A twofold act of locating from a critical distance: A revisit to Constant's New Babylon
Kritik bir mesafeden ikili bir yer-bulma eylemi: Constant'ın Yeni Babil'i üzerine yeni bir okuma
- Tez No: 848737
- Danışmanlar: PROF. DR. ARZU ERDEM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimari Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 320
Özet
Bu akademik çalışma, yakın dönem mimarlık tarihinde ve hayali yerlere dair belleğimizde önemli bir yer tutan Constant'ın Yeni Babil (New Babylon) projesini tekrardan ziyaret etmeyi ve O'nu yeniden ele alıp kullanılabilir hale getirmeyi amaçlamaktadır. Kendi özgün yapısı ve ortaya çıkışındaki bir takım özel durumlar haricinde, söz konusu projenin kendine has nitelikleri, ilk bakışta alışılagelinenden uzun bir üretim süresine sahip olmasında ve yaklaşık yirmi senelik ömründe büründüğü çok sayıda form ve görüntüde bulunabilmektedir. Bu durumların sebeplerini bir yandan arayan tez, projeye atfettiği özel durumu temelde Yeni Babil'in kendi kaynaklarında sıkça dile getirilen zamansız potansiyelleri ve olası sonraki yaşamları üzerinde bulmaktadır. Bu bağlamda çalışma, Yeni Babil'in güncel mimari tartışmalar ve genel anlamda şimdiki zaman dilimi için halen geçerli ve değerli bir referans olabileceği savını araştırmaktadır. Constant'ın kendisi tarafından da belirtilen bu iddia ve potansiyeller haricinde, bir doktora çalışması için bu projenin seçilmesinin bir sebebi de yazarın Yeni Babil ile bu çalışma öncesinde karşılaşmasını sağlayan başka bir araştırma projesinden kaynaklanmaktadır. Tezin başlangıcından yaklaşık bir sene önce tamamlanan bu öncül çalışma, genel olarak içini gizemli mekanların doldurduğu gezegen ölçeğinde bir planlama önerisi olarak görülen projeyi, teze benzer bir şekilde, güncel bir bağlamda yeniden ziyaret etmeyi içermektedir. Söz konusu çalışmanın devamında ise, Yeni Babil'in orijinal mekanlarını ve mimari mirasını daha önce hiç bulunmadığı bir zaman dilimi ve mecrada tekrardan üretmeyi hedefleyen projenin, basit bir mimari üretim ve yeniden inşanın daha ötesinde bir takım süreç ve sonuçları içerdiği fark edilmiş; orijinal projenin kendisin de bir planlama ya da mekan önerisinin ötesinde, daha farklı ve özel bir anlatı önerdiği keşfedilmiştir. Yeni Babil'in nazaran yazılı mirasının ve bu öncül projedeki bizatihi üretimlerin ışığında, Constant'ın projesinin ve O'nu yeniden üretmenin aslen bir mentalite ve zihinsel bir pratiği içerdiği; bu kısmen gizli, doğası gereği bir fiziksel formu gerektirmeyen niteliklerin projenin temel özü ve mirasını oluşturduğu saptanmıştır. Bu açıdan bakıldığında, Yeni Babil'in kendine özgü mimarisinin ve de uzun bir süre zarfında sürekli görüntüleri değişen mekanlarının arkasında yatan temel fikir ve sebebin de bu öz olduğu; O'na dair tüm zamansızlık ve bugüne dair referans olabilme iddialarının da bu nazaran formsuz ve kavramsal niteliğine dayandığı iddia edilebilmektedir. Tüm bu bulgular ve elde edilen yeni bakış açılarının izini süren tez, bu niteliklere ve özel durumlara daha derin ve geniş bir çerçevede bakmayı hedeflemekte; bu iddia ve kısmen keşfedilen potansiyellere dayanan bir hipotezi araştırmayı amaçlamaktadır. Bu manada, tezin temel hedefi Yeni Babil'in iddia edilen araçsal hallerini ortaya çıkarmak ve O'nun açık-uçlu, göçebe ve zamansız niteliklerini daha geniş bir zeminde, çeşitli zaman dilimlerinde bulunan farklı kaynak ve de ilişkilenmelerde araştırmak olarak özetlenebilir. Bu ana hedefin yanında ise ikinci bir amaç daha belirmektedir. Gene genel hipoteze bağlanan ikinci bir savı da içeren bu diğer araştırma, Yeni Babil'i kavramsal bir araç olarak ele alabilmenin ve bugüne dair bir okumada kullanabilmenin olası yöntem ve örneklemelerinin izini sürmeyi ve görünür hale getirmeyi hedefler. Genel olarak çalışma, Yeni Babil'in açık-uçlu bir görme/okuma aracı olarak belirdiği an ve görüntüleri bulmayı ve de böylece Constant'ın mirasını, kendi anlatısı ve iddiasına uygun bir şekilde yeniden keşfetmeyi ve bu esnada O'na dair yeni ve daha güncel bir lokasyon bulmayı denemektedir. Constant'ın projesini anlamak ve kullanılabilir hale getirmek adına uygun yerleri arayan tez, çalışmanın başlığına paralel şekilde, iki aşamalı bir ziyaret ve hatırlama sürecini benimsemektedir. İlk kısımda, proje çoğunlukla kendi zaman dilimi içerisinde, kendi bütünlüğü ile ve geriye doğru giden bir tarih akışında incelenmektedir. Buradaki okumalar, yazarın proje ile ilk ilişkilenmesinden yola çıkarak önce Constant'ın zaman dilimine ve oradan da kültürel arka planının yer aldığı dönemlere doğru ilerler. Bu bölümde nazaran daha dışarıdan ve objektif bir okuma tercih edilirken; temel amaç Yeni Babil'in araçsallığına dair teorik bir çerçeve ve arka plan çizmektir. Bu esnada proje çok sayıda çeşitli görüntü ve tahsisler edinirken, bir yandan daha araçsal ve düşünce-temelli, daha tekil bir öze bürünür. Yeni Babil burada, kendi değişken anlatımları ve çoğul hallerine de sebebiyet veren, tek ve nihai bir son içermekten ziyade anlatısının nasıl uzatılıp değiştirilebileceğine dair ipuçları içeren özel bir hikaye olarak karşımıza çıkar. İkinci hatırlama kısmında ise, Yeni Babil hakkında oluşturulan bu çerçeve ve bilinçli hafıza üzerinden, proje daha istemsiz ve Proustian (tekrar-)hatırlamalar ve de parçalı görüntüler aracılığı ile okunur. Burada kaynak olarak yazarın hafızasında ortaya çıkan kendi zaman dilimindeki ilişkilenmeler ve farklı bilgi alanlarında karşısına çıkan Yeni Babil görüntüleri kullanılır. Bu görüntülerde, ilk olarak, Yeni Babil düşünsel bir araç olma niteliği üzerinden başka benzer araçlar ve alternatif gerçekliklerin ışığında mevcuta bakmak olarak özetlenebilecek düşünsel eylem alışkanlıkları arasında incelenir. Buradan öğrenilen bir takım temel protokol ve niteliklerin ışığında ise, başka ve son bir ziyaret daha gerçekleştirilir. Şimdiki zaman dilimini içeren bu nihai okumada, projenin araçsallığını ve zamansızlığını bizatihi test etmek amacıyla, Constant'ın anlatısı ile yazarın şimdiki zamanı arasında bir takım parçalı hizalanma ve anlık yakınlaşmalar kullanılır. Bu ikili okumalar ve iki dünya arasında kurulan bağlar esnasında gene tezin hedef ve ilişkili yönteminin ikili bir yapıya sahip olduğu görülebilmektedir. Öncelikle, mevcuda başka bir uzak alternatifin ışığında bakma eylemine uygun şekilde, hem Yeni Babil hem de şimdiki zaman dilimi aynı süreçte birbiri üzerinden okunarak, iki düzleme dair yeni anlam ve perspektifler edinilmiştir. Bir yandan da tezin ilişkili hipotezlerine uygun şekilde, Yeni Babil'i farklı bir şekilde okuyabilmek ve O'na dair yeni anlamlar üretmek adına proje araçsallaştırılmış ve aynı anda şimdiki mevcuda dair yeni bakış açıları sunabilme potansiyelleri denenmiştir. Bu esnada ütopyalar ve kritik hizalanmalar gibi tezin girişinde sunulan anahtar kavramlar daha geniş bir şekilde incelenmiş; hem ikili karşılaştırmalar üzerinden yeni anlamlar üretme hedefli düşünsel eylemlerin genel yapısı, hem de Yeni Babil'in bu bağlamda araçsal nitelikleri irdelenmiştir. Başka bir anahtar kavram olan konstellasyon ve Constant'ın karmaşık mirasına dair yeni görüntüler etme gayesiyle şekillenen okumalarda, tezin anlatısında tercih ettiği temel pozisyonlar sürekli yer değiştiren ancak birbiriyle örülmüş birer kanal/şerit şeklinde yer almaktadır. Okumaların iki aşamasında da yazarın Yeni Babil'e göre aldığı pozisyon ve yakınlık sürekli değişmekte; her yeni karşılaşma ve görüntüde ortaya çıkanların ışığında kaynaklar da (dışarıdan/nesnel ve içinden/öznel) farklılaşmaktadır. Bunun sonucunda Constant'ın projesinin etrafında buluta benzer bir yapı oluşurken; bu bulutun içerisinde her bir yeni okuma ve görüntü ertesinde yapılan yolculuklar ve karşılaşmalar ile Yeni Babil'e dair olası yeni anlamlar çoğalmaktadır. Bu da gene tezin kendine has ikili yapısının başka bir yansıması olarak, Yeni Babil'in ne olduğunun ve de başka ne olabileceğinin araştırmasında kullanılmaktadır. Araştırmanın çıktıları incelendiğinde, hem iki aşamada gerçekleşen okumaların içeriği hem de karşılaştırmalarına bakılacak olursa, Yeni Babil'in genel anlamda iddia edilen zamansız ve açık-uçlu potansiyellerini ortaya çıkarabildiği; uzak ve de kendine yabancı bir zaman diliminde yeni bakış açıları ve okumalar sunabildiği görülmüştür. Ütopyalar ve onların nazaran yapıcı işlevleri açısından bakıldığında, her ne kadar parçalı bir yapıda ve sekanslar halinde olsa da, projenin yazarın şimdiki zaman diliminde çeşitli hizalanmalara ve yeni okumalara izin verdiği saptanmıştır. Bu hizalanmalar esnasında ortaya çıkan bazı teknolojiler, yaratıcı ve sosyal pratikler gibi konu ve tartışmalar göz önüne alındığında ise, projenin salt mimari anlatısının ve genel anlamda mimarlık disiplininin dışına taşan, daha kavramsal ve yaşantı odaklı özü görünür hale gelmektedir. Ayrıca, yazarın son ziyaretinde tercih ettiği özel zaman dilimine bakıldığında, Yeni Babil gibi uzak ve ütopik anlatıların daha çok pandemi gibi çok hızlı ve parçalı dünyevi değişimlerin yaşandığı süreçlerde belirginleştiği ve işlevsel olduğu görülmektedir. Sonuç olarak, Yeni Babil'in bu işlevselliğinin ve görünür hale geldiği anların yalnızca yazarın son ziyaretindeki bulguların içerisinde belirginleşmediği; buna sebebiyet veren niteliklerin bir yandan projenin kendi özel yapısı, kendi zaman dilimiyle kurduğu ilişkiler ve de bu esnada kullandığı ve de örneklediği, mevcudun içerisinde başka olasılıkları görünür kılabilen özel düşünce pratiği olduğu söylenebilir. Aynı niteliklerin, hem bu pratiği görünür kılmak adına hem de başkalarına aktarmak için oluşturduğu geçici atmosferlerde de Constant tarafından bizzat kullanıldığı görülmektedir. Projeye dair bir özet ve esas bir özü oluşturan bu nitelikler, yani bu düşünsel pratik ve onun bizzat örneklenmesi, kendi projesinin ya da başka bir yorumlamanın esasında mümkün olduğu şeklinde açıklanabilir. Bu da, tam da Yeni Babil'in kendisi ve varlığı aracılığı ile, başka alternatiflerin mevcudun içerisinde ve onun içerisinden oluşabileceğini öğütlemekte; Yeni Babil'i de kendisinin nihai haline dair bir anlatıdan ziyade, O'ndan başka ve öte yer ve olasılıkları işaret eden düşünsel bir araç haline dönüştürmektedir. Bu anlatının güncelliği ve tekrardan kullanılabilmesi adına bir değerlendirme yapacak olursak, projenin yeni anlamlar ve yeni yaşantılar kazanabilmesi için, inceleyen kişilerin Yeni Babil'e dair belli oranda bir hafızaya sahip olması ve O'nu salt bir mimari mirastan öte düşünsel anlatısı ve nitelikleriyle de okunması gerektiği söylenebilir. Bunun yanı sıra, tezin belirli bölümlerde incelediği hafıza ve ilişkisel anlam üretme süreçleri göz önüne alındığında, Yeni Babil'in belli ölçüde kendi işlevselliğine ve kavramsal anlatısına öznel bakış açıları ve doğası gereği öznel olan hafızada ulaştığı iddia edilebilmektedir. Bununla ilgili genel ve tamamen bilimsel bir önerme henüz yapılamazken; Yeni Babil'in denk gelinen görüntü ve okumalarda, hem kendi başlangıcı hem de son yapılan ziyaret esnasında da görüldüğü gibi, esasen öznel bir anlatı olduğu öne sürülebilir. Son bir önermede ise, tezin yöntem ve tercih ettiği öznel pozisyonları da destekler şekilde, hafızanın kendine has süreçleri ve yapısı ile Constant'ın mirasını kullanılır hale getirmek için uygun bir yer teşkil ettiği iddia edilebilir. Burada, tam da yaratıcısının öğütlediği ve arzuladığı gibi, Yeni Babil tekrardan üretilebilir ve farklı tahsislere uğrayabilir; sürekli ve değişken sekans ve de parçalar eşliğinde yeni anlatılara, tartışmalara ve formlara bürünebilir. Hafızanın buradaki rolü ise daha kapsamlı bir bilimsel araştırmada incelenebilir.
Özet (Çeviri)
This work revisits and tries to recuperate a particular project, holding a significant place in recent architectural history and our imaginary repositories, New Babylon of Constant, completed between the years of 1958 and 1974. Besides other particularities vested in its making and reception, that significance can be traced in the unconventionally-long lifespan of the project, taking many forms and guises throughout its nearly two-decade long journey. While being eager to know the reasons behind its rather extensive lifetime, the thesis finds the grounds for its significance in its often-claimed timelessness and possible afterlives; that it could still be a relevant and valid entity of reference – not only for the current architectural discourse but the world at large in this present timespan. Besides these claims and prospects, often asserted by its maker, the reasons for choosing this work in the scope a fairly-large academic endeavor were to be found in an earlier engagement with project, which involves the author and his first ever critical sights of Constant's work in line with these prospects. This separate study, nearly a year prior to the thesis' official commencement, attempts to revisit New Babylon's remains and particular spaces, which is often seen as a planet-sized planning scheme filled with mysterious interiors. Venturing for a digital remake in a timespan and medium foreign to its provenances, this endeavor later revealed to be more than a simple remake of certain architectures – as much as the original project entailed much more, and, at times, seemingly lesser than a planning proposal or some eccentric physicalities. As mostly seen in its rather worded remains and in the firsthand enactments of its makers, what this attempt essentially entailed was a remake of certain mentality and practice, as much as unearthing and performing them in person – a hidden set of traits, lacking any physical form whatsoever by nature, which later revealed to be the most central crux of Constant's legacy. Seemingly, such mentality was also responsible for those architectures and their ever-changing appearances in a fairly-long period; and grounded New Babylon's timeless pretenses that could make it relevant and instrumental as a referential locale to revisit and rediscover today. Upon these findings and critical sights acquired, courtesy of a digital remake project and the accompanying research; the author inclines to look at these peculiarities deeper and in a larger scope – forming a thesis study, along with a central hypothesis, based on these claims and partially-illustrated potentials. So, the first objective of this study reveals as to unravel these facets of the project and to examine such open-ended, nomadic and so-called instrumental premises on an expanded field – by looking at several sources and entanglements recorded in several histories. As with this main agenda, there forms another one linked to another complementary hypothesis – which claims that there might be ways and a provisional set of protocols to utilize these potentials for a critical reading of the present timeline. In all of its parts and at its beginnings, this thesis sets out to find the appropriate methods and vantages to read and recuperate this legacy – where it can be revealed as the open-ended seeing-device as it was supposed to be. For its ends, it seeks out to test these claims, through the agency of its interconnected objectives all centered around New Babylon – where a firsthand utilization of this legacy would at the same time require and then contribute to its extended recuperation at large. Looking for ways and appropriate places to both understand and utilize this project, the thesis chooses a two-phased remembrance as a certain, twofold methodology for its recuperative operations. At the first one, the project is revisited mostly in its own native provinces and accounts in a sort of reversed historiography – cuing from the most recent entanglement that involves the author and first critical sights of New Babylon, then moving back to its official lifetime and further back to its cultural backdrop. It involves a rather outsider and mostly objective reading, where the main purpose is to assemble a theoretical framework around Constant's own craft and its instrumentality. There, while acquiring multiple appropriations and appearances to its part, the project regains its most instrumental and mentality-oriented spirit; becoming an eccentric story without a certain end but one with certain instructions to prolong its lines; mostly resembling its plot in the very ways it was told to its audience. In the second phase, based on this rather voluntary recollection and critical sights of the project, New Babylon is revisited in rather involuntary and fragmented instances, courtesy of Proustian memory – in which it reappears in the author's own space of memory in relation to other theoretical sources, and also to the current present setting. During the former couplings, it is grasped and assessed as a certain kind of theoretical instrument amongst other similar ones that are mainly used for procuring new meanings – based on the concept of seeing existing things in the light of another alternative. Later, also using such rudimentary protocols to enact such instruments, another revisit takes place in the form of a series of timely alignments with Constant's remains – whether to see it might actually help us finding novel sights of what's already existent. Here, our objectives are again twofold; where we both revisit the current world and that of Constant – aligning and moving between interconnected parts – based on the same concept of nearing with seemingly-impossible places and looking at things in a double scheme. In the scope of our intertwined agendas, where we employ New Babylon also as a way to expand it, and vice versa; we simultaneously procure new readings of both New Babylon and the present during this second remembrance – looking at one side from the gloss of the other. Here, some of the key concepts and theoretical models introduced at the beginning of the thesis, such as critical alignments and utopian projections, are further expanded and utilized as a referential framework – both as to understand these imaginary spaces reserved for meaning production, as well as to expand New Babylon's instrumentality upon those lines. In line with the concept of constellations and acquiring new vantages in revisiting a complex legacy as this, the reading positions throughout the thesis are presented as ever-changing and intertwined. That is, in both parts of our remembrance and recuperation, we constantly switch our sources – between the outsider readings and rather personal engagements with the project – based on what reveals in each position. On this course, in a cloud-like structure that is ever-enlarging around Constant's work, we move from one fresh vantage to the next, according to what reveals and is added to the possible meanings of New Babylon – extending our readings on both accounts and in an intertwined scheme. And that's another connotation of a twofold methodology – proposed as a certain way reading and understanding what New Babylon was and further could be. For our conclusions, examining our findings in both parts and collating those seen from both of our positions throughout; we were able prove that New Babylon lived up its timeless, open-ended prospects – offering fresh sights and critical readings in the midst of a far and foreign timespan. In its particular place in utopian projections and their constructive purposes, it availed many alignments, albeit and particularly in fragments – those appearing in relation to one's everyday present. The varying instances and contents of alignments also support its rather conceptual prospects that exceed the formalities and limits of architecture – where we able to expound on several subjects like our technologies, creative habits and social practices. Additionally, considering the particular conditions of the present chosen by the author, such faraway stories and seemingly-impossible places become most visible and effective in a reality that is already transforming in rapid and often-fragmented instances – given the variety and scope of alignments we were able to conjure in the first few weeks of the COVID-19 Pandemic. At the end, the reasons for such instrumentality and still-recurring appearances were found to exist not only in what the thesis accomplished in its final revisit and firsthand enactment; but, as well as in the very particular structure and crux the project entailed and were built upon. Namely, these entail the project's very own mentality and two-world-aligning protocols resided in its own making, bridging what's existent with the further possible that could be derived from it. Given what we've recuperated of New Babylon, such mentality was at once used by its maker to create the necessary atmospheres for its delegation to his audience; and as the firsthand illustration of its true potentials – which makes his world, or any other version by others, all but a possible reality: Another alternative, that could be derived from and within the existing – by the agency of this particular project capable and eager to show places beyond and other than itself. In respect to the conclusions summarized above, in order to propose a methodology of sorts, however provisional, any visitor primarily needed to recuperate and recollect a certain memory of New Babylon's pieces and its essential mentality, so as to recuperate and utilize it further as an seeing-instrument – rather than seeing it a purely-architectural legacy. For most cases, given what the essential protocols of seeing and remembering deem them as personal endeavors, New Babylon was to live up to its claims and sights largely in the individual memories and vantages of its visitors, if only few in the scope of this work – appearing as a subjective entity from its native beginnings, during our recuperations and up to its final appropriation by the author. For that, supporting our chosen methodology and subjective positions employed; our memory, with its most natural and particular operations, could be one appropriate medium and agency to recuperate and utilize Constant's legacy. It might just be one place where the project could be further remade and appropriated, and repeatedly and in differing sequences – taking multiple forms and instrumental roles in its open-ended crux. The role of memory here may further be explored on a larger scientific study.
Benzer Tezler
- Külli halefiyet hallerinin vergi sorumluluğu açısından değerlendirilmesi
Assessment of universal succession cases in tax liability
NAZLI NİLAY DAYANÇ KUZEYLİ
Doktora
Türkçe
2019
Hukukİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiMali Hukuk Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMETKAMİL MUTLUER
- The role of the visual culture on the formation of architectural design taste 'Examining the representation of interiors in the illustrated periodicals from mid-19th to the late 20th century'
Mimari beğeni algısının oluşumunda görsel kültürün etkisi' 19. yüzyıldan 20. yüzyıla süreli yayınlar üzerinden alternatif bir iç mimarlık tarih okuması'
ŞEYMA KURTULUŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
İç Mimari ve Dekorasyonİstanbul Teknik Üniversitesiİç Mimari Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE GÖRGÜL
- İbn Berrecân'ın vahiy ve i'tibâr anlayışı
Ibn Barrajân's understanding of revelation and i'tibâr
HALİL İBRAHİM GÖRGÜN
Doktora
Türkçe
2024
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHSİN DEMİRCİ
- John Locke ve Immanuel Kant'ta bilginin sınırı problemi
The problems of limits of knowledge in John Locke and Immanuel Kant
NACİYE ERTÜRK ATIŞ