük kısmını bu usulde yayınlamış olduğu, Ermeni harfli Türkçe fenomeninin çerçevesi çizilerek, onun matbuat faaliyetleri anlatılmaya çalışılmıştır. Vartan Paşa, 1826-1830 arasında Viyana Mıhitaryan Manastırı'nda o zaman için az kişinin imkân bulabildiği iyi bir tahsil aldı. İstanbul'a döndüğünde kendini geliştirmeye devam etti. 1838'de bildiği dillerin ve Saray doktoru annesi Gelincikci Meryem'in yardımıyla memuriyet hayatına başladı. Yetenekleri ve yine annesinin nüfuzu ile hızla yükselmeye başladı. 1857'de miralay rütbesine gelerek paşa ünvanını aldı. Vazifesi tercümanlık olarak anılsada Avrupa devletleri ile girilen pek çok münasebette önemli bir diplomat olarak görev yaptığı anlaşılıyor. Osmanlı'nın pek çok kanun metninin, nizamnamesinin hazırlanışında da katkısı oldu. Bir süre devlet görevlerinden uzak kaldıktan sonra, 1867'den itibaren, yüksek mahkeme azalığı ve daha başka prestijli memuriyetlerde bulundu. Katolik Milleti içerisinde 19. yüzyılda devam eden şiddetli Hasunist-Antihasunist tartışmaları içerisinde tarafları uzlaştırmak ve orta yolu bulmak için gayret gösterdi. Bunların yanı sıra Ermeni harfli Türkçe(EHT) matbuatın da en önemli isimlerinden birisi oldu. 1852'de yayınladığı, EHT'nin ve Türkçe'nin ilk mecmuasının ilk sayısında Türkçe'den başka bir lisan bilmeyen millettaşlarına hizmet etmek için yola çıktığını ilan etti. Ve uzun zaman boyunca bu vaadini yerine getirmek için çabaladı.
Özet (Çeviri)
This study focuses on the life and works of Vartan Pasha [Hovsep Vartanyan (1816-1879)] in general. Vartan Pasha's fame stems from his books and periodicals in Armeno-Turkish. However, there is very limited information about his life in the literature. The first part of the thesis attempts to construct a biography of Vartan Pasha in the context of his youth, education, family and civil service. As an Armenian and a Catholic, his position within the nation is touched upon. The qualities and achievements of Vartan Pasha that enabled him to rise through the ranks of the state and become one of the first non-Muslim pashas of the Ottoman Empire are emphasized. In the second chapter of the thesis, Vartan Pasha published most of his works in this method, Armeno-Turkish phenomenon is outlined, and his publishing activities are described. Between 1826 and 1830, Vartan Pasha received a good education at the Vienna Mkhitarian Monastery, which was available to few at that time. When he returned to Istanbul, he continued to improve himself. In 1838, with the help of the languages he knew and his mother Gelincikci Meryem, the palace doctor, he started his civil service career. In 1857, he was promoted to the rank of miralay and given the title of pasha. Although he was known as an interpreter, it is understood that he served as an important diplomat in many relations with European states. He also contributed to the drafting of many Ottoman laws and regulations. After a period of absence from state duties, from 1867 onwards he served as a member of the high courts and in other prestigious positions. In the fierce Hasunist-Antihasunist debates within the Catholic Nation in the 19th century, he endeavored to reconcile the parties and find a middle way. He also became one of the most important figures of the Armeno-Turkish press. In 1852, in the first issue of the first Armeno-Turkish and Turkish periodical, he declared that he had set out to serve his compatriots who knew no other language but Turkish. And for a long time he strived to fulfill this promise.
Benzer Tezler
- Reading Armeno-Turkish novels narratologically in the context of the Nineteenth-Century modern Ottoman novel: Akabi Hikyayesi and Bir sefil zevce
Ermeni harfli Türkçe romanları On Dokuzuncu Yüzyıl modern Osmanlı romanı bağlamında anlatıbilimsel olarak okumak: Akabi Hikyayesi ve Bir Sefil Zevce
ARİF TAPAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Şehir ÜniversitesiKültürel Çalışmalar Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET FATİH USLU
- Öteki metinler, öteki kadınlar: Ermeni harfli Türkçe ramanlar ve kadın imgesi
The other texts, the other women: Turkish novels in Armenian scripts and the image of women in these works
ERKAN ERĞİNCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Türk Dili ve Edebiyatıİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. LAURENT MİGNON
- Hovhannes Balıkcıyan'ın Karnig, Gülünya ve Dikran'ın Dehşetlu Vefatleri hikayesi ile Hovsep Maruş'un -Bir Sefil Zevce- isimli Ermeni harfli Türkçe romanları (İnceleme-metin-dizin)
The Turkish novels Karnig, Gülünya ve Dikran'in Dehşetlu Vefatleri hikayesi by Hovhannes Balıkcıyan and bir Sefil Zevce by Hovsep Marus in Armenian script (Review-texts-directory and glossary)
AYSEL GÜNEŞ
Doktora
Türkçe
2015
DilbilimMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE AKİLE NASKALİ
- Tanzimat romanında kamusal alan ve serbest zaman etkinlikleri
Puclic sphere and leisure activities in Tanzimat novel
AYŞEGÜL UTKU GÜNAYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Türk Dili ve Edebiyatıİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiTürk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. LAURENT MİGNON
- Akabi Hikayesi, Boşboğaz Bir Adem ve Temaşa-i Dünya romanları çerçevesinde 19. yy. Osmanlı modernleşmesi
19 th century Ottoman modernisation in respect to the novels: Akabi Hikayesi, Boşboğaz Bir Adem and Temaşa-i Dünya
SELİN TUNÇBOYACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Türk Dili ve EdebiyatıBoğaziçi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. NÜKET ESEN