Geography of social networks: The case of creative industries in Tomtom Neighborhood
Sosyal ağların coğrafyası: Tomtom Mahallesi'ndeki yaratıcı endüstriler örneği
- Tez No: 848900
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BAŞAK DEMİREŞ ÖZKUL, PROF. DR. SİLVİA MUGNANO
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 168
Özet
Son yıllarda“yaratıcı endüstriler”kavramı dünyanın pek çok yerinde gerek ülke veya bölge gerekse kent ölçeğinde sıkça gündeme gelmektedir. Yaratıcı endüstriler hem yarattıkları ekonomik değer hem de sosyal katkılar açısından kentsel politikaların belirlenmesinde rol oynamakta, dolayısıyla kentsel gelişim stratejilerinde önemli bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Yaratıcı endüstriler disiplinler arası bir çalışma konusu olması nedeniyle iktisat, işletme, kamu yönetimi, coğrafya ve şehir planlama gibi pek çok farklı bilim dalı tarafından incelenmektedir. Özellikle son yıllarda yaratıcı sektörlerdeki istihdam artışı ve bu sektörlerin ülke ekonomisinin gelişimine katkıları nedeniyle daha detaylı incelenen bir konu haline gelmiştir. Kavram, dünyada ilk olarak 18. yüzyılda“yaratıcı sanatlar”ve“kültürel endüstriler”kavramlarının bir araya gelmesiyle birlikte ortaya çıkmış, 1990'ların sonlarında ise yaratıcı endüstri fikri İngiltere'deki politikacılar tarafından fark edilmiş, yeni iş alanları yaratmak ve ekonomik büyümeyi sağlamak için kullanılmaya başlanmıştır. Kavramın politikacılar ve dolayısıyla kent yönetimi üzerindeki asıl etkisi 1997 yılında Birleşik Krallık'ta Hükümetin DCMS aracılığıyla“Yaratıcı Endüstriler Görev Birimi”ni kurmasından sonra olmuş, ve 2004 yılında düzenlenen Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) yaratıcı endüstriler kavramı için önemli bir dönüm noktası olmuştur. Bu kongrede yaratıcı endüstriler konusu uluslararası alanda ekonomi ve kalkınma gündemine taşınmıştır. Aynı sene UNESCO tarafından yaratıcılığı stratejik bir sürdürülebilir kentsel kalkınma aracı olarak tanımlayan kentler arasındaki iş birliğini geliştirmek amacıyla Yaratıcı Kentler Ağı'nın (Creative Cities Network) oluşturulması ile konu dünya genelinde daha da önemli bir noktaya taşınmıştır. Farklı gelir seviyeleri, kapasite ve nüfusa sahip toplam 116 kent bu ağı oluşturmakta ve bu kentler kültür endüstrilerini yerel kalkınma planlarının ve aktif uluslararası iş birliğinin merkezinde konumlandırmak amacıyla birlikte çalışmaktadırlar. Bu çalışmalar kentler arasındaki uluslararası iş birliğini kamu, özel sektör, profesyonel organizasyonlar, komüniteler, sivil toplum kuruluşları ve kültür kurumları iş birliği ile geliştirerek bilgi transferi ve deneyim paylaşımı yoluyla yaratıcı endüstrileri yerel ve uluslararası ölçekte güçlendirmektedir. UNCTAD raporunda coğrafyanın zamanla önemini kaybedeceği, yaşanılan ve çalışılan yerin bir öneminin kalmayacağı belirtilerek, yaratıcı endüstrilerin ortaya çıkışında küreselleşmeyle birlikte coğrafi konum avantajının anlamını yitirmiş olmasının da etkili olduğu ifade edilmektedir. Bu noktada yaratıcı endüstrilerde disiplinler arası bilgi paylaşımı ve iş birliği sağlanması bakımından sosyal ağların önemine dikkat çekilmektedir. UNESCO Yaratıcı Kentler Ağı'nın kurulma amacı da bu ağların önemini hem yerel hem de uluslararası ölçekte vurgulamaktadır. Literatürde de yer seçimini etkileyen temel dönüşümün, paylaşım ağlarının sağladığı dışsallıklar ve iletişim/bilgi akışının kolaylaşması, mekânsal yakınlığın önemini yitirmesi ve sınırlarının etkisinin azalması olarak ifade edilmektedir. Bir bölgede veya yörede yer alan firmalar, dünyanın herhangi yerindeki firmalarla iletişim sağlayabilmekte ya da kolaylıkla ortaklığa girebilmektedir. Diğer taraftan firmalar değişen teknoloji ve rekabet koşullarına uyum sağlamak durumundadır. Bunun anlamı, firmaların yenilik ve yaratıcılığı geliştirilmesinin gerekliliğidir. Bilgi teknolojilerindeki ve rekabet koşullarındaki değişim daha esnek, dağınık ve bütünleşik olmayan üretimin ağlar biçiminde örgütlenmesine izin vermektedir. Mekânın sadece firma mekanları düzeyine indirgenmeyip, 'ilişkiler ağı mekanları' olarak dikkate alınması, geleneksel yer seçiminin sınırlarını zorlayan ve hatta ötesine geçen bir durumu tariflemektedir. Bu çerçevede İstanbul'a bakıldığında, kent geçmiş kültürel birikimi, köklü zanaat sektörü, gelişmekte olan tasarım sektörü ve yaratıcı üretim ağları sayesinde 2017 yılında UNESCO Yaratıcı Kentler Ağı'na katılmıştır. Bu durum hem İstanbul'da yer alan yaratıcı endüstrilere uluslararası ölçekte gelişen ağlara etkin bir şekilde katılma imkanı sunmakta hem de Türkiye'nin süregelen küreselleşme sürecini güçlendirmeye yönelik umut verici bir fırsat sunmaktadır. İstanbul'da yer alan yaratıcı sektörlerin hem yerel düzeyde hem de uluslararası platformda daha etkin olabilmesi için öncelikle mevcut durumun ortaya konması gerekmektedir. Bu tezde şimdiye kadar yapılmış olan çalışmalarda bu konu üzerine araştırmalar yapılarak hem farklı yaratıcı sektörlerin kentsel mekânda dağılımı tespit edilmiş hem de yapılan alan çalışmasında yaratıcı sınıfı oluşturan aktörler arasındaki ilişkiler ve bağlantılar tanımlanmıştır. Yaratıcı endüstrilerin yerel ve uluslararası ölçekte aktif olabilmesi sektörü oluşturan yaratıcı sınıfın hem bireysel hem de kolektif çalışmalarına ve birbirleriyle olan etkileşimlerine bağlıdır. Bu noktada yaratıcı sınıfın kendi içerisinde tüm aktörlerini kapsayan bir sosyal ağ yapılanmasının gerekliliği ortaya çıkmakta, ancak İstanbul özelinde daha önceden yapılmış olan çalışmalara bakıldığında kent bütününü kapsayan bir yapılanmanın olmadığı görülmektedir. Bu bağlamda bu tezde hem mevcut ağların tespitinin yapılmasının hem de bu ağların sektöre katkılarının ortaya konulmasının önemi vurgulanmıştır. Bu çalışmada örnek alan çalışması olarak seçilen Tomtom Mahallesi, İstanbul İli Beyoğlu İlçesi'nde yer alan ve özellikle son beş yılda hem kendi içerisinde hem de çevresinden meydana gelen değişim ve dönüşüm süreçleri ile yaratıcı sektörler açısından oldukça cazip ve ilgi çekici bir hale gelmiştir. Bir yanda Galataport Projesi'nin gündeme gelmesiyle Karaköy'de artan kira fiyatları, diğer yanda ise Tomtom Mahallesi'nde Tomtom Designhood projesi kapsamında gerçekleştirilen tasarım etkinlikleri mahalleyi tasarımcıların buluşma noktası haline getirmiştir. 2017 yılında başlanan alan çalışmasında mahallede yer alan aktörlerin sosyal ağ haritası çıkarılarak, bu ağların mekansal dağılıma etkileri tespit edilmiştir. Ardından Covid-19 pandemisi sonrası 2021 yılında alan çalışması güncellenmiş ve ağ haritasında çarpıcı değişiklikler olduğu görülmüştür. Yapılan derinlemesine görüşmelerde yaratıcı sınıfın kriz zamanları ile baş edebilmesinde kamu desteğinin kaçınılmaz olduğu ortaya çıkmaktadır. Tez, altı ana bölümde yapılandırılmış olup, birinci bölümde araştırma soruları ve hipotezler doğrultusunda tezin kapsamı ve kullanılan metodolojik yaklaşım hakkında temel bir çerçeve sunulmaktadır. İkinci bölüm yaratıcı endüstriler ve bu endüstrilerin sosyal ağlarla olan ilişkileri etrafında yoğunlaşan ilgili literatürün kapsamlı bir incelemesini içermektedir. Literatür taramasının ardından bu bölümde İstanbul'un sahip olduğu“Tasarım Şehri”kimliği ve küresel ölçekte yaratıcı şehirler ağı içindeki rolü değerlendirilmektedir. Üçüncü bölümde ise sosyal ağların coğrafi kapsamını belirlemek ve sosyal ağ görselleştirmelerini oluşturmak için kullanılan metodoloji hakkında bilgiler sunulmaktadır. Bu bölümde aynı zamanda Beyoğlu ilçesi ve alan çalışmasının odak noktası olan Tomtom Mahallesi tarihsel geçmişi ve gelişme dinamikleri çerçevesinde tanıtılmaktadır. Birincil ve ikincil kaynakların kullanıldığı bu bölüm mahallenin İstanbul'un yaratıcı endüstriler ekosistemi içindeki önemini açığa çıkarmaktadır. Araştırma bulgularının ortaya konulduğu dördüncü bölümde, alan çalışmasının tüm aşamaları, görüşmecilerin seçimi ve veri toplama süreci detaylı olarak açıklanmış, ardından yapılan derinlemesine görüşmelerin sonuçları sosyal ağ analizi yöntemiyle ele alınmıştır. Bu bölüm,“Sosyal ağlar coğrafi olarak nasıl dağılır?”ve“Sosyal ağların coğrafi izi var mıdır?”gibi çalışmanın temel araştırma sorularına cevap aramaktadır. Beşinci bölümde ise Tomtom Mahallesi örneği üzerinden mülkiyet, sürdürülebilir finansal destek ve dayanıklılık gibi yerel sınırlar ele alınarak yaratıcı bir mahalle için politika önerileri ve stratejiler üzerinde durulmuştur. Ayrıca bu bölümde uluslararası ölçekte başarılı uygulama örneklerine de yer verilmiştir. Çalışmanın son bölümü olan altıncı bölümde ise, araştırma bulguları kapsamlı bir genel bakış içinde özetlenirken, çalışmanın kısıtları ve gelecek araştırmalar için öneriler de açıklanmıştır. Sonuç olarak, bu tez, yaratıcı endüstrilerin sosyal ağlarının yaratıcı ekonominin büyümesindeki kritik rolünü vurgulamakta ve politika yapıcıların bu ağları desteklemek için stratejiler geliştirmeleri gerektiğine işaret etmektedir. Aynı zamanda, yaratıcı endüstrilerin daha kapsayıcı bir şekilde anlaşılması için tanım ve kriterlerin geliştirilmesinin önemine vurgu yapmaktadır. Tomtom Mahallesi örneği, yaratıcı endüstrilerin ve sosyal ağların kapsamlı ve dinamik bir ekosistem oluşturmasının nasıl mümkün olduğunu göstermektedir.
Özet (Çeviri)
The emergence of the“creative industries”paradigm represents a recent and noteworthy advancement within urban studies. These sectors have garnered pervasive global attention, functioning across national, regional, and urban scales. Their prominence is attributable to their instrumental role in shaping urban policies and fueling economic expansion. Beyond their mere economic contributions, creative industries have garnered recognition for their capacity to yield social and cultural dividends. Their impact on shaping urban identities and prominence contributes to the augmentation of social cohesion, spurring innovation, and nurturing a sense of place. The flourishing of creative industries necessitates an environment conducive to their growth, characterized by spatial proximity and robust interconnections that facilitate the exchange of information. As a result, the evolution of creative industries becomes intrinsically linked to the spatial dynamics of urban territories, often characterized by inclinations toward agglomeration and clustering. This phenomenon leads to the concentration of creative industries within specific locales, fostering collaborative networks and the reciprocal sharing of resources. This clustering emerges as pivotal to the success of creative industries, promoting the dissemination of knowledge, ideation, and expertise, thus catalyzing heightened innovation and productivity. To grasp comprehensively the import of creative industries in the context of urban development, a comprehensive exploration into the underlying social and cultural catalysts propelling their expansion is imperative. The emergence of social networks within creative industries serves as a linchpin for their triumph, facilitating partnerships, knowledge diffusion, and resource exchange. Organic and informal networks often spontaneously emerge through interactions within creative clusters, although their measurement and analysis pose challenges. Nevertheless, these networks exert a pivotal influence in shaping the dynamics of creative industries and the urban milieu they inhabit. The“creative industries”framework has become a cornerstone of contemporary urban development strategies. The efficacy of these industries hinges on the intricate interplay between spatial and social dynamics within urban contexts, necessitating an environment that fosters spatial proximity, robust interconnections, and the transfer of knowledge. Consequently, unraveling the intricate interrelationship between creative industries, urban development, and the socio-cultural matrix is paramount for urban scholars, planners, and policymakers dedicated to advancing sustainable and inclusive urban progress. The global prominence of creative industries has assumed heightened significance since the United Nations Conference on Trade and Development deliberations in 2004. This momentum has been further accentuated by UNESCO's establishment of the Creative Cities Network during the same year. The central mission of this network is to fortify creative industries at local and international levels through city collaborations and the exchange of insights and experiences. Istanbul's accession to this network in 2017, leveraging its rich cultural heritage, burgeoning design sector, the craft industry, and networks of creative production, presents a promising opportunity for the city to actively participate in burgeoning global networks actively, thereby reinforcing Turkey's ongoing process of globalization. However, current examinations of Istanbul's creative industries have yet to yield a comprehensive network structure encompassing the entirety of the urban expanse. The research endeavors to delve into the structural dynamics of these sectors and the intricate nexus of relationships binding their constituents. A pivotal focal point of analysis rests within the interactions among professionals within creative industries, emphasizing their social affiliations and networks. This investigative inquiry is facilitated through social network analysis, further enriched by integrating geographic data into social network visualizations through software platforms. Through this analytical framework, the research extends its examination to encompass the spatial distribution of these networks. The case study centered upon the Tomtom neighborhood assumes the role of a pivotal axis, encompassing in-depth interviews with a spectrum of creative practitioners spanning disciplines such as architecture, ceramics, fashion design, antiquities, and fine arts. The research further engages with the multifaceted challenges the creative industries encounter in their pursuit of sustainable growth and development. The meticulous examination of the profound impact wrought by the Covid-19 pandemic upon these creative sectors is of particular significance, a facet thoroughly scrutinized during the comprehensive field study. The ramifications of the pandemic on the creative industries have catalyzed a substantial focus on assessing the industry's capacity for resilience and adaptability in the face of unprecedented challenges. The thesis is structured across six chapters, each contributing to an enriched comprehension of the subject matter. Chapter 1 serves as a cornerstone by introducing the research questions, methodology, and hypotheses. This chapter lays the groundwork for the entire thesis, delineating a roadmap that guides the subsequent chapters toward deeper insights. Chapter 2 encompasses an exhaustive review of pertinent literature, centering around creative industries and their interrelationship with social networks. This section establishes a theoretical framework by dissecting definitions of creative industries and categorizations of networks within this domain. Furthermore, it delves into the intricate interplay between geography and networks within creative industries. Following the comprehensive literature review, this chapter explores Istanbul's identity as a“City of Design.”It scrutinizes the global interpretations of creative cities and evaluates Istanbul's role within the creative cities network. Chapter 3 meticulously outlines the methodology employed to delineate the geographic extent of social networks and construct social network visualizations. This chapter concurrently introduces the case study of the Beyoğlu district and its focal point, the Tomtom neighborhood. This section not only provides a background of the locale but also assesses its evolving dynamics and developmental trajectory. This chapter systematically dissects the neighborhood's intrinsic significance within Istanbul's creative industries ecosystem by employing primary and secondary sources. Chapter 4 constitutes a pivotal phase, engaging in-depth interviews, graphical representations, and cartographic depictions to illuminate the interplay between social networks and the geographical fabric of creative industries within the Tomtom neighborhood. Addressing the core research questions of the study,“How do social networks spread geographically?”and“Is there a geographical trace of social networks?”– this chapter adds depth to the analytical discourse. In Chapter 5, the focus shifts to policy developments for the Tomtom neighborhood. It identifies crucial aspects such as ownership, sustainable financial support, and resilience that are integral to the holistic growth of the neighborhood. The concluding chapter encapsulates the findings in a comprehensive overview, acknowledging the study's limitations and furnishing recommendations for future research trajectories. Ultimately, the thesis reiterates its hypothesis, asserting that social networks exert discernible effects on the spatial configuration of creative industries in Istanbul while also acknowledging the reciprocal dynamic – the influence of the geographical distribution of creative industries on their respective social networks. In summation, by harmonizing social network analysis with geospatial location data and integrating it within a comprehensive framework of interviews with creative professionals, this study bestows a comprehensive understanding of the spatial manifestation of social networks within the realm of Istanbul's creative industries. The insights engendered by this study possess the potential to catalyze the formulation of policies aimed at nurturing the burgeoning and sustainable trajectory of Istanbul's creative industries.
Benzer Tezler
- Tarihi dokuda yeşil akupunktur ile yeşil ağ oluşturma: Tarihi yarımada örneği
Creating green network through green acupuncture: The case of historic peninsula
BAHRİ KOÇYİĞİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Coğrafyaİstanbul ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HALİDE CANDAN ZÜLFİKAR
- Kırda sanatın rolü ve sanat köyleri; Konya Sonsuz Şükran Köyü
The role of art in rural settlement and art villages; Konya Sonsuz Sukran Art Village
YAĞMUR ÇAKIROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜRRİYET GÜLSÜN ÖĞDÜL
- Kentsel tasarımda toplum katılımına yönelik dijital araçların kullanımı
Use of digital tools for public participation in urban design
ARAF ÖYKÜ TÜRKEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENGİN EYÜP EYUBOĞLU
- Sanayi kümelerinin başarısında sosyal sermayenin rolü: Ankara ve Konya makine imalat sanayi örneği
Role of social capital in success of industrial clusters: the case of mechanical engineering industry of Ankara and Konya
ÖZER KARAKAYACI
Doktora
Türkçe
2011
CoğrafyaYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İCLAL DİNÇER
- İç göç ve siyasi eğilimler arasındaki ilişkilerin araştırılması: Bursa ili örneği
Researching the relations between internal migration and political tendencies: The case of Bursa
SELİN BAHÇALI
Doktora
Türkçe
2023
CoğrafyaÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELVER ÖZÖZEN KAHRAMAN